Zapinanie pasów w ciąży – o czym należy pamiętać?

„Prawo o ruchu drogowym”, czyli Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku zniosła obowiązek jazdy z zapiętymi pasami dla pewnych grup osób, m.in. dla kobiet w widocznej ciąży. „Skoro nie trzeba, nie będę się narażać na taką niewygodę” – myśli niejedna z mam, dodając, że mocno zaciśnięty pas może wyrządzić krzywdę dziecku. 

Tymczasem prawda jest zupełnie inna – jak podają statystyki, gdy przyszła mama nie ma zapiętych pasów, a dojdzie do kolizji, w której dozna ona dużych obrażeń lub poniesie śmierć, zazwyczaj ginie także jej dziecko. Jeśli byłaby zabezpieczona pasami, skutki nie byłyby tak tragiczne, bowiem w razie zderzenia lub silnego hamowania pasy zapobiegłyby przemieszczaniu się ciała i uderzeniu z bardzo wielką siłą o deskę rozdzielczą czy kierownicę.

Stosunkowo mocno, czyli tak, żeby pasy nie przemieszczały się w czasie jazdy. Nie mogą one jednak uciskać brzucha. Zwróćmy uwagę na następujące kwestie: 

Pas biodrowy powinien być prowadzony nie po wypukłości brzucha, a nad udami, poniżej górnych kolców biodrowych. Dzięki temu w razie kolizji czy silnego hamowania nie przesunie się on na brzuch, co mogłoby spowodować uszkodzenie dziecka i narządów wewnętrznych kobiety. Należy zwrócić uwagę, by pas nie był w żadnym miejscu skręcony.

Pas barkowy powinien być prowadzony przez środek mostka (nie na skraju ramienia, bo mógłby się zsunąć), pomiędzy piersiami, tak by nie dotykał szyi i nie uciskał tętnicy szyjnej.  

Wiemy już, jak zapinać pasy w ciąży, powiedzmy teraz, w jakiej pozycja powinna podróżować kobieta – zarówno w roli pasażerki na przednim siedzeniu, jak i osoby prowadzącej pojazd. W obu wypadkach powinna siedzieć tak, by plecy przylegały do fotela, a ramiona były wyprostowane. 

Pasażerka może odsunąć fotel jak najdalej od deski rozdzielczej, natomiast kierująca pojazdem powinna siedzieć w odległości co najmniej 25 cm od kierownicy. Aby jednak czuła się pewnie za kierownicą, jej nogi muszą swobodnie dotykać pedałów.

Niemal wszystkie samochody wyprodukowane w ciągu ostatnich lat wyposażone są w poduszki powietrzne. Znajduje się w nich również specjalny klawisz, którym poduszkę można wyłączyć. Czy jest to rozsądne posunięcie? Specjaliści zdecydowanie to odradzają. Wystarczy odsunąć się od deski na wspomnianą odległość 25 cm, aby otwierająca się z prędkością 300 km/h poduszka nie uderzyła dziecka znajdującego się w brzuchu. Bywa to trudne w niewielkich i ciasnych samochodach, dlatego dysponując takim pojazdem, warto w ostatnim trymestrze ciąży zrezygnować z prowadzenia auta.

Wszystko zależy od sposobu zapięcia pasów i od rodzaju kolizji. Przy zderzeniu czołowym pojazdów jadących z ogromną prędkością szansa na wyjście z wypadku bez szwanku jest niestety niewielka, nawet gdy pasy są zapięte i zadziałają poduszki powietrzne. Jeśli jednak ciężarna nie ma zapiętych pasów, nawet pozornie niezbyt groźna kolizja może zakończyć się dla niej i dla dziecka tragicznie, np. oderwaniem się łożyska. Przy wypadkach komunikacyjnych z udziałem kobiet w ciąży istnieje też duże ryzyko przedwczesnego porodu. Jeśli kobieta jest w trzecim trymestrze, a dozna urazu miednicy, np. złamania kości, ich odłamki mogą uszkodzić czaszkę maleństwa. 

Aby odpowiedzieć na pytanie, czy zapinanie pasów szkodzi dziecku, eksperci od bezpieczeństwa z firmy Volvo przeprowadzili specjalne testy, wykorzystując animowanego manekina kobiety w ciąży. Film z jego udziałem można obejrzeć na serwisie YouTube. Widać na nim, że prawidłowo zapięte psy nie wpijają się w brzuch matki, a poduszka powietrzna chroni jej twarz przed zderzeniem się z kierownicą.

Czasem się zdarza, że z powodu budowy anatomicznej przyszłej mamy oraz modelu pojazdu, z którego korzysta, trudno jest zapiąć pasy bezpieczeństwa w sposób prawidłowy. Warto wówczas sięgnąć po adaptery do pasów dla ciężarnych. I choć na rozmaitych forach internetowych niektóre przyszłe mamy podważają sensowność takiego zakupu, zdecydowana większość (nie mówiąc o specjalistach od bezpieczne jazdy) przekonuje, że to doskonały pomysł. 

Jak wygląda adapter i na czym polega jego działanie? To specjalne płaskie siedzisko, które kładziemy na siedzeniu samochodu i przymocowujemy z tyłu fotela za pomocą pasków. Gdy kobieta wsiada do samochodu, zapina pas bezpieczeństwa, a następnie przeciąga go pod brzuchem i przymocowuje do środkowego zapięcia adaptera. Dzięki temu dolna część pasa znajduje się na biodrach i w górnej części ud, a poniżej brzucha. Aby pas jeszcze pewniej trzymał się w tej pozycji, niektóre modele zaopatrzone są w dwa zapięcia boczne.  

W którym okresie ciąży warto zacząć używać adaptera? Zdania na ten temat są podzielone. Jedni są zdania, że już od drugiego miesiąca ciąży, ponieważ w razie kolizji czy nagłego hamowania może dojść do poronienia lub odklejenia się łożyska. Inni uważają, że ma to sens dopiero w drugim i trzecim trymestrze ciąży, szczególnie wtedy, gdy brzuch jest spory i trudno utrzymać pas poniżej kolców biodrowych. 

Niezależnie od zastosowanych zabezpieczeń, kobieta w ciąży powinna tak planować trasę, by unikać wybojów i mieć możliwość postoju, gdy dokucza jej duszność czy skurcze nóg.