Badania na HIV w ciąży – czy są obowiązkowe?

Badanie na HIV w ciąży to jedno z badań diagnostycznych, które znalazło się w standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej. Osoba prowadząca ciążę ma obowiązek je nam zlecić.

Badanie na HIV warto wykonać jeszcze przed ciążą – do punktu pobrań powinnyśmy wybrać się zarówno my, jak i nasz partner. Gdy myślimy o powiększeniu rodziny, odwiedzamy ginekologa, przyjmujemy kwas foliowy, rezygnujemy z używek. Badanie na HIV także powinno znaleźć się na liście „rzeczy do odhaczenia”. 

Jednak często je pomijamy, sądząc, że nas to nie dotyczy. Pamiętajmy jednak, że zakazić możemy się na wiele sposobów, a obecnie nie mówi się o czymś takim jak „grupy ryzyka”. Badanie na HIV nie jest niczym wyjątkowym – tak samo jak przed ciążą sprawdzamy np. poziom hormonów tarczycy, powinnyśmy wykonać test przesiewowy na HIV.

Według standardów organizacyjnych opieki okołoporodowej, badanie na HIV w ciąży wykonujemy dwa razy:

• do 10. tygodnia ciąży (lub w chwili pierwszego zgłoszenia się do lekarza),
• między 33. a 37. tygodniem ciąży.

Do badania nie musimy się specjalnie przygotowywać, nie trzeba być na czczo. Krew jest pobierana z żyły łokciowej.

Od momentu, kiedy mogło dojść do ewentualnego zakażenia, do wykonania testu powinny minąć trzy miesiące.

Lekarz ma obowiązek zaproponować kobiecie wykonanie badania na HIV w ciąży. Jeśli nie dostałaś skierowania na to badanie, poproś o nie. I pamiętaj, że badanie na HIV naprawdę warto wykonać – zakażona kobieta może urodzić zdrowe dziecko. Dlatego świadomość bycia nosicielką wirusa jest tak ważna, można wdrożyć leczenie i odpowiednio przygotować się do porodu.

Jeśli ciąża jest prowadzona na NFZ, badania laboratoryjne opisane w standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej – a więc i badanie HIV w ciąży – wykonamy bezpłatnie. Możemy zrobić je także prywatnie, cena różni się w zależności od laboratorium (od ok. 20 zł w górę). Jeśli zależy nam na anonimowości, zgłośmy się do jednego z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD) – testy na HIV są tam wykonywane bez skierowania, bezpłatnie. Adresy placówek znajdziesz na stronie aids.gov.pl.

Ile się czeka na wyniki HIV w ciąży? Wiele zależy od laboratorium, ale zazwyczaj wynik otrzymujemy kolejnego dnia (chyba że wyniki odbierasz podczas wizyt – wtedy dostaniesz je w gabinecie). Gdy wynik będzie dodatni, krew zostanie odesłana do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie, a na wynik będziemy musiały poczekać dłużej.

Jeśli będziemy świadome tego, że jesteśmy nosicielkami wirusa HIV, możemy uchronić przed zakażeniem dziecko – mamy niemal 99 proc. szans na urodzenie zdrowego malucha. A skuteczna terapia antyretrowirusowa umożliwia poród siłami natury.

Po uzyskaniu pozytywnego wyniku nie tylko my zostajemy objęte leczeniem (będziemy poddane terapii antyretrowirusowej), odpowiednio zabezpieczony będzie także okres porodowy – przygotowanie do porodu, a także profilaktyka lekowa u noworodka. W standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej przeczytamy, że aby zapewnić odpowiednią opiekę kobiecie zakażonej HIV oraz noworodkowi, zasadne jest kierowanie rodzącej do szpitala, który posiada oddział o trzecim poziomie referencyjnym opieki perinatalnej i neonatologicznej. 

Zakażenia HIV u dzieci wynikają przede wszystkim z nierozpoznania zakażenia u matki – 90 proc. wszystkich rozpoznań zakażeń HIV u dzieci to zakażenia drogą odmatyczną. Do ok. 70 proc. z nich dochodzi w okresie okołoporodowym, istnieje także możliwość zakażenia wewnątrzmacicznego (przez łożysko) lub podczas karmienia piersią – to najistotniejszy czynnik ryzyka po porodzie.