Kiedy powiedzieć pracodawcy o ciąży?

Fizjologiczne zmiany w organizmie przyszłej mamy zachodzą już od momentu zapłodnienia, a pierwsze objawy ciąży najwcześniej można zauważyć w terminie spodziewanej miesiączki. To właśnie brak menstruacji świadczy o tym, że kobieta najprawdopodobniej spodziewa się dziecka. Nudności, wymioty, zgaga i zaparcia to kolejne zauważalne objawy ciąży. Nierzadko dodatkowo pojawia się bolesność piersi, senność i wahania nastroju. Zmiany mogą pojawić się również w obrębie narządów płciowych – rozpulchnienie szyjki macicy, gęsty i kleisty śluz wydzielany w większej ilości niż dotychczas. Pierwsze, wczesne objawy ciąży zauważane są już kilkanaście dni po zapłodnieniu.

Każda kobieta spodziewająca się dziecka zastanawia się, kiedy najlepiej powiedzieć pracodawcy o ciąży. Kodeks pracy nie reguluje, kiedy taką rozmowę z pracodawcą należy odbyć.

Rozmowę najlepiej przeprowadzić pod koniec trzeciego miesiąca ciąży, kiedy ryzyko poronienia znacznie maleje. Od momentu poinformowania pracodawcy o ciąży kobiecie przysługują uprawnienia związane z czasem pracy czy możliwością wcześniejszego wyjścia na zaplanowane badania. 

Z rozmową z pracodawcą nie należy zwlekać szczególnie w przypadku, gdy ciężarna pracuje w warunkach, które mogłyby zaszkodzić rozwijającemu się dziecku, np. wśród chemikaliów czy na nocną zmianę. Kobieta ma prawo oczekiwać od pracodawcy przeniesienia na bezpieczne dla zdrowia jej i dziecka stanowisko, może też pójść na zwolnienie. 

Jak to zrobić? Oto kilka rad: 

• Wybierz dogodny moment, kiedy w pracy panuje dobry nastrój.
• Przygotuj się do rozmowy. Bądź pewna siebie, nie czuj się winna, rozmawiaj konkretnie i rzeczowo.
• Zacznij od konkretów, powiedz w którym jesteś miesiącu i na kiedy masz zaplanowany poród.
• Jeśli stan zdrowia pozwala ci na aktywne uczestniczenie w życiu firmy, podkreśl to.
• W przypadku, gdy musisz pójść na zwolnienie, przedyskutuj z pracodawcą ewentualne zastępstwo i przekaż swoje obowiązki.

Kobiety zatrudnione na podstawie umowy o pracę na czas określony, umowy zlecenie lub o dzieło, stresują się rozwiązaniem umowy przez pracodawcę, a tym samym brakiem możliwości skorzystania ze świadczeń pieniężnych. Czy obawy są uzasadnione? Zgodnie z polskim prawem, kobiety spodziewające się dziecka należą do grupy chronionej przed zwolnieniem. Kobiety posiadające umowę o pracę na czas nieokreślony nie mają powodu do niepokoju. 

– Przepisy prawa pracy mówią, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę na czas nieokreślony z pracownicą będącą w ciąży lub w trakcie urlopu macierzyńskiego. Dla kobiety zatrudnionej na podstawie umowy na czas określony, która zachodzi w ciążę w trakcie jej trwania, umowa przedłuża się do dnia rozwiązania, w przypadku, gdy kobieta jest co najmniej w 3 miesiącu ciąży. Ciężarna ma wówczas prawo do pobierania pełnego wynagrodzenia do momentu porodu. Po porodzie oraz ustaniu umowy zasiłek macierzyński wypłaca ZUS – tłumaczy księgowa Magdalena Grabińska.

Wyjątek stanowi uzasadnione rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Taką decyzję można podjąć tylko za zgodą organizacji związkowej w zakładzie, oczywiście o ile taka istnieje. Zwolnienie jest możliwe w przypadku, gdy ciężarna:

• Popełniła przestępstwo, które uniemożliwia jej dalsze zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku.
• Ciężko naruszyła podstawowe obowiązki pracownicze.
• Utraciła uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Kobiety zatrudnione na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło nie mają żadnej gwarancji określonej przez Kodeks Pracy, która zapewniałaby kontynuację zatrudnienia.

W przypadku złego samopoczucia, ciąży przebiegającej z powikłaniami lub w przypadku, gdy istnieje ryzyko poronienia, każdej ciężarnej przysługuje zwolnienie lekarskie. Ciężarna na zwolnieniu lekarskim może przebywać maksymalnie 270 dni, czyli 9 miesięcy. Zwolnienie przysługuje do dnia poprzedzającego poród. Po narodzinach dziecka rozpoczyna się urlop macierzyński. 

Okres ciąży to szczególny czas, w którym kobiecie przysługuje 100 proc. miesięcznego wynagrodzenia przez cały czas przebywania na L4. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi średnie miesięczne wynagrodzenie wypłacane przez 12 miesięcy kalendarzowych. Przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy ciężarna otrzymuje wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę, w kolejnych miesiącach zasiłek chorobowy wypłaca ZUS.