Planujesz kolejne dziecko? Czy ciąża rok po roku to dobre rozwiązanie? 

Dzieci w zbliżonym wieku mają często podobne zainteresowania i ich wychowanie jest łatwiejsze – od wspólnych zabawek i książek, przez wspólny pokój, zbliżony rytm dnia. Dzieci w podobnym wieku to także wiele korzyści praktycznych – dzieci, szczególnie jednej płci, mogą nosić po sobie ubrania, korzystać z tego samego wózka czy łóżeczka. Łatwiej jest także rodzeństwu – starszy brat czy siostra w przedszkolu i później w szkole to ważny atut, może być przewodnikiem w zabawie, opiekunem i nauczycielem. Dowiedziono też, że rodzeństwo z niewielką różnicą wieku ma lepsze relacje i większą więź, która procentuje na całe życie.

Ciąża po ciąży to jednak duże obciążenie dla matki, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. 

Z medycznych względów, optymalna przerwa między ciążami powinna wynosić 12–18 miesięcy. Potwierdzają to opublikowane w 2018 roku badania naukowców z University of British Columbia (UBC) i Harvard TH Chan School of Public Health, które objęły 150 tys. porodów w kanadyjskich szpitalach.  Światowa Organizacja Zdrowia idzie w swoich rekomendacjach jeszcze dalej – sugeruje, by przerwa między ciążami wynosiła nawet 2 lata.

Lista zagrożeń dla ciężarnej i drugiego dziecka jest długa. Obejmuje:

• poronienie,
• odklejenie łożyska,
• większe ryzyko porodu przedwczesnego,
• urodzenie się dziecka z mniejszą wagą,
• wyższą śmiertelność okołoporodowa,
• anemię u matki,
• depresję poporodową.

Co ważne, zbyt krótki odstęp między ciążami w większym stopniu dotyczy zdrowia kobiet po 35. roku życia. Ryzyko śmierci lub ciężkich obciążeń zdrowia u matki w tym wieku, która zaszła w kolejną ciążę pół roku po porodzie pierwszego dziecka wynosi 1,2 proc. (12 przypadków na 1000 ciąż). Półtoraroczny odstęp między ciążami znacząco obniżył te statystyki, ryzyko zmalało do 5 przypadków na 1000 ciąż. „Osiągnięcie optymalnej jednorocznej przerwy jest wskazane dla wielu kobiet, jest wyraźnie warte zmniejszenia ryzyka powikłań” – powiedziała dr Wendy Norman, profesorka z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej.

Warto rozważyć te wskazania szczególnie wtedy, kiedy plan szybkiego powiększenia rodziny dotyczy kobiety w wieku powyżej 35. roku życia. Dobrze też pamiętać, że jeśli pierwsza ciąża została rozwiązana cesarskim cięciem, kolejną powinno się planować po ok. 2 latach.

Ciąża po ciąży to wyzwanie nie tylko fizyczne

Ciąża, poród, połóg i czas karmienia piersią są bardzo wyczerpujące dla organizmu. Hormonalna przebudowa organizmu oddziałuje na wszystkie sfery działania, od dolegliwości fizycznych po psychiczne. Często dzieje się to kosztem nie tylko komfortu funkcjonowania, ale także niedomagań zdrowotnych.

Niedobory estrogenu mają wpływ na jakość skóry, włosów, paznokci. Na ciele bardzo często zostają rozstępy, piersi tracą jędrność, narzucony przez nową rolę życiową tryb funkcjonowania rodziny, deficyty snu, depresja poporodowa, do tego nadmiar obowiązków, jakie spadają na młodą matkę, mogą być przyczyną rozchwiania emocjonalnego i pogorszenia nastroju, a także zwykłego przemęczenia.

Opieka nad pierwszym dzieckiem jest bardzo stresująca i nie ma w tym nic dziwnego. Każde dziecko jest inne, na dodatek wszystko, co przy nim robimy, dzieje się po raz pierwszy. Nic więc dziwnego, że opiece nad maluchem towarzyszy stres. Kiedy w tym czasie kobieta zachodzi w drugą ciążę, stres osiąga znacznie większe rozmiary. Strach i niepewność dotyczą już dwojga dzieci. I choć pozornie strach o drugą ciążę może już być nieco mniejszy, to w praktyce nie zawsze tak jest. Nawet jeśli opieka nad pierwszym dzieckiem przebiega książkowo, w codziennym życiu jest wiele sytuacji, które przyczyniają się do wzrostu stresu i nadmiernego obciążenia psychicznego matki.

Dziecko po dziecku to także reorganizacja życia całej rodziny. Nawet w scenariuszach optymistycznych, kiedy druga ciąża przebiega bez komplikacji, a pierwsze dziecko rozwija się prawidłowo i nie sprawia większych kłopotów wychowawczych, zmiany są duże i często wymagają pomocy dodatkowych osób. Bywa jednak i tak, że druga ciąża jest zagrożona, a donoszenie jej wymaga zaangażowania innych członków rodziny. To generuje stres dla wszystkich, także dla dziecka, które już jest na świecie. Choć pozornie może się wydawać, że nie rozumie ono zmian zachodzących w najbliższym otoczeniu, z pewnością jednak wyczuje napięcie towarzyszące jego codzienności.

Wiele par planuje drugą ciążę jak najbliżej pierwszej, bo zależy im, by reorganizacja życia wynikająca z rodzicielstwa nie rozkładała się na wiele lat. Większość rodziców, którzy podjęli takie decyzje, przyznaje, że choć chwilami bywało trudno, to jednak wychowywanie większej gromadki było dobrą decyzją.

Bardzo często wiadomość o kolejnej ciąży jest sporą niespodzianką, jest to jednak bardzo realny scenariusz. U każdej kobiety owulacja wraca w innym momencie, nawet pełne karmienie piersią nie daje gwarancji zabezpieczenia przed ciążą. Dlatego, z medycznego i społecznego punktu widzenia, tak ważne jest planowanie rodziny – wypracowanie optymalnej metody sterowania płodnością i rozwiązań optymalnych dla zdrowia matki i dziecka.

Badania potwierdzają, że odłożenie zajścia w kolejną ciążę o każdy kolejny miesiąc zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób. „Ostatecznie to będzie wybór kobiety, niezależnie od wieku. Ważne jest, aby kobiety zdawały sobie sprawę z zalet związanych z odstępami między narodzinami i żeby dokonywały wyboru uzbrojone w odpowiednią wiedzę. Pracownicy służby zdrowia zawsze będą wspierać kobiety w ich wyborze, który będzie dotyczył tego, co jest właściwe dla nich i dla ich ciąży” – tłumaczy Mandy Foresster, kierowniczka ds. jakości i standardów w Royal Colleges of  Midwives.

Każda ciąża jest dużym wyzwaniem dla kobiety i zadaniem dla rodziny. Dlatego tak ważne jest, by w miarę możliwości mieć wpływ na jej przebieg. Przed rozpoczęciem starań o kolejne dziecko przyszli rodzice powinni upewnić się, czy z ich zdrowiem wszystko jest w porządku. Szczególny nacisk powinno się położyć na zdrowie kobiety.

O decyzji o drugiej ciąży warto powiedzieć lekarzowi kilka miesięcy wcześniej, by był czas na:

• szczegółowe badania ginekologiczne;
• oznaczenie poziomu witamin i składników mineralnych mających wpływ na prawidłowy rozwój zarodka i przebieg ciąży;
• uzupełnienie ewentualnych deficytów mineralnych;
• uporządkowanie zaniedbań stomatologicznych;
• uporządkowanie spraw życiowych.

Najlepiej, by starania o ciążę podjąć po pewnym czasie od zakończenia karmienia, by zarówno przyszła mama, jak i nowa ciąża, i karmione jeszcze dziecko nie były zagrożone niedoborami. Szczególnie ważne jest tutaj zadbanie o dobry stan fizyczny i psychiczny przyszłej mamy. Idealnie byłoby przeżywać drugą ciążę w poczuciu bezpieczeństwa i spokoju o zdrowie.

Jeśli przyszła mama planuje oddać starszaka do żłobka, powinna zrobić to przed narodzinami rodzeństwa, by zminimalizować u niego ewentualne poczucie izolacji.