Wody płodowe – ile jest wód płodowych?

Wody płodowe powstają z płynów ustrojowych matki i płodu, a w ich składzie znajdują się (w zależności od etapu ciąży i rozwoju dziecka): białka, hormony, tłuszcze, sole organiczne i nieorganiczne, aktywne enzymy, witaminy i komórki nabłonka owodni i płodu, a ponadto resztki – pokrywających skórę maluszka – mazi i meszku płodowego. Płyn owodniowy podlega procesowi nieustannej całkowitej wymiany, dzięki czemu zawsze jest świeży.

Do struktur biorących udział w produkcji i wchłanianiu zwrotnym wód należą: owodnia, pępowina, nerki, płuca, przewód pokarmowy i skóra.

W przypadku fizjologicznej ciąży wokół zarodka płyn owodniowy pojawia się już w okolicach 38. dnia od zapłodnienia, a jego ilość zmienia się wraz z wiekiem ciąży.

Prawidłowo wyglądające wody płodowe są przezroczyste, następnie – delikatnie opalizujące, a w  zaawansowanej ciąży – bardziej mętne. Zwykle są bezwonne, albo mają delikatny „rybi” zapach.

Niepokojącym objawem może być zmiana zapachu i zabarwienia płynu owodniowego na kolor: zielony, żółty, czy brązowy.

Wydostający się na zewnątrz płyn o żółtawej barwie może informować o konflikcie serologicznym między matką, a dzieckiem, zielony – może świadczyć o niedotlenieniu dziecka albo pierwszej smółce oddanej przez dziecko, zaś brązowy – może być zwiastunem wewnątrzmacicznej śmierci płodu.

Wody płodