Czy picie wody zwiększa ilość wód płodowych?

Każdej kobiecie ciężarnej wykonuje się badania USG. Sprawdzana jest m.in. czynność serca płodu oraz – w zależności od trymestru – jego anatomia i przepływy w najważniejszych naczyniach. Podczas badania USG lekarz kontroluje również ilość wód płodowych w jamie macicy. Ocenić może je na podstawie pomiaru jednej największej kieszonki płynowej (MVP–ang. maximum vertical poczet) lub sumując ilość płynu w 4 kieszonkach, po jednej w każdym kwadrancie brzucha (AFI–ang. amniotic fluid index). 

Zbyt małą ilość wód płodowych stwierdza się, gdy podczas badania USG pomiar największej kieszonki wyniesie poniżej 2 cm lub suma 4 kieszonek będzie wynosiła poniżej 5 cm. Doświadczeni ultrasonografiści po przyłożeniu głowicy są w stanie stwierdzić „na oko”, czy prawidłowa jest ilość płynu owodniowego. Najczęściej jednak wykonywany jest pomiar, aby móc zamieścić wynik w opisie przeprowadzonego badania.

Przyczyn zbyt małej ilości wód płodowych jest wiele. Jedną z najczęstszych jest zmniejszenie wydalania moczu przez dziecko. Może do tego dojść w przypadku np. agenezji nerek. Małowodzie obserwowane jest także u dzieci z atrezją przełyku czy przepukliną przeponową. Częściej występuje również w przypadku rozszczepu wargi i podniebienia. Zbyt mała ilość wód płodowych jest także efektem niewydolności krążenia u płodu. Może być jednym z objawów zespołu TTTS w przypadku ciąż bliźniaczych jednokosmówkowych. Do małowodzia dochodzi w tej sytuacji u tzw. płodu dawcy. 

Przyczyną małowodzia może być również odpływanie płynu owodniowego, które nie w każdym przypadku jest spektakularne. Może bowiem objawiać się delikatnym sączeniem, niezauważonym przez przyszłą mamę.

Prawidłowa ilość wód płodowych niezbędna jest do rozwoju dziecka. Zapewniają one ochronę przed urazami, a także umożliwiają prawidłowy rozwój płuc. Zbyt mało płynu owodniowego prowadzić może do ucisku na pępowinę i niedotlenienia płodu, a także m.in. do deformacji kończyn. 

Zbyt mała ilość wód płodowych powinna zawsze stanowić powód do rozszerzenia diagnostyki i poszukania przyczyny tego stanu. Dzięki jej znalezieniu możliwe jest wdrożenie odpowiedniego postępowania czy też rozpoczęcie leczenia. Mało wód płodowych może być objawem rozpoczynającej się niewydolności łożyska, która w konsekwencji prowadzi do pogorszenia się przepływów u dziecka i konieczności szybszego ukończenia ciąży. Z tego powodu, przyszłe mamy, u których wykryte zostanie małowodzie powinny być objęte specjalistyczną opieką.

Wiele kobiet ciężarnych zastanawia się, czy ilość spożywanej przez nie wody mineralnej ma wpływ na objętość płynu owodniowego. Zdanie specjalistów jest na ten temat jednoznaczne – pijąc więcej wody, niż standardowe ok. 2 l/dobę nie zwiększymy ilości wód płodowych w jamie macicy. Należy jedynie dbać, aby nie doprowadzać do odwodnienia organizmu, ponieważ prowadzi to do ograniczenia przepływu krwi i w konsekwencji powoduje ograniczoną produkcję moczu przez płód. Z tego też powodu lekarze zalecają, aby dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu przyszłej mamy, lecz robić to w granicach zdrowego rozsądku. Niektórzy ze specjalistów radzą, aby w przypadku rozpoznania małowodzia przyjmować większe ilości wody, lecz dowody naukowe na tego typu postępowanie nie są wciąż jednoznaczne.

Kobieta ciężarna zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywienia powinna spożywać w sumie około 2-2,5 litra płynów dziennie. Poza wodą mineralną, wliczają się w to herbaty czy soki oraz np. zupy. Należy pamiętać, że zapotrzebowanie na wodę w ciąży wzrasta z uwagi na m.in. wzrost objętości krwi krążącej.

Pierwszym krokiem w postępowaniu w przypadku zbyt małej ilości wód płodowych jest próba odnalezienia przyczyny problemu. W zależności od niej wdrażane jest odpowiednie postępowanie. Jeśli przyczyną małowodzia jest np. podejrzenie zastawki cewki tylnej, może zostać wykonana fetoskopowa cystoskopia. W skrajnych sytuacjach, aby zwiększyć ilość wód płodowych przeprowadzana jest amnioinfuzja, czyli wprowadzenie płynu do jamy macicy z zewnątrz. Jeśli jednak przyczyna małowodzia nie zostanie znaleziona zabieg ten musiałby być powtarzany wielokrotnie.