Domowe sposoby na odporność dla dziecka

Układ odpornościowy to nasza naturalna ochrona przed patogenami. Na jej skuteczność wpływ mają komórki odpornościowe – makrofagi, neutrofile i monocyty, nasze geny, ale także wszystko to, co przynosi nam środowisko, w jakim żyjemy, a więc stres, nieodpowiednia ilość snu, brak aktywności fizycznej, wreszcie źle skomponowana dieta oparta o półprodukty i wysokoprzetworzone dania. Tymczasem w jadłospisie powinny znaleźć się produkty zawierające składniki odżywcze zawierające substancje bioaktywne, które mają bezpośredni wpływ na odporność. Stymulowanie odporności to stwarzanie organizmowi dogodnych warunków do wytwarzania przeciwciał i makrofagów, które w procesie fagocytozy trafiają do układu krwionośnego a wraz z nim do wszystkich wymagających ochrony miejsc ciała.  

U dzieci system odpornościowy kształtuje się od pierwszych chwil życia przez całe dzieciństwo do wieku nastoletniego. W tym czasie dziecko styka się z wieloma zarazkami, które skuteczniej bądź mniej skutecznie pokonuje.  

O ile nie mamy wpływu na odporność daną nam w genach, o tyle jedzenie pokarmów, które mogą pomóc w budowaniu odporności, zależy już od naszych wyborów. W diecie na odporność nie może zabraknąć źródła witamin, czyli owoców i warzyw, zdrowych tłuszczów, np. ryb, przetworzonych produktów nabiałowych czy wreszcie kiszonek, które są pełnowartościowymi nośnikami probiotyków niezbędnych do wzmacniania funkcji odpornościowych.

Oprócz składników odżywczych z pokarmów na wzmocnienie odporności dzieci wpływ mają także liczne przyprawy o udokumentowanym dobrym oddziaływaniu na organizm. Warto włączyć je do diety w dopuszczalnych dla dzieci ilościach. Niektóre z opisanych poniżej przypraw mają specyficzny smak, z którym dzieci mogą mieć problem. Warto jednak poeksperymentować z ich dodawaniem do potraw, bowiem ich wartość odżywcza jest naprawdę duża.  

Cynamon to aromatyczna przyprawa, która świetnie sprawdza się w wypiekach i deserach. Zawiera ważne dla organizmu witaminy C, A, B, E i K a także wzmacniające odporność polifenole i flawonidy. Dodajemy go oczywiście do szarlotki i deserów z jabłkami, ale można spróbować dodać niewielką jego ilość do owsianki, zaparzyć z herbatą lub dodać do wody.  

Kardamon świetnie sprawdza się w astmie i chorobach oskrzeli, pomaga złagodzić kaszel i udrażnia zatkany nos. Warto dodawać go do herbaty.  

Kurkuma zawiera witaminy z grupy B – tiaminę, niacynę, kwas foliowy i witaminę B6 a także witaminy K i E. Składnikiem przeciwbakteryjnym jest w niej lipopolisacharyd, który pomaga w budowaniu odporności. Kurkuma świetnie komponuje się z ryżem, można też przyprawiać nią sałatki warzywne.  

Goździki zawierają eugenol, składnik o dużej skuteczności antywirusowej i antybakteryjnej. Wykazują właściwości przeciwbólowe, dlatego warto pamiętać o nich, kiedy dziecko skarży się na ból gardła. W takiej sytuacji zaleca się żucie goździków. Można je także dodawać do herbaty i ciepłej wody.  

Imbir – świeży korzeń zawiera gingerol, związek o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym. Imbir suszony rozgrzewa i i zmniejsza gorączkę. Już niewielka ilość dodana do herbaty doda jej ostrości i zmieni smak. Imbirem warto doprawiać napoje dziecka.  

Czarnuszka, nazywana też czarnym kminkiem zawiera tymochinon o działaniu antywirusowy i antygrzybicznym. Ziarenka można wsypywać do sałatek i kanapek.  

Pieprz cayenne zawiera dużo witaminy A, C, E i K oraz B6. Poza tym sporo w nim potasu i manganu. Zawiera kapsaicynę o działaniu przeciwbólowym. To przyprawa pikantna, warto podkręcać nią smak dań mięsnych, ale także do słodkości.  

Czarny pieprz to najbardziej znana z używanych w polskiej kuchni przypraw, dodajemy ją właściwie do wszystkich dań słonych. Na drodze do odporności korzystne działanie wykazuje podczas infekcji dróg oddechowych.  

Właściwości wspierające odporność u dzieci mają też niektóre zioła. Większość z nich można podawać dzieciom powyżej 3. roku życia.  

