Trudne emocje u dzieci – jak im zapobiegać?

Trudno jest jednoznacznie zdefiniować, czym są trudne emocje u dzieci. U niektórych będzie to problem z opanowaniem agresji połączony z krzykiem czy nawet przemocą w stronę rodzica. W innym przypadku dzieci radzą sobie z trudnymi emocjami poprzez zamknięcie się w sobie i odizolowanie się od rodziców. Niekiedy bardzo trudno jednoznacznie zdefiniować, co jest przyczyną wystąpienia u dziecka trudnych emocji. Warto również podkreślić, że zachowanie dziecka może się dynamicznie zmieniać, nawet w ciągu kilku godzin. Co więcej, może doprowadzić do tego z pozoru nieistotna z twojego punktu widzenia sprawa czy zdarzenie. Trudne emocje u dziecka, bez względu na wiek, to zatem nie tylko agresja i złość, którą może wyrażać w różny sposób, ale także nadmierny smutek, płaczliwość, rozdrażnienie, czy zamknięcie się w sobie.

Trudne emocje to również nieadekwatne reagowanie na daną sytuację. Oczywiście nie powinnaś oceniać swojego dziecka, gdyż w jego przypadku nadmierna w twojej ocenie reakcja może być całkowicie naturalna. Problem pojawia się w momencie, kiedy emocje te utrudniają dziecku codzienne funkcjonowanie.

Aby rozpoznać trudne emocje u dziecka, wystarczy obserwować je na co dzień. Bardzo istotna jest dynamika zachowania dziecka, gdyż jeżeli jego nastrój zmienia się bardzo szybko, może to świadczyć o tym, że dziecko zmaga się z jakimś problemem, który je przerasta. Choć wyrażanie emocji w przypadku chłopców oraz dziewczynek objawia się w różny sposób, w swojej ocenie powinnaś zwracać jak najmniejszą uwagę na płeć dziecka. Pamiętaj, że każdy człowiek jest wyjątkowy i niepowtarzalny, dlatego też dziecko radzi sobie z negatywnymi emocjami w taki sposób, w jaki potrafi. 

Niekiedy może zdarzyć się, że dziecko może starać się „oszukać dorosłych”, w pewien sposób manipulując nimi, aby zawsze dostać to, czego oczekuje. Jest to szczególna sytuacja, gdyż bardzo trudno ocenić, kiedy dziecko naprawdę odczuwa daną emocję, a kiedy jest to jedynie sposób, aby osiągnąć swój cel. W takiej sytuacji potrzebna może okazać się pomoc specjalisty.

Najważniejsze, co możesz dać dziecku zmagającemu się z trudnymi emocjami, to twoja miłość oraz wsparcie. To właśnie one odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu oraz radzeniu sobie z trudnymi emocjami dziecka. 

Należy mieć na uwadze, że dziecko, aby prawidłowo się rozwijać, potrzebuje niekiedy zaznaczyć swoją odrębność oraz granice. Robić to może w różny sposób, niekiedy także w taki, który cechuje się agresją skierowaną wobec rodziców. Jej hamowanie na siłę, zarówno przez ciebie, jak i przez dziecko, może przynieść odwrotne skutki niż te pożądane. 

Pamiętaj również, że rodziny idealne istnieją jedynie w książkach oraz poradnikach. Naturalnym elementem wychowania dziecka i tworzenia z nim jedynej i niepowtarzalnej więzi są konflikty. To one pozwalają dziecku na zachowanie jakże potrzebnej mu autonomii. Jeżeli zatem postarasz się traktować zdarzające się od czasu do czasu wybuchy złości nie jako skierowane bezpośrednio w swoją stronę i zapewnisz dziecko o swoim wsparciu oraz gotowości pomocy, może to w przyszłości poskutkować zdrowym rozwojem dziecka i wykształceniem się w nim prawidłowej samoświadomości. 

Pamiętaj także, że układ nerwowy dziecka jest bardzo wrażliwy i reaguje ono na emocje znacznie mocniej niż dorosły człowiek. Dzieci to również świetni obserwatorzy, dlatego jeżeli zauważą, że w domu dzieje się coś niepokojącego, np. kłótnie między rodzicami, mogą reagować na to bardzo trudnymi do opanowania emocjami.

Aby poprawnie się rozwijać, dziecko potrzebuje atmosfery miłości, wsparcia i czułości. Nie oznacza to jednak, że w codziennym funkcjonowaniu nie powinno mieć wyznaczonych jasnych granic, nawet jeżeli wywołują one u niego trudne emocje. Dzieci potrzebują swego rodzaju mentora w życiu, który zapewni im potrzebną miłość, ale także pokaże, co jest dobre, a co złe. Bardzo ważne jest, aby zasady były dla dziecka jasne i jednoznaczne.

Jeżeli zauważyłaś, że dziecko od pewnego czasu zachowuje się inaczej, postaraj się z nim porozmawiać. W takiej sytuacji bardzo ważne jest dostosowanie języka do wieku dziecka i postawienie go w tym dialogu na równi ze sobą. Wymaga to oczywiście dużo miłości i cierpliwości, jednak w większości przypadków przynosi znacznie lepsze skutki niż system oparty o kary za złe zachowanie. Może okazać się, że w ostatnim czasie w życiu dziecka zaczęło się dziać coś, z czym nie do końca jest sobie w stanie poradzić. Sytuacja taka może mieć miejsce nie tylko w waszym domu, ale również, a może przede wszystkim, w szkole czy przedszkolu. 

Niekiedy może okazać się, że potrzebna jest pomoc specjalisty, np. psychologa dziecięcego. W oparciu o posiadaną wiedzę będzie on potrafił zdefiniować, co jest przyczyną takiego zachowania dziecka oraz jakie dalsze kroki należy podjąć. Pamiętaj, że zasięgnięcie takiej porady w żadnym wypadku nie jest porażką wychowawczą, a wręcz przeciwnie – jest to akt miłości wobec dziecka oraz gotowości pomocy mu z trudnymi emocjami.