Kiedy następuje zapłodnienie po stosunku?

Do zapłodnienia dochodzi zwykle w wyniku stosunku seksualnego, jednakże możliwa jest również inseminacja lub tzw. zapłodnienie pozaustrojowe, czyli in vitro, w których cały proces przebiega w kontrolowanych warunkach. 

Podczas aktu płciowego, mającego na celu spłodzenie potomstwa, dochodzi do wytrysku nasienia do pochwy. Plemniki, które się w nim znajdują, za sprawą swojej budowy i skurczów macicy przedostają się do jajowodu. Wędrówka ta trwa od 45 do 60 minut, co oznacza, że do zapłodnienia nie może dojść podczas samego stosunku seksualnego. Sam proces przemieszczania się plemników jest niezwykle istotny, gdyż podczas niego nabywają one cech, które umożliwiają im zapłodnienie komórki jajowej. 

Czym właściwie jest zapłodnienie? To połączenie plemnika z komórką jajową, które zachodzi w bańce jajowodu. W ten sposób powstaje zygota – komórka, która zawiera materiał genetyczny w połowie matki, a w połowie ojca. Następnie dochodzi do kolejnych podziałów komórkowych i dopiero wtedy powstaje zarodek człowieka. Wobec tego samo zapłodnienie nie jest równoznaczne z zajściem w ciążę.

Do zapłodnienia dochodzi kilka godzin lub nawet kilka dni po akcie seksualnym. Jest to stricte związane z owulacją (jajeczkowaniem), czyli czasem, w którym komórka jajkowa zostaje uwolniona. Żyje ona przez 24 godziny, po czym, jeśli nie jest zapłodniona, obumiera samoistnie. Warto jednak pamiętać, że plemniki mogą przetrwać w pochwie kobiety aż przez 3 dni. 

Dlatego też można przyjąć, że do zapłodnienia dochodzi w dniu owulacji, która zwykle wypada ok. 14 dni przed miesiączką (przy regularnym, 28-dniowym cyklu). Jeśli zależy nam na spłodzeniu potomstwa, to najlepiej uprawiać seks dobę przed owulacją.

Zapłodnieniem nazywamy przedostanie się plemnika do komórki jajowej, co jednak nie jest równoznaczne z zajściem w ciążę. Nie daje ono też żadnych charakterystycznych objawów, dlatego też nie można go rozpoznać. Dopiero zagnieżdżenie się zarodka w macicy jest równoznacznie z zajściem w ciążę – wówczas wynik testu może (chociaż jeszcze wcale nie musi) wskazać dwie kreski. Zwykle następuje to ok. 12 dni po zapłodnieniu. Wtedy mogą pojawić się też pierwsze objawy ciąży w postaci: braku miesiączki, tkliwości piersi czy też mdłości.

Niemal dla każdej pary starającej się o dziecko owulacja jest bardzo ważnym dniem, gdyż to właśnie wtedy szanse na zapłodnienie są największe. Owulacja to nic innego, jak jajeczkowanie, czyli uwolnienie komórki jajowej, która może zostać zapłodniona maksymalnie przez 24 godziny. 

Warto jednak pamiętać, że nie każdy cykl musi być owulacyjny – nawet u zdrowych kobiet mogą zdarzać się cykle bezowulacyjne, które mogą być uwarunkowane działaniem czynników zewnętrznych, w tym m.in. zmianą klimatu, stresem, dużym wysiłkiem fizycznym czy nawet pracą w trybie zmianowym. 

Niemniej jednak obecnie owulację możemy stosunkowo łatwo rozpoznać, np. za pomocą regularnych pomiarów temperatury wewnątrz pochwy – podczas jajeczkowania temperatura wzrasta w porównaniu do pierwszej połowy cyklu. Może ona wynosić nawet 37 st. C. 

Innym sposobem na rozpoznanie owulacji jest obserwacja swojego śluzu – w jej trakcie jest gęsty, śliski i przezroczysty. Ważną wskazówką jest też zwiększone libido, a niektóre kobiety mogą dodatkowo odczuwać ból owulacyjny, który związany jest pęknięciem pęcherzyka Graffa i uwolnieniem komórki jajowej. Pomocne są również testy owulacyjne.

Co istotne, największe szanse na zajście w ciążę zachodzą nie w dzień owulacji, a dobę przed nią. Jest to związane z koniecznością dotarcia plemników do komórki jajowej – wędrują one do niej aż 5 godzin, dlatego też mogą dotrzeć do celu zdecydowanie za późno. Wpływa na to również żywotność plemników, które w pochwie mogą przetrwać od 3 do nawet 5 dni (w sprzyjających warunkach). Dlatego też podczas cyklu mówi się o 5 dniach płodnych. 

Warto pamiętać, że wystąpienie owulacji i uprawianie seksu w tzw. dni płodne nie gwarantuje jeszcze zapłodnienia. Niekorzystnie wpływać może na nie: niezdrowa dieta, intensywny wysiłek fizyczny, nadmiarowe spożywanie alkoholu, narażenie na sytuacje stresogenne. Wszystko to może obniżać płodność zarówno kobiety, jak i mężczyzny. Szacuje się, że szanse na zajście w ciążę podczas dni płodnych wynoszą od 28 do 35 proc.