Czy laktoferyna może zmniejszyć ryzyko porodu przedwczesnego?

Laktoferyna to białko (a dokładniej: glikoproteina) z rodziny transferyn. Naturalnie występuje w organizmie ssaków, jest obecna w płynach ustrojowych – łzach, pocie, ślinie itp., a największe stężenie osiąga w siarze oraz w mleku. Ze względu na swoje wszechstronne właściwości jest nazywana białkiem multifunkcjonalnym. Nie tylko reguluje metabolizm żelaza oraz wspiera “dobre” bakterie, zbadano również m.in. jej właściwości immunomodelujące, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i wciąż odkrywane są nowe kierunki działania.

To niezwykłe białko zostało odkryte w mleku w 1939 roku i po raz pierwszy wyizolowane z niego 20 lat później. Nazwa laktoferyny łączy w sobie jej pochodzenie (mleko – “lakto”) oraz jedną z głównych funkcji, czyli wiązanie żelaza (“feryna”). Występuje w organizmach wszystkich ssaków i charakteryzuje się wysokim podobieństwem międzygatunkowym na poziomie około 70 proc., dzięki czemu możemy stosować również jej egzogenne formy – zamiast laktoferyny ludzkiej przyjmując np. bydlęcą.

Co laktoferyna może zrobić dla kobiet?

Jej działanie wiąże się m.in. z ochroną przed infekcjami (również intymnymi) czy łagodzeniem bólu menstruacyjnego. Wspiera organizm podczas wyjątkowego, ale i wyczerpującego czasu, jakim jest ciąża oraz poród, pomaga w wyposażeniu młodego człowieka w cenne przeciwciała, które wspierają jego organizm w przystosowaniu się do warunków poza ciałem mamy.

Poród przedwczesny to ten występujący przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. Poród o czasie powinien odbyć się pomiędzy 38. a 42. tygodniem ciąży, a terminu “poronienie” nie używa się po 22. tygodniu ciąży. Mimo znaczących postępów medycyny, urodzenia przed czasem wciąż są wyzwaniem perinatologii – szacuje się, że w 2020 roku na świecie przedwcześnie urodziło się 13,4 mln dzieci.

Poród przedwczesny nie zawsze da się przewidzieć. Ryzyko jego wystąpienia związane jest z genetyką, stylem życia matki oraz z czynnikami zdrowotnymi. To m.in.:

• poronienie/poród przedwczesny w wywiadzie,
• ciąża mnoga,
• krótki odstęp pomiędzy kolejnymi ciążami,
• nadwaga lub niedowaga przed ciążą,
• niewłaściwe nawyki żywieniowe,
• używki,
• skrócona szyjka macicy,
• problemy z łożyskiem,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• infekcje dolnych dróg rodnych,
• infekcje płynu owodniowego,
• urazy,
• stresujące wydarzenia.

Konsekwencje porodu przedwczesnego są zróżnicowane i zależą od stopnia wcześniactwa (z innymi problemami będzie mierzyło się dziecko urodzone w 27. t.c., a z innymi to urodzone w 35. t.c.) oraz od ogólnego stanu zdrowia noworodka. Mogą to być m.in. problemy z:

• oddychaniem (częstsze bezdechy),
• sercem (niskie ciśnienie krwi, przetrwały otwór tętniczy),
• trawieniem (martwicze zapalenie jelit),
• krwią (anemia, żółtaczka),
• wzrokiem (retinopatia wcześniacza).

Niektóre z nich ujawniają się dopiero w późniejszym wieku – długotrwałe problemy rozwojowe mogą dotyczyć m.in. problemów z nauką, zachowaniem, zdrowiem psychicznym i fizycznym (zmniejszona odporność, astma).

Analizując konsekwencje porodu przedwczesnego, często skupiamy się na tych, które dotyczą dziecka, nie możemy jednak zapominać o tym, jak wpływa on na matkę (i resztę rodziny). Sytuacja taka może się wiązać m.in. z depresją poporodową, zespołem stresu pourazowego, problemami z nawiązaniem więzi z dzieckiem, poczuciem winy. To nie tylko silne emocje, ale i duże wyzwanie finansowe w związku z potrzebą rehabilitacji, zakupu specjalistycznych sprzętów, częstszych wizyt lekarskich.

Działanie laktoferyny w ciąży jest związane z zapobieganiem niedoborom żelaza i wynikającej z tego stanu anemii, ale nie tylko. Laktoferyna chroni drogi rodne przed zakażeniem i zapaleniem, wzmacnia układ odpornościowy, chroniąc przed infekcjami (także układu oddechowego, pokarmowego). Wykazuje także właściwości przeciwbólowe, przeciwstresowe czy obniżające ciśnienie krwi, co również bywa nieocenionym wsparciem.

Liczne analizy potwierdzają, że jednym z czynników prowadzących do porodu przedwczesnego są infekcje dróg rodnych. Jednocześnie badania pokazują, że laktoferyna wspiera florę bakteryjną pochwy, zmniejszając ryzyko zakażenia i rozwoju stanu zapalnego. Może stać się alternatywą dla antybiotyków w leczeniu infekcji intymnych, zmniejszając proces zapalny i wynikające z niego ryzyko porodu przedwczesnego.

Metaanaliza obejmująca sześć oddzielnych badań i 333 ciąże wykazała, że profilaktyczne przyjmowanie laktoferyny pozwoliło zmniejszyć wystąpienie porodu przedwczesnego u kobiet z grupy ryzyka. Inne przeprowadzone badania wykazały, że laktoferyna m.in.:

• pomaga zmniejszyć poziom cytokin prozapalnych i zwiększa poziom przeciwzapalnych w płynie owodniowym,
• wspiera redukowanie incydentów zapalnych oraz sprzyja spowolnieniu procesu dojrzewania szyjki macicy, związanego ze stanem zapalnym,
• dba o “dobrą” florę bakteryjną w pochwie.

Badania nad mechanizmem działania laktoferyny wskazują, że “walczy” ona z cytokinami prozapalnymi inicjującymi syntezę mediatorów wtórnych, które przyczyniają się m.in. do skracania długości szyjki macicy, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, a w konsekwencji – do porodu przedwczesnego.

Laktoferyna pomaga również zadbać o równowagę immunologiczną w naszym organizmie, co w czasie ciąży ma szczególne znaczenie.

Laktoferyna jest produktem naturalnym i dobrze tolerowanym, a laktoferyna bydlęca (BLF) uzyskała status produktu bezpiecznego, który został jej nadany przez odpowiednie urzędy w Unii Europejskiej oraz USA, tj. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w 2012 roku i Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) w 2016 roku. Laktoferyna może być bezpiecznie stosowana jako leczenie zapobiegawcze lub wspomagające również przez kobiety w ciąży. Sprawdzi się nie tylko w profilaktyce i leczeniu anemii, ale i wielu innych schorzeń towarzyszących ciąży, wykazując m.in. działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne czy wzmacniające odporność.

Jak zwiększyć poziom laktoferyny w naszym organizmie? Nie oszukujmy się, nie będziemy pić ani siary (zostawmy ją noworodkom), ani surowego krowiego mleka. Rozwiązaniem jest suplementacja – na rynku dostępne są przede wszystkim produkty zawierające bydlęcą laktoferynę. W zależności od preferowanej formy można je dostać zarówno w kapsułkach lub tabletkach, jak i w postaci kropel czy proszku (do przygotowania zawiesiny lub do dosypania do pożywienia – laktoferyna nie ma smaku ani zapachu, niczego “nie popsuje”). Należy jednak pamiętać, że białko to jest wrażliwe na wysoką temperaturę i dodane do gorącego pokarmu/napoju może ulec rozkładowi.

Wybierając suplement z laktoferyną, dokładnie przeczytajmy skład. Chodzi przede wszystkim o to, aby był “czysty”, nie zawierał zbędnych wypełniaczy. Zależy nam przede wszystkim na laktoferynie, dodatkowym wsparciem będą np. prebiotyki  czy witamina C, jednak wszelkiego rodzaju barwniki, cukier itp. to coś, na czym niekoniecznie powinno nam zależeć.