Dobroczynny wpływ bakterii na mikrobiom dziecka powyżej 3. roku życia

Mikrobiom to zespół wszystkich mikroorganizmów rezydujących w danym środowisku lub na danym organizmie, w tym oczywiście w ciele i na ciele człowieka. Składa się on z milionów drobnoustrojów, które zamieszkują drogi oddechowe, jamę ustną i nosową, skórę, uszy, pochwę, płuca, włosy, układ moczowy, a także przewód pokarmowy i jelita. Szczególne znaczenie ma mikrobiom układu pokarmowego, który  uznawany jest za najbardziej zróżnicowany. Liczne badania naukowe prowadzone w ostatnich latach potwierdzają, że  kształtuje się on w życiu płodowym, a jego skład różni się w zależności od wieku. Noworodek ma bardzo ubogi mikrobiom, w dużej mierze pochodzący od jego mamy. Na budowę jego własnego mikrobiomu w kolejnych miesiącach i latach życia wpływają zarówno warunki sanitarne i septyczne otoczenia, w którym dziecko rośnie, jak i jego rozwój, a w szczególności przebywane we wczesnym dzieciństwie choroby i sposób ich leczenia.(1) 

Zwyczajowo mówi się, że pierwsze 1000 dni życia dziecka jest kluczowe dla kształtowania się mikrobiomu, jednak w kolejnych latach dochodzi do zmian ilościowych i jakościowych bakterii wynikających z wieku i stylu życia. Zarówno warunki środowiskowe, jak i dieta wpływają na kondycje mikrobiomu – brak równowagi może zwiększać ryzyko chorób.

Tylko zdrowa flora bakteryjna będzie sprzyjać budowaniu odporności. Ważne jest także, by zarówno dietą, jak i suplementacją uzupełniać skład mikrobiomu dziecka odpowiednimi szczepami dobroczynnych bakterii. 

Czym są bakterie Bifidobacterium lactis i Lactobacillus rhamnosus? 

Bifidobacterium Lactis to bakteria, z którą dziecko ma do czynienia od pierwszych chwil życia, ponieważ kolonizuje drogi rodne matki i jest obecna w pokarmie naturalnym. Dlatego bakterie te są pierwszymi „lokatorami” jelit dziecka urodzonego siłami natury i od pierwszych chwil karmionego siarą a potem mlekiem mamy. Inaczej jest z dziećmi po cesarce czy/i karmionych sztucznie. Ich organizm najpierw zasiedlają bakterie z rodzaju Lactobacillus.  

Lactobacillus rhamnosus to także bardzo liczna, obejmująca ponad 200 szczepów, rodzina beztlenowych bakterii probiotycznych należących do grupy tzw. bakterii kwasu mlekowego, zdolnych do przekształcania węglowodanów w kwas mlekowy. Badania wykazują, że szczep ten lepiej kolonizuje  jelita dzieci niż dorosłych budując korzystną i różnorodną florę bakteryjną początkowo zdominowaną przez bakterie z gatunku Bifidobacterium. [1]. 

Oba szczepy bakterii są pierwszymi, z jakimi ma do czynienia noworodek w zależności od drogi jego przyjścia na świat i są najbardziej pożądane na drodze do budowania własnego mikrobiomu dziecka. Ich działanie zostało bardzo dobrze przebadane.  

Bakterie Bifidobacterium actis HN019 (B. lactis HN019TM) wchodzą w skład wielu preparatów probiotycznych przeznaczonych dla małych dzieci. Wyizolowane zostały z jogurtu w 1980 roku i od tamtej pory intensywnie badano ich wpływ na florę bakteryjną. W 2012 roku, jako szczep bezpieczny dla niemowląt i małych dzieci, bakterie te zostały dopuszczone do stosowania w preparatach stosowanych w biegunce u najmłodszych. Badania potwierdziły, że produkty z  Bifidobacterium lactis  wykazują skuteczność w skracaniu czasu trwania biegunki i łagodzeniu jej przebiegu nie tylko u małych dzieci, ale i u seniorów. (2) Obserwacje pacjentów potwierdziły także, że właściwości dobroczynne Bifidobacterium lactis HN019TM obejmują także, poprzez wzmacnianie ochrony immunologicznej organizmu gospodarza, budowanie zdrowej flory bakteryjnej.  

Właściwości dobroczynne bakterii Lactobacillus rhamnosus HN001TM 

Lactobacillus rhamnosus HN001TM wzmacniają barierę śluzową jelita, obniżają pH jelit i stymulują system immunologiczny do  walki ze szkodliwymi patogenami. Szczepy te mają zdolność przylegania do nabłonka jelita, co tworzy na nim szczelną osłonę chroniącą przez podrażnieniami. Produkty z Lactobacillus rhamnosus są zalecane w przypadku biegunek związanych z antybiotykoterapią. U dzieci leczonych antybiotykami jest to szczególnie ważne, ponieważ terapia ta bardzo często podrażnia delikatne ściany przewodu pokarmowego powodując biegunki prowadzące do odwodnienia.  

Jednym z popularnych i dobrze przebadanych prebiotyków dedykowanych dzieciom jest inulina. Choć medycyna zna tę substancję już od prawie 200 lat ( jako pierwszy wyizolował ją z korzenia omanu wielkiego niemiecki aptekarz Valentin Rose w 1804 roku) na rynek preparatów dla dzieci trafiła wiele lat później. Najcenniejszą cechą inuliny jest jej korzystny wpływ na perystaltykę jelit przy jednoczesnej odporności na proces trawienia. Substancja ta, pozostając w przewodzie pokarmowym w  niezmienionej postaci, wspomaga także wchłanianie makro i mikroelementów z pożywienia. Inulina stosowana podczas antybiotykoterapii znacząco przyspiesza proces odbudowy zniszczonej przez leki flory jelitowej. Wspomaga także organizm dziecka w sytuacji długotrwałego stresu i stosowania diety z małą ilością błonnika. W takiej sytuacji  w jelitach znacząco spada ilość bakterii probiotycznych, spada odporność a organizm coraz gorzej radzi sobie z odpieraniem infekcji. Inulina znacząco poprawia trawienie, a poprzez zwiększenie masy stolca przyspiesza perystaltykę jelit i niezaleganie w nich niestrawionych resztek jedzenia.

Bifidobacterium lactis i Lactobacillus rhamnosus warto szukać w niektórych jogurtach probiotycznych. Bakterie korzystnie wpływające na mikrobiotę znajdziemy także w innych fermentowanych produktach mlecznych i kiszonkach. Działanie takie można traktować wspierająco w kuracji osłonowej. Dobrym rozwiązaniem będzie również stosowanie aptecznych preparatów probiotycznych zawierających wyselekcjonowane szczepy bakterii Bifidobacterium lactis i Lactobacillus rhamnosus, które są dobrze dopasowane do potrzeb dziecka w sezonie infekcyjnym i podczas biegunek. Możemy mieć wtedy więcej pewności, że stosujemy optymalne wsparcie dla organizmu poddanego antybiotykoterapii czy też dręczonego biegunkami i innymi dolegliwościami jelitowymi.  

Znaczenie zdrowej flory bakteryjnej dla rozwoju i zdrowia dziecka 

Zdrowa flora bakteryjna ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka.  

• Poprawia funkcjonowanie błony śluzowej przewodu pokarmowego i uszczelnia ściany nabłonka jelit.  
• Łagodzi objawy nietolerancji laktozy. 
• Skraca długość trwania biegunek wirusowych, bakteryjnych i poantybiotykowych.  
• Łagodzi kolki i przelewanie się pokarmu w jelitach.  
• Łagodzi zmiany skórne o charakterze uczuleniowym i atopowym.  
• Zmniejsza ryzyko otyłości i cukrzycy w wieku starszym.  

Utrzymaniu równowagi w mikrobiomie może pomóc suplementacja preparatów zawierających Bifidobacterium lactis i Lactobacillus rhamnosus. Prowadzone przez kilka dekad badania potwierdziły, że ich obecność w przewodzie pokarmowym naszego malucha będzie miała korzystny wpływ na jego funkcjonowanie w chorobie i w późniejszym życiu. (5) 

Warto jednak pamiętać o budowaniu zdrowej flory bakteryjnej na co dzień. Poza stosowaniem odpowiedniej diety bogatej w nabiał, błonnik i kiszonki duże znaczenia ma także ruch, który wspiera jelita w przyswajaniu i wchłanianiu składników odżywczych z pożywienia i przyspiesza przemianę materii. Ważny jest także uregulowany tryb życia z odpowiednią do wieku dawką snu i minimalizowanie stresu, którego w świecie trzylatka często jest – oczywiście na jego miarę – o wiele za dużo. Warto także wziąć sobie do serca zalecenie, by unikać sterylności otoczenia, w którym przebywa dziecko. Naturalny kontakt dziecka z zarazkami jest skuteczną drogą do budowania jego własnej bariery immunologicznej.