Czy słodziki w ciąży są bezpieczne?

Zastępowanie cukru słodzikami wciąż bywa tematem budzącym kontrowersje. Część osób ceni ich niską kaloryczność i uważa za zdrowszą alternatywę, podczas gdy inne dopatrują się w nich zbędnej chemii i szkodliwego działania. Czy słodziki w ciąży są bezpieczniejsze od zwykłego cukru?

Spis treści:

Co to są słodziki?

Słodziki, nazywane też zamiennikami cukru, to substancje, które charakteryzują się słodkim smakiem przy jednoczesnej bardzo niskiej – zerowej lub nieprzekraczającej kilku kilokalorii – wartości energetycznej. Wycofywanie z diety lub znaczące ograniczanie spożycia produktów wysokokalorycznych jest jednym z elementów zdrowego stylu życia i profilaktyki cukrzycy typu 2, otyłości czy chorób układu sercowo-naczyniowego. Słodziki stanowią więc alternatywę dla osób, które chcą wyeliminować z diety zbędne kalorie, jednak całkowite odstawienie cukru przychodzi im z trudem.

Wśród słodzików wyróżnia się dwie główne grupy:

  • poliole (cukrole) – pochodne sacharydów, o zbliżonym poziomie słodyczy, które są wolniej wchłaniane przez organizm i mają niższy indeks glikemiczny, nie powodują gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi (np. sorbitol, ksylitol, mannitol). Jednocześnie spożywane w dużych ilościach mogą wywoływać efekt przeczyszczający;
  • intensywne środki słodzące – substancje naturalne lub środki syntetyczne, które charakteryzują się wielokrotnie większą słodkością niż cukier, dzięki czemu mogą być stosowane w dużo niższych stężeniach (np. aspartam, sacharyna, acesulfam K, glikozydy stewii).

Cukier w ciąży

Okres ciąży to czas, kiedy w organizmie zachodzą liczne zmiany mające na celu dostosowanie jego pracy do konieczności zapewnienia odpowiednich warunków rozwijającemu się płodowi. Rosnące zapotrzebowanie energetyczne należy jednak uzupełniać przede wszystkim wartościowymi produktami, które dostarczają składników potrzebnych matce i jej dziecku. 

Spożywanie dużych ilości cukru w ciąży to jednak nie tylko „puste kalorie”, ale też warunki do rozwoju próchnicy, zaparć, problemów z przewodem pokarmowym. Co więcej, w wyniku zachodzących w organizmie zmian dochodzi do wzrostu odporności na działanie insuliny – hormonu odpowiedzialnego za metabolizm węglowodanów – i nadmierne spożycie cukru zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej.

Czy słodycze powodują próchnicę? Niekoniecznie. Jakie są przyczyny próchnicy?

Polecamy

Czy słodycze powodują próchnicę? Niekoniecznie. Jakie są przyczyny próchnicy?

Czy to prawda, że słodycze powodują próchnicę? I tak, i nie. Ubytki w zębach wcale nie powstają w wyniku działania cukru . Co zatem je powoduje?

Czytaj

Słodziki zamiast cukru w ciąży

Ze względu na szkodliwość cukru w ciąży kobietom w tym okresie zaleca się rezygnację ze słodzenia herbaty, kawy i dosładzanych napojów oraz zastępowanie słodyczy owocami i warzywami. 

Nagłe przestawienie się na gorzką herbatę i wykluczenie z diety słodyczy to wyzwanie równie duże jak rzucenie palenia. W kontekście odchudzania, zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób cywilizacyjnych słodziki zdecydowanie stanowią zdrowszą alternatywę dla cukru. Jednak – jak wiadomo – to, co na co dzień jest zdrowe i bezpieczne, czasami dla kobiet w ciąży może być niewskazane. Czy sięgnięcie w ciąży po słodziki zamiast cukru jest faktycznie dobrym rozwiązaniem problemu?

Czy można używać słodzików w ciąży?

Pomimo wielu zalet stosowanie słodzików może budzić kontrowersje, szczególnie w kontekście aspartamu, któremu niektórzy wciąż przypisują szkodliwe, a nawet rakotwórcze działanie. 

Obawy te rozwiewają jednak liczne badania naukowe. Bezpieczeństwo aspartamu zostało potwierdzone na podstawie pełnej oceny ryzyka w 2013 roku przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W sporządzonym raporcie można także przeczytać, że w zwyczajowych dawkach (<40mg/kg masy ciała/dzień) aspartam nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się płodu. W tym samym roku ukazało się także stanowisko Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w sprawie stosowania niskokalorycznych substancji słodzących.

Możemy w nim przeczytać: – Polskie Towarzystwo Badań nad Otyłością i Polskie Towarzystwo Diabetologiczne potwierdzają bezpieczeństwo stosowania niskokalorycznych substancji słodzących w produktach żywnościowych i rekomendują zastępowanie nimi sacharozy przez osoby z rozpoznaniem nadwagi i otyłości […]. Odrębnym problemem jest stosowanie niskokalorycznych substancji słodzących w okresie ciąży. Sacharyna, z uwagi na przechodzenie przez łożysko i nie do końca poznany wpływ na płód, nie powinna być stosowana w ciąży, natomiast pozostałe słodziki mogą być stosowane.

Zdrowe słodziki w ciąży

W świetle przytoczonych informacji odpowiedź na pytanie, czy można używać słodzików w ciąży, wydaje się jasna. Prace z ostatnich lat, jak chociażby publikacja w „American Journal of Obstetricsand Gynecology” z 2020 roku, wskazują jednak, że bezpieczeństwo słodzików bywa pretekstem do ich nadużywania. Nie należy zapominać, że tak jak w ciąży powinno się unikać cukru, tak i po słodziki najlepiej sięgać tylko wtedy, kiedy jest to konieczne. 

Mimo że spośród słodzików jedynym stanowczo niewskazanym w ciąży jest sacharyna, warto rozważyć zamianę cukru nie na substancje słodzące – które oprócz braku kalorii pozbawione są także wartości odżywczych – a na inne, zdrowsze produkty o podobnych właściwościach. Chociaż mają więcej kalorii niż słodziki, pewną alternatywę mogą stanowić stosowane w małych ilościach produkty naturalne, takie jak: stewia, melasa, syrop klonowy czy miód, które oprócz słodkiego smaku bogate są też w witaminy i minerały.

Infografika: Jak zdrowo się odżywiać podczas ciąży?

Dieta w ciąży - jak zdrowo odżywiać się w ciąży?

Źródła:

  1. Koszowska A. [i in.],Cukier – czy warto go zastąpić substancjami słodzącymi?, „Nowa Medycyna” 2014(1), s. 36–41.
  2. Muchacka R., Kukla M.,Odżywianie kobiet w czasie ciąży. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości 2017, 42(3), s. 61–73.
  3. Palatnik A., Moosreiner A., Olivier-Van Stichelen S.,Consumption of non-nutritive sweeteners during pregnancy, „American Journal of Obstetrics and Gynecology” 2020, 223(2), s. 211–218.
  4. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w sprawie stosowania niskokalorycznych substancji słodzących, „Clinical Diabetology” 2013, 2(supp. A), s. 63–64.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź