Kiedy można wkładać dziecko do bujaczka?

Wokół bujaczków i leżaczków dla małych dzieci narosło przez lata wiele kontrowersji. Fizjoterapeuci są zgodni co do nieprawidłowej pozycji, w jakiej dzieci przebywają w bujaczku. Mało który bujaczek zapewnia możliwość rozłożenia na płasko. A szkoda, bo to ta pozycja jest dla maluszka najlepsza.

Najczęściej dziecko w bujaczku przebywa w pozycji półsiedzącej. Nawet jeśli jest przypięte pasami i nie wypadnie, to nie oznacza, że jest bezpieczne. Pozycja półsiedząca dla noworodka czy niemowlęcia, które jeszcze nie siedzi, nie potrafi utrzymać sztywno główki, bardzo mocno obciąża kręgosłup – zwłaszcza odcinek lędźwiowy. Bezwładne ciałko układa się w bujaczku niesymetrycznie, główka cały czas spoczywa z jednej strony, co może prowadzić do jej spłaszczenia.

Co więcej, w bujaczku dziecko nie ćwiczy. Mięśnie głębokie tułowia są rozleniwione. Miękkie podłoże i zaokrąglony spód sprawiają, że dziecku jest o wiele łatwiej bawić się rączkami czy chwycić własne stopy. Na płaskim twardym podłożu jest to o wiele trudniejsze do osiągnięcia. Efektem jest spowolniony, a nawet nieprawidłowy rozwój motoryczny malucha. Niektóre niemowlęta po wielu tygodniach spędzonych w bujaczku niemal szukają podparcia, gdy zostają położone na twardym płaskim podłożu. W wieku 7 miesięcy dziecko potrafi chwytać stopy i przyciągać je do buzi. Bujaczek utrudnia dojście do tego etapu. Mięśnie głębokie tułowia odpowiedzialne są za jego stabilizację, zatem cały rozwój może być zaburzony.

Czy to oznacza, że każdy bujaczek powinniśmy odstawić w kąt? Niekoniecznie, jeśli będziemy tego gadżetu używać z głową. Wybierając bujaczek dla dziecka, warto zwrócić uwagę na jakość jego wykonania i bezpieczeństwo, ale przede wszystkim na to, czy jest w nim możliwość rozłożenia go na płasko. Jeśli tak, i jeśli dodatkowo bujaczek ten nie będzie bardzo miękki, to będzie to produkt, którego będziemy mogli używać więcej niż 30 minut dziennie.

Bezpieczny leżaczek dla niemowlaka jest stabilny i posiada trzy- lub pięciopunktowe pasy bezpieczeństwa. Dzięki nim dziecko podczas bujania się nie ma szansy wypiąć się i wypaść. Ważne jest, do jakiej wagi dziecka bujaczek jest dostosowany. Bezwzględnie należy trzymać się instrukcji producenta! Zbyt mały czy lekki bujaczek może się przewrócić! Pamiętaj, że dziecko się w nim samodzielnie buja, a z miesiąca na miesiąc będzie miało coraz więcej siły…

Ważną funkcją, nierzadko decydującą o bezpieczeństwie dziecka, jest też możliwość blokowania płóz. Jeśli chcesz wykorzystać bujaczek do karmienia, dziecko nigdy nie powinno się w tym czasie bujać. Gwałtowne ruchy w górę i w dół zwiększają ryzyko zadławienia, zatem funkcja blokowania płóz będzie umożliwiała użycie bujaczka w ten sposób. Pamiętaj jednak, że nie należy karmić dziecka w pozycji półsiedzącej inaczej niż butelką.

Lekarze ostrzegają, by nie korzystać z bujaczka zbyt wcześnie. Bujaczek nie zaszkodzi dzieciom, które potrafią już samodzielnie utrzymać pozycję siedzącą. Wcześniej, gdy dziecko potrafi już kontrolować główkę w leżeniu na brzuchu, potrafi „podciągać się”, gdy je podnosimy, przetacza się na boki, łączy rączki na linii środkowej ciała oraz przyciąga ugięte nóżki do brzuszka, również może korzystać z bujaczka, jednak rekomenduje się wtedy używanie tego sprzętu nie dłużej niż 30 minut dziennie. 

Nie ma określonego wieku, w którym niemowlę osiąga te umiejętności. Tak naprawdę im więcej leży na twardym płaskim podłożu, tym więcej ćwiczy i tym szybciej osiągnie ten poziom rozwoju. Niektóre dzieci ten etap sprawności osiągają w 3-4 miesiącu życia, inne później lub trochę wcześniej. Warto obserwować maluszka i dać mu jak najwięcej szans na trening całego ciała, których nie ma, leżąc w bujaczku.

Niemowlę śpiące w bujaczku to uroczy widok i bardzo wygodna opcja – wystarczy bujnąć, gdy maluch się wybudza i już zasypia z powrotem. To wygodne, ale bardzo ryzykowne! Są badania, które wskazują na fakt, że półleżąca pozycja może przyczynić się do poważnych problemów ze zdrowiem, a nawet do śmierci dziecka. Maluszek ułożony jest w pozycji, w której klatka piersiowa jest uciśnięta, szyja zgięta, bródka przylega do mostka, a do noska wpada zdecydowanie za mało tlenu. Oddech staje się płytki, a śpiące dziecko, które nie potrafi jeszcze układać się do snu tak, jakby tego chciało, nie ma możliwości, by tę patową sytuację zmienić.

Długi sen w takiej pozycji może prowadzić do niedotlenienia, a to ma bardzo poważne konsekwencje. Dziecko może spać w bujaczku, ale tylko jeśli ten rozkłada się na płasko. Wówczas można korzystać z leżaczka jak z łóżeczka. Nawet dla dzieci z refluksem zalecenia Amerykańskiej Akademii Pediatrii są takie, by dziecko spało na twardym, płaskim materacu. 

Bujaczki, tak jak foteliki samochodowe, nie służą dzieciom do spania, dlatego należy je stosować zgodnie z przeznaczeniem. Bujaczek może być miejscem zabawy, ale tylko, gdy dziecko jest na to rozwojowo gotowe i okazjonalnie, dla przyjemności, nie w formie spędzania czasu bez rąk rodzica.