Karta ciąży – dlaczego jest niezbędna?

Karta ciąży to dokument potwierdzający ciążę, który zakłada ginekolog na jednej z pierwszych wizyt. To książeczka, którą otrzymuje każda kobieta spodziewająca się dziecka. 

Karta przebiegu ciąży zawiera spis informacji o stanie zdrowia ciężarnej i rozwijającego się płodu. Uwzględnia także przebyte ciąże, porody, poronienia czy aborcje. Ginekolog dane te określa cyframi, zaznacza też to, że kobieta nie była wcześniej w ciąży i nie rodziła. W karcie ciąży zapisywana jest waga mamy, wartość ciśnienia tętniczego i wyniki badań analitycznych. Znajdziemy w niej także informacje o planowanym porodzie.

Karta ciąży powinna być zawsze aktualna i leżeć w miejscu, gdzie będzie łatwo dostępna w przypadku szybkiej wyprawy do lekarza lub szpitala. Dzięki zawartym tam informacjom każdy lekarz szybko zorientuje się, jak przebiega ciąża i co może jej zagrażać. 

Zestawienie wszystkich wyników badań w razie nagłej wizyty w szpitalu może być  bardzo pomocne. Kiedy trzeba działać szybko, nie ma czasu na wykonywanie badań, wówczas informacje z karty ciąży mogą pomóc w uratowaniu zdrowia, a nawet życia matki i dziecka.

– Lekarz może łatwo porównać wyniki badań z poprzednimi pomiarami, bo ma je zapisane w karcie ciąży. W przypadku pilnej wizyty, często u innego specjalisty, może on także odnieść się do zapisów w karcie, choć widzi pacjentkę po raz pierwszy. Karta ciąży jest pomocnym źródłem wiedzy o pacjentce i jej wynikach podczas przyjmowania na porodówkę. Na jej podstawie kobieta może od swojego lekarza lub położnej otrzymać zaświadczenie o objęciu opieką przed 10. tygodniem ciąży – wylicza położna Dominika Kaczmarek. 

Karta ciąży jest najważniejszym dokumentem, który kobieta powinna mieć zawsze przy sobie, kiedy wybiera się do lekarza, wyjeżdża albo jedzie na porodówkę. Dzięki informacjom z karty personel odbierający poród otrzymuje szereg ważnych wskazówek, jak postępować i jakie decyzje podejmować. 

Po porodzie karta ciąży może się jeszcze przydać. Po urodzeniu dziecka każdej parze, która wykazuje odpowiednie dochody, przysługuje „becikowe”, czyli jednorazowy zasiłek w wysokości 1 tys. złotych. Aby jednak uzyskać świadczenie pieniężne, kobieta musi potwierdzić, że była pod stałą opieką ginekologa od 10. tygodnia ciąży, a to właśnie jest zapisane w książeczce.

Na pierwszej stronie książeczki ciąży znajduje się imię i nazwisko kobiety, adres zamieszkania i  data urodzenia. Widnieje data ostatniej miesiączki i przewidywany termin porodu. Bardzo istotną rubryką na pierwszej stronie jest grupa krwi ciężarnej. Ginekolog uzupełnia ją na podstawie wyniku badania krwi. Nie tylko grupa krwi ma znaczenie, równie ważny jest czynnik Rh – dodatni lub ujemny. Kiedy jedno z rodziców ma czynnik Rh dodatni, a drugie ujemny, mówimy o konflikcie serologicznym, co wymaga odpowiedniego prowadzenia ciąży i porodu. W odpowiednich rubrykach lekarz wpisuje informacje dotyczące przyjmowanych przez ciężarną leków, zleconych badań i ich wyników.  

W jednej z rubryk wpisywane są wyniki badań wykonywanych cyklicznie, m.in. morfologii krwi i moczu, a także testu obciążenia glukozą, toksoplazmozy, różyczki, nosicielstwa wirusowego zapalenia wątroby typu B, HIV czy cytologii szyjki macicy.  W trakcie każdej wizyty lekarz uzupełnia dane dotyczące aktualnego tygodnia ciąży. Odnotowuje datę badania, wagę kobiety, ciśnienie tętnicze, wysokość dna miednicy i ewentualne dolegliwości.

Książeczka ciąży zawiera miejsce na wpisanie danych o rozwijającym się płodzie. Dotyczą one tętna płodu, jego ruchów, orientacyjnej wagi określonej na podstawie badania USG. Widnieją jeszcze inne parametry uzyskane podczas badania USG. W karcie ciąży znajduje się także wiele mniej znanych ciężarnej skrótów medycznych. Oto najczęstsze z nich:

AC – obwód brzucha płodu

ASP – akcja serca płodu 

BDP – szerokość główki

CRL – długość płodu od czubka głowy do kości ogonowej

FL – długość kości udowej

GA – wiek ciąży wg ostatniej miesiączki

GS – średnica pęcherzyka ciążowego

HC – obwód główki 

HL – długość kości ramiennej

LMP – data ostatniej miesiączki

LV – szerokość komory bocznej mózgu

NB – kość nosowa

NF – fałd karkowy

NT – przezierność karkowa

OFD – wymiar potyliczno-czołowy

OM – data ostatniej miesiączki

TCD – poprzeczny wymiar móżdżku

TP – szacowany termin porodu

YS – pęcherzyk żółtkowy

Choć o konieczności prowadzenia książeczki ciąży mówi Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (D.U. z 2018, poz. 1756), to jak dotychczas nie ma jednego ustanowionego jej wzoru. Istnieje dowolność w jej wyglądzie, dlatego też szpitale, gabinety ginekologiczne opracowały autorskie wersje książeczki ciąży.