Kiedy są dni płodne: instrukcja obliczania dni płodnych

Jeżeli planujesz ciążę, to pewnie interesujesz się tym, ile trwają dni płodne. W cyklu menstruacyjnym jest ich tylko kilka. Kiedy są dni płodne? To cztery-pięć dni poprzedzających owulację oraz trzy-cztery dni po jajeczkowaniu. 

Dlaczego są to akurat te dni? Jest na to dość proste wytłumaczenie. Komórka jajowa żyje tylko 24 godziny i tylko w ciągu tej jednej doby może zostać zapłodniona. 

Jak się liczy dni płodne? 

– Owszem, można w dokładności do kilku dni wyliczyć dni płodne. Ale tylko w przypadku kobiet, które miesiączkują regularnie, czyli ich cykl miesiączkowy trwa 28 dni. Owulacja wtedy przypada ok. 14. dnia cyklu, czyli dwa tygodnie po początku miesiączki – tłumaczy prof. Krzysztof Kucharski. 

Natomiast, jak tłumaczy, dla kobiet miesiączkujących regularnie, ale co np. 32 dni, zwykle owulacja występuje o cztery dni później, czyli ok. 18. dnia cyklu. Wynika to z tego, że druga faza cyklu po owulacji zwykle trwa tyle samo, co pierwsza – czyli przy 28-dniowym cyklu 14 dni.   

Ekspert przypomina, że cykl liczymy od pierwszego dnia miesiączki, a nie od końca krwawienia.  

Jak się liczy dni płodne? Istnieje kilka metod obliczania dni płodnych, które nam w tym pomogą. Są to: 

• metoda kalendarzykowa – zgodnie z nią, żeby ustalić pierwszy dzień płodny, po odnotowaniu długości 12 kolejnych cykli od tego, który trwał najkrócej, należy odjąć 20. Z kolei ostatni dzień płodności wylicza się od cyklu, który trwał najdłużej (np. 34 dni), odejmując 11. 
• metoda Billingsów – polega na obserwacji śluzu podczas różnych faz cyklu. Oceniamy porównujemy  jego konsystencję i kolor; 
• metoda termiczna, inaczej  metoda Holta – opiera się na codziennym mierzeniu temperatury ciała. Ważne, żeby to robić za każdym razem o tej samej porze, tuż po przebudzeniu, najlepiej znajdując się jeszcze w łóżku. O dniach płodnych będzie wskazywać najbardziej gwałtowny wzrost temperatury. Warto jednak pamiętać, że ta metoda nie sprawdza się w przypadku rozwoju infekcji, gdy mamy podwyższoną temperaturę; 
• metoda objawowo-termiczna – łączy w sobie metodę termiczną i metodę Billingsów. Wykorzystuje się w niej pomiary temperatur ciała oraz obserwację śluzu z pochwy. Oprócz tego bierze się pod uwagę inne objawy, takie jak ból brzucha czy pogorszenie samopoczucia. Bardzo często złe samopoczucie w połączeniu z bólem podbrzusza wskazuje na moment rozpoczęcia owulacji. 

Uwaga! Błędne jest twierdzenie, że zaraz po okresie są dni niepłodne. W przypadku krótkich cykli dni niepłodne po okresie mogą w ogóle nie wystąpić. Dlatego warto indywidualnie podchodzić do metod liczenia dni płodnych i obserwować swój cykl menstruacyjny. 

Obserwuj własne ciało

Obserwacja ciała podczas całego cyklu miesiączkowego pomoże nam ustalić dzień owulacji i występowania dni płodnych. Na co dokładnie trzeba zwrócić uwagę? Tłumaczy prof. Krzysztof Kucharski: 

• zmiana konsystencji śluzu przed owulacją (jest przezroczysty jak białko kurze i ciągnie się), 
• dyskomfort, napięcie i ból w okolicy jajników w okresie okołoowulacyjnym; 
• temperatura; utrzymuje się na niższym poziomie przed owulacją, w trakcie owulacji wzrasta, a następnie utrzymuje się na wysokim poziomie przez kolejne 10-16 dni, by znowu spaść z początkiem kolejnej miesiączki.;
• większe libido w czasie owulacji. 

Jedną z metod oceny płodności jest kalendarzyk, nazywany często małżeńskim. Jak mówi ginekolog, jest on bardzo przydatny, gdy kobieta chce zajść w ciążę.  

– Nie jest to oczywiście 100-procentowa metoda antykoncepcyjna. Jest ona mało skuteczna, jeśli o to chodzi – podkreśla. 

Kalendarzyk ma swoje słabe strony. Czynniki takie jak np. przeziębienie, stres potrafią zaburzyć cykl menstruacyjny kobiety i precyzyjne wyznaczenie dni płodnych jest trudniejsze. Aby skutecznie wyznaczyć dni płodne zaleca się obserwować swój organizm w okresie długofalowym. 

Skonsultuj się z ginekologiem

Co z kobietami, które miesiączkują nieregularnie, a do tego mają bardzo krótki cykl? Powinny koniecznie skonsultować się z lekarzem, jeśli starają się o dziecko. Dlaczego?  

– W przypadku kobiet, u których cykl miesiączkowy trwa poniżej 21 dni, odstępy między jednym i drugim okresem są bardzo krótkie, raczej spodziewamy się, że są to cykle bezowulacyjne. Ten cykl jest za krótki, żeby jajeczko dojrzało i pękło – tłumaczy prof. Kucharski.  

Jak dodaje, przy miesiączkach nieregularnych z cyklem powyżej 35 dni, skutki mogą być podobne. Prawdopodobnie też jest on bezowulacyjny. Tłumaczy, że oba przypadki wynikają z zaburzeń hormonalnych i skutkują problemami z zajściem w ciążę. 

Cykl bezowulacyjny to cykl, w którym nie dochodzi do owulacji (jajeczkowania), czyli do wydostania się z pęcherzyka Graafa dojrzałego jajeczka, które jest gotowe do zapłodnienia. Bywa tak w pierwszych latach dojrzewania i wtedy nie jest to powód do niepokoju. Wówczas zamiast krwawienia może występować skąpa, brązowawa wydzielina. Brak owulacji może wystąpić też u kobiet po porodzie, ale z biegiem czasu jajeczkowanie powinno się pojawić.  

Jednak u kobiet w wieku rozrodczym, które regularnie współżyją, cykl bezowulacyjny jest stanem nieprawidłowym i wymaga diagnostyki. 

– Trzeba byłoby zrobić badanie USG, tzw. monitoring cyklu i ocenić, czy jajeczko wydostaje się z pęcherzyka Graafa, czy pęka – czyli ocenić, czy dochodzi do owulacji. Jeżeli nie, to trzeba wykonać dalszą diagnostykę – hormonalną i innych chorób, które mogą na to wpływać. To mogą być na przykład schorzenia metaboliczne  – wyjaśnia lekarz.