Witamina A w ciąży – właściwości i normy

Witamina A należy do retinoidów – grupy związków organicznych charakteryzujących się podobną strukturą i właściwościami, wśród których najważniejszy jest retinol. Uczestniczy on przede wszystkim w procesie widzenia, biorąc udział w skomplikowanych procesach metabolicznych zachodzących w oku, umożliwiających przekazywanie informacji o otoczeniu. 

Co więcej, witamina A reguluje również aktywność tkanki kostnej oraz bierze udział w procesach odpowiadających za prawidłowe funkcjonowanie skóry i nabłonków wyściełających układ oddechowy oraz pokarmowy. 

Witamina A to także antyoksydant, a więc związek zapobiegający powstawaniu tzw. wolnych rodników, które biorą udział w rozwoju stanu zapalnego, prowadzącego m.in. do chorób naczyniowych, jak też wywołują nieprawidłowe podziały komórkowe.

Witamina A oraz jej pochodne to związki powszechnie występujące w pokarmie. Źródła witaminy A w ciąży to m.in.:

• tran,
• wątroba oraz podroby,
• marchew,
• dynia, szpinak, jarmuż,
• mleko oraz nabiał,
• żółtko jaj.

Formą, dzięki której witamina A przyswajana jest do organizmu jest jej prowitamina, czyli beta-karoten, który  dostarczany jest wraz z produktami pochodzenia roślinnego. Polska zalicza się do krajów, w których nie występują populacyjne niedobory tej witaminy.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u dorosłej kobiety niebędącej w ciąży szacowane jest na ok. 700 µg RAE/dzień. Dla porównania, normy witaminy A w ciąży wynoszą 770 µg RAE/dzień, natomiast w przypadku kobiet karmiących piersią jest to 1300 µg RAE/dzień. Choć dzienne zapotrzebowanie na witaminę A w trakcie ciąży wzrasta, to ze względu na potencjalną jej szkodliwość przy stosowaniu zbyt dużych dawek oraz fakt, że Polska jest krajem w którym nie występują niedobory tej witaminy, specjaliści na ogół nie zalecają dodatkowej suplementacji w przypadku każdej ciężarnej. Pamiętaj jednak, że o tym, ile witaminy A w ciąży potrzebujesz, zawsze decyduje twój lekarz ginekolog.

Witamina A w ciąży odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju płodu. Badania pokazują (*), że w populacjach, w których stwierdza się niedobór witaminy A dostarczanej wraz z pożywieniem, częściej rodzą się dzieci z różnego rodzaju dysfunkcjami narządu wzroku. 

Z drugiej jednak strony stosowane w dermatologii retinoidy, czyli pochodne witaminy A, mają udowodnione działanie teratogenne, a ich używanie w trakcie trwania ciąży może doprowadzić do takich powikłań u dziecka, jak wady twarzoczaszki, małoocze czy nieprawidłowości w obrębie układu sercowo-naczyniowego. 

Z tego względu przed rozpoczęciem terapii retinoidami należy wykluczyć ciążę oraz zadbać o skuteczną, podwójną antykoncepcję. Dostarczanie odpowiednich ilości witaminy A w ciąży wraz z pożywieniem jest w pełni możliwe i gwarantuje w organizmie jej ilość odpowiednią do prawidłowego rozwoju płodu.

Głównym źródłem witaminy A jest pożywienie. Z tego względu przedawkowanie witaminy A w ciąży przy braku stosowania suplementacji jest praktycznie niemożliwe. Jeżeli jednak stosujesz preparaty zawierające w swoim składzie ten związek organiczny, możesz doprowadzić to do nadmiaru witaminy A w ciąży. Pamiętaj zatem, ze najlepszym źródłem tej witaminy, dostarczającym jej w odpowiedniej ilości, jest dobrze zbilansowana codzienna dieta. Jeżeli twój lekarz prowadzący nie stwierdzi, że niezbędna jest suplementacja, nie musisz stosować preparatów witaminy A, gdyż mogą przynieść one więcej szkody niż pożytku.