• Dzika róża zawiera dużo witaminy C. 
• Bez czarny wzmacnia ochronę układu oddechowego. 
• Tymianek wykazuje działanie wykrztuśne, jest składnikiem syropów na kaszel. 
• Majeranek wspiera równowagę jelit. 
• Lipa łagodzi objawy przeziębienia, działa rozgrzewająco. 
• Lukrecja łagodzi ból gardła. 

Zioła te podawane w postaci syropów czy też naparów mogą załagodzić objawy infekcji, ale także pomagać w zapobieganiu jej. Dobrym rozwiązaniem są mieszanki ziołowe na odporność dla dzieci, gdzie składniki naturalne dodawane są w odpowiednich proporcjach i dawkach. Napoje ziołowe warto wzbogacić łyżeczką miodu – ten produkt można stosować u dzieci powyżej 1. roku życia. 

Dowiedziono, że umiarkowana aktywność fizyczna zmniejsza podatność na choroby. Dzieci, które regularnie się ruszają, czy to uprawiając zorganizowany sport, czy też prowadząc aktywny tryb życia, o wiele rzadziej zapadają na infekcje. Wysiłek fizyczny zwiększa aktywność makrofagów niezbędnych do skutecznej odporności, wspierających organizm w zwalczaniu bakterii i wirusów. Aktywność ma także wpływ na większą ilość limfocytów, a te z kolei na wzrost stężenia przeciwciał IgG i IgM. Hamująco na rozwój bakterii wpływa także sam wzrost temperatury występujący podczas zwiększonej aktywności.

Do snu, jako czynnika mającego wpływ na odporność organizmu, często nie przywiązuje się większej wagi. A jednak od jakości i długości snu zależy, jak będzie funkcjonować układ immunologiczny.  

Warto dbać o dobrą jakość snu dziecka, by jego organizm gromadził siły. To właśnie w nocy dokonują się procesy naprawcze organizmu, oczyszczają się i odżywiają jego komórki. Kiedy faza głęboka snu nie jest przerywana, w organizmie dochodzi do namnażania się limfocytów. Ważne jest także, by dziecko spało w ciszy i całkowitej ciemności, gdyż tylko w takich okolicznościach wydzielanie melatoniny przebiega bez zakłóceń. Związek ten odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Optymalne nawodnienie organizmu jest warunkiem koniecznym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. I nie chodzi tu tylko o czas upałów, kiedy naturalnie odczuwamy pragnienie, ale cały rok.  

Odpowiednia ilość płynów w diecie dziecka zależy od jego wagi. 

Dzieci w wieku 10-12 lat powinny wypić 2,1 litra wody, dzieci starsze – nawet 2,5 litra.  Latem oczywiście więcej.  

Odpowiednie nawodnienie może zapewnić przede wszystkim woda, ale także inne spożywane płyny – herbaty, najlepiej owocowe, zupy warzywne. Warto unikać słodzonych napojów.

Na odporność dzieci znaczący wpływ mają produkty spożywcze o dużej zawartości składników odżywczych. Warto zadbać, by dieta naszego dziecka opierała się o składniki jak najmniej przetworzone, dobrej jakości tłuszcze, białko a także surowe owoce i warzywa.  

• Owoce i warzywa: pietruszka, papryka, porzeczki, cytrusy, cebula, czosnek. 

• Dobre tłuszcze: jajka, tłuste ryby morskie zawierają oprócz kwasów tłuszczowych omega-3 także witaminę D3. Niewiele jest w przyrodzie produktów, które dostarczają nam tej witaminy.  

• Produkty probiotyczne: kiszonki czy fermentowane produkty mleczne – kefir czy jogurt zawierają zdrowe bakterie sprzyjające namnażaniu się zdrowych bakterii jelitowych. W jelitach organizm produkuje nawet 80 proc. komórek odpornościowych.  

• Orzechy i produkty pełnoziarniste: zawierają cynk i żelazo, niezbędne do budowania odporności. 

• Oleje lniany i rzepakowy: zawierają duże ilości witaminy A niezbędnej do budowania prawidłowej odporności.  

Według zaleceń dzieci powinny zjadać w ciągu dnia pięć posiłków dziennie – trzy główne i dwie przekąski skomponowane tak, by zawierały niezbędne białka, tłuszcze i węglowodany. Dodawanie do posiłków warzyw i owoców, kanapka z pełnoziarnistym pieczywem i owoc do szkoły, ciepła kolacja składająca się m.in. z warzywnej zupy, 2-3 razy w tygodniu danie rybne, jajka, mleko i jogurty a przede wszystkim kiszonki – takie założenia diety na odporność dla dziecka wydają się najbardziej optymalne. Warto uczyć dziecko, że odpowiednio skomponowane pożywienie może mu pomóc w utrzymaniu zdrowia. We współczesnym świecie nie unikniemy oczywiście pokus niezdrowego jedzenia, które czyhają właśnie na najmłodszych. Starajmy się jednak, by odstępstw od zdrowej diety było jak najmniej.