Kiedy zaczyna bić serce twojego dziecka?

„Ważnych momentów w trakcie trwania ciąży jest sporo. Pierwszym z nich jest oczywiście pozytywny wynik testu ciążowego. Kolejnym etapem jest pierwsze USG, w którym uwidaczniany jest zarodek i jego bijące serce. Wraz z postępem technik obrazowania rodzice mają dostęp do coraz nowszych rozwiązań, pozwalających na bardzo dokładne „poznanie” swojego dziecka jeszcze przed narodzinami. Za przykład może posłużyć USG 3D, które pozwala rodzicom pierwszy raz zobaczyć jego buzię, grymasy czy to jak uśmiecha się podczas wizyty.” – opisuje dr Bartosz Godek, lekarz rezydent położnictwa i ginekologii z UCZKiN w Warszawie.

Kiedy zaczyna bić serduszko?

Serce dziecka jest pierwszym narządem, które zaczyna samodzielnie funkcjonować w jego organizmie. Swoją pracę rozpoczyna już w 22. dniu życia wewnątrzmacicznego, a między 4. a 7. tygodniem powstają w nim przegrody, dzielące je na cztery jamy – dwa przedsionki oraz dwie komory.

Od około 6. tygodnia ciąży, podczas USG lekarz jest w stanie uwidocznić zarodek i akcję jego serca. To wtedy rodzice pierwszy raz mogą usłyszeć bijące serduszko ich dziecka.

Kiedy serce płodu może przestać bić?

Przyczyn obumarcia płodu jest wiele i różnią się one w zależności od trymestru ciąży. W większości przypadków wynikają z aberracji chromosomowych, głównie trisomii. Aż 25 proc. wczesnych ciąż ulega poronieniu, zanim dojdzie do implantacji. Jeżeli jednak w badaniu USG uwidoczniona zostanie czynności serca płodu, to ryzyko poronienia spada do 3 proc., a po 13. tygodniu ciąży jest mniejsze niż 1 proc.

Dr Godek tłumaczy: „W następnych tygodniach po uwidocznieniu tętna płodu w badaniu USG największym zagrożeniem dla utrzymania ciąży stają się przeciwciała antyfosfolipidowe. Pojawiają się one w przebiegu zespołu antyfosfolipidowego i ich działanie opiera się między innymi na zaburzeniach placentacji oraz wywoływaniu zakrzepicy łożyskowej.”

Do innych przyczyn zatrzymania pracy serca dziecka zalicza się również:

• picie alkoholu w ciąży;
• infekcje wewnątrzmaciczne: różyczka, cytomegalia, zapalenie ślinianek (świnka) w pierwszym trymestrze, odra;
• zakażenie toksoplazmozą;
• wiek kobiety powyżej 35. roku życia.

W przypadku ryzyka poronienia bardzo ważną rolę odgrywa czynność serca płodu. Przy dobrze rozwijającej się ciąży w okresie między 5. a 6. tygodniem ciąży czynność serca płodu (FHR- fetal heart rate) powinna wynosić ok. 100 uderzeń/minutę, a od 8. Tygodnia – 140 uderzeń/minutę. Jeśli w I. trymestrze dojdzie do zwolnienia tętna płodu, czyli bradykardii, to w kolejnych tygodniach może dojść do całkowitego ustania pracy serca dziecka.

W bardziej zaawansowanej ciąży przyczyny zatrzymania pracy serca płodu mogą być inne. Jeżeli do niego dojdzie, mamy do czynienia nie z poronieniem, a z „ciążą obumarłą”. Do jej przyczyn należą między innymi nieimmunologiczny obrzęk płodu, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, łożysko przodujące lub przedwcześnie oddzielające się. Częściej dochodzi do śmierci dziecka w przypadku ciąż wielopłodowych, a także gdy mama choruje na nadciśnienie tętnicze lub cukrzycę.

Niesłyszalne bicia serca

Czasami zdarza się, że mimo pozytywnego testu ciążowego, podczas USG wykonywanego między 5. a 6. tygodniem, lekarzowi nie udaje się zobrazować czynności serca dziecka. Zazwyczaj zaleca się wtedy powtórne badanie ultrasonograficzne po około 2 tygodniach. Po tym czasie, czynność serca musi być już widoczna w USG. Warto też wykonać kontrolne badanie stężenia gonadotropiny kosmówkowej (beta HCG), aby sprawdzić czy jej przyrost jest prawidłowy. Jeśli po 8. tygodniu ciąży tętno płodu jest niewidoczne w badaniu ultrasonograficznym, oznacza to zazwyczaj obumarcie płodu i poronienie.

Jak usłyszeć bicie serca płodu?

Jest wiele metod za pomocą których lekarze ginekolodzy monitorują czynność serca płodu. Do stosowanych współcześnie sposobów oceny czynności serca dziecka zalicza się:

• osłuchiwanie – za pomocą słuchawki położniczej lub echosondy,
• kardiotokografię (KTG);
• elektrokardiografię (EKG).

Przyszli rodzice mogą również monitorować czynność serca płodu samodzielnie w domu za pomocą specjalnych detektorów tętna – echosond.