Jak nauczyć dziecko samodzielnej zabawy?

Choć bardzo kochamy nasze słodkie maleństwa, nie ukrywajmy, że są niezwykle absorbujące i nie raz w ciągu dnia marzymy o chwili, gdy zajmą się na kilka minut zabawą albo też spokojnie zasną.

Są mamy, które mają z tego powodu wyrzuty sumienia. Niesłusznie! Mama też musi mieć czas, aby naładować akumulatory. Starsze dziecko, które zaczyna rozumieć zasady prostych gier, układania puzzli czy loteryjek, będzie miało tym większą satysfakcję z samodzielnej zabawy, gdy pozna ją jeszcze w wieku niemowlęcym. 

Nie oznacza to oczywiście, że powinniśmy zostawić malucha na dłuższy czas w łóżeczku czy na kocyku. Dajmy mu okazję do samodzielności, znikając brzdącowi na kilka chwil z oczu i  patrząc na niego z ukrycia. Jest to ważne nie tylko ze względów bezpieczeństwa – podglądajmy jego poczynania i chwalmy za pomysłowość i wytrwałość w dążeniu do celu.

Dziecko, które już w niemowlęctwie nauczy się spędzać czas samo ze sobą, jest bardziej pewne siebie. Lepiej rozwijają się jego zdolności poznawcze, umiejętność rozumienia świata i samodzielnego rozwiązywania problemów (oczywiście takich na miarę malucha).  Samodzielna zabawa niemowlaka korzystnie wpływa na jego rozwój psychoruchowy.  

Dziecko umiejętnie sterowane, któremu mama czy tata nie narzucają twardych reguł zabawy (poza tymi służącymi bezpieczeństwu), samo ustala, w co chce się bawić i według jakich zasad. Może je zmieniać, dzięki czemu uczy się sztuki wyboru dróg łatwych lub trudniejszych, dających więcej satysfakcji. 

Pozwalając dziecku samodzielnie kierować zabawą, pokazujemy, że wierzymy w jego możliwości. Dajemy mu też możliwość zobaczenia konsekwencji swoich wyborów. Zatem wolność – tak, ale do pewnego stopnia kontrolowana. Gdy zabawa przybiera zbyt niebezpieczny obrót, uważny rodzić powinien jak najszybciej ją przerwać.

Pamiętaj, że twoja pociecha zdobywać będzie tę umiejętność stopniowo – mało prawdopodobne, że od pierwszego dnia będzie bawić się cichutko pół godziny lub dłużej. Jeśli zajmie się sama sobą przez kilka minut – to już jest sukces. Możesz powiedzieć na przykład: „mama robi obiadek” i w tym czasie wyjąć z lodówki warzywa i umyć je. 

Niektóre dzieci pozwalają jeszcze je obrać, ale nie wszystkie. Mama powiedziała „wrócę za chwilę”, to powinna wrócić! Nie dopuszczaj do tego, by dziecko rozkrzyczało się, bo trudno będzie je uspokoić. Codziennie możesz ten czas nieco wydłużać, ale podchodź do tego spokojnie – narzekanie na niemowlaka, że nie daje ci nic zrobić, kompletnie nie ma sensu. 

Jak nauczyć niemowlę samodzielnej zabawy, gdy bardzo intensywnie pragnie stałej obecności mamy? Możesz uczyć samodzielności, angażując je do pomocy w pracach domowych, np. sprzątaniu porozrzucanych rzeczy z podłogi czy odkręcaniu wody, by opłukać owoce. 

Dziecko, szczególnie pochwalone, że tak dobrze pomaga mamie, będzie czuć satysfakcję i zachętę, żeby zrobić to również następnego dnia. Jest nadzieja, że wkrótce samo wyjdzie z inicjatywą pomocy w odkurzaniu czy wkładaniu rzeczy do pralki.

Jeśli chcesz, żeby maluch polubił samodzielną zabawę i czerpał z niej korzyści, unikaj następujących zachowań: 

• Nie kupuj dziecku zbyt wielu zabawek, szczególnie nieodpowiednich do jego wieku, elektronicznych, które same „myślą” za dziecko i nie uczą go kreatywności. 
• Nie bierz przykładu z dorosłych, którzy sadzają dziecko przed ekranem telewizora czy komputera, by mieć chwilę czasu dla siebie. Zero nauki kreatywności to duża szansa uzależnienia się od ruchomych obrazów. 
• Nie strofuj stale dziecka, że bawi się inaczej niż według ciebie powinno. Niech bawi się jak chce, ćwicząc w ten sposób wyobraźnię. 
• Nie rozpraszaj dziecka. Na czas jego samodzielnej zabawy wyłącz telewizor, radio. To cisza sprzyja skupieniu. 
• Nie ograniczaj zabawy, bo maluch: ubrudzi się, zniszczy ubranko, spoci się i przeziębi itp. To jasne, że zabawa musi być bezpieczna, ale czuwając nad bezpieczeństwem naszego dziecka, dajmy mu też poczucie swobody. Tylko wtedy ma szansę rozwinąć kreatywność.

Jak nauczyć niemowlaka samodzielnej zabawy, na pierwszym miejscu stawiając jego bezpieczeństwo? Nie zostawiajmy go samego na dłużej niż kilka minut. Bądźmy zawsze w zasięgu jego głosu (płaczu), byśmy mogli jak najszybciej pospieszyć z pomocą, przytulić, pocieszyć. Są dzieci, które bardzo długo odczuwają lęk separacyjny. Mają szansą nauczyć się samodzielnej zabawy, ale będzie to proces dłuższy i wymagający od nas większej cierpliwości.