Gabinety stomatologiczne w szkołach. Jakie świadczenia oferują i jak przygotować dziecko do wizyty? 

O potrzebie przywrócenia gabinetów stomatologicznych w szkołach mówiono już od dawna. Coraz gorszy stan jamy ustnej dzieci i młodzieży wskazuje nie tylko na dużą potrzebę dostępu do opieki lekarskiej, ale także edukowania w zakresie profilaktyki. To dotyczy zarówno najmłodszych, jak i rodziców, którzy nie zawsze pamiętają, że wraz z pojawieniem się pierwszego zęba, powinni udać się z dzieckiem do stomatologa.

Ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami, która weszła w życie we wrześniu 2019 r., wprowadza obowiązek zapewnienia uczniom możliwości korzystania z opieki stomatologicznej. Jeśli w szkole nie ma gabinetu dentystycznego, organ prowadzący zawiera porozumienie z gabinetem zewnętrznym, udzielającym świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży, finansowanych ze środków publicznych. Uzupełniającym sposobem zapewnienia dzieciom opieki stomatologicznej są dentobusy.

Świadczenia gwarantowane w zakresie leczenia stomatologicznego to m.in. leczenie próchnicy zębów mlecznych i stałych, leczenie ortodontyczne do ukończenia 12. roku życia, lakierowanie wszystkich zębów stałych. Szczegółowe informacje o świadczeniach znajdziemy w rozporządzeniu Ministerstwa Zdrowia. Dostępny jest tam także wykaz świadczeń ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia udzielanych w gabinecie dentystycznym zlokalizowanym w szkole. To m.in.:

• badanie lekarskie stomatologiczne, które obejmuje również instruktaż higieny jamy ustnej,
• badanie lekarskie kontrolne,
• znieczulenie miejscowe powierzchniowe,
• znieczulenie miejscowe nasiękowe,
• leczenie próchnicy powierzchniowej,
• opatrunek leczniczy w zębie stałym,
• usunięcie zęba jednokorzeniowego,
• wizyty adaptacyjne – dotyczy pierwszych wizyt małych dzieci,
• zabezpieczenie profilaktyczne bruzd lakiem szczelinowym.

Gabinety dentystyczne w szkołach to codzienność niewielkiej grupy uczniów, a o zębach dzieci – zarówno o leczeniu, jak i profilaktyce – muszą pamiętać ich rodzice.

Pierwsza wizyta u stomatologa nie powinna być tą związaną z leczeniem – gabinet dentystyczny warto odwiedzać wcześniej, wraz z pojawieniem się pierwszych zębów. Profilaktyka jest niezwykle ważna, ponieważ próchnica to problem, który dotyczy i najmłodszych dzieci (występuje u 35–50 proc. dzieci między drugim a trzecim rokiem życia, między szóstym a siódmym rokiem życia to już prawie 100 proc.). Warto odwiedzić stomatologa zanim konieczne będzie leczenie – aby dziecko mogło na spokojnie zapoznać się z gabinetem, usiadło na fotelu, obejrzało sprzęty. Pamiętajmy, że nie należy straszyć dziecka dentystą, a wizyty nie powinny odbywać się z zaskoczenia – musimy o nich poinformować i odpowiednio do nich przygotować pociechę.

Jak przygotować dziecko do wizyty u stomatologa? Po pierwsze – mówmy o zębach, o tym, czym są, jakie funkcje spełniają, co im szkodzi, jak o nie dbać itp. Po drugie – postawmy na zabawę. Do dyspozycji mamy m.in. różnego rodzaju gadżety, które umożliwiają zostanie stomatologiem. Możemy czyścić zęby, borować, zakładać plomby. Podczas zabawy opowiadajmy, co się dzieje, jak wygląda wizyta. „Pomoce naukowe” to także książki i bajki. O zębach dowiemy się m.in. z „Było sobie życie” (odc. „Kubki smakowe i zęby”), „Tupcio Chrupcio. Dbam o zęby”, o dbaniu o higienę jamy ustnej przypomina także Bing.

O tym, jak ważna jest profilaktyka i jak przygotować się do wizyty u dentysty, uczniowie powinni dowiadywać się także w szkole. Zgodnie z ustawą, profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w szkole sprawują pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna. Znaczenie ma nie tylko przeprowadzana w placówkach fluoryzacja, ale regularne przypominanie uczniom o tym, jak dbać o zęby. To działania w zakresie profilaktyki chorób, promocja zdrowia, a także identyfikacja czynników ryzyka oraz zagrożeń zdrowotnych w zakresie zdrowia jamy ustnej.

Najmłodsi o wizytach u dentysty często rozmawiają podczas lekcji edukacji przyrodniczej, starsi o tym, jak dbać o zęby dowiadują się podczas lekcji przyrody czy biologii. O znaczeniu profilaktyki i o regularnym odwiedzaniu gabinetu stomatologicznego warto stale przypominać uczniom (oraz ich rodzicom).

Promocja zdrowych nawyków i zachowań związanych z higieną jamy ustnej, odżywianiem, aktywnością fizyczną jest niezwykle ważna. To nie tylko „pogadanki” (rozmowy podczas godziny wychowawczej czy informacje przekazywane podczas lekcji biologii, wychowania fizycznego itp.), ale i realne działania. To np. uczestnictwo w olimpiadach sportowych, międzyszkolnych konkursach dotyczących wiedzy o pierwszej pomocy, zdrowym stylu życia, ale i udział w programach promujących zdrowy styl życia (np. „Owoce w szkole”), dbanie o dobór produktów dostępnych w szkolnym sklepiku.

Szkoły powinny pomagać uczniom w zrozumieniu, czym jest zdrowie i jak należy o nie dbać, informować o poszczególnych elementach, które wpływają na zdrowy styl życia (o znaczeniu aktywności fizycznej, odpowiedniego odżywiania itp.). Nie bez znaczenia jest również współpraca z rodzicami – oni także muszą być świadomi, jak ważna jest profilaktyka oraz jak dbać o zdrowie dzieci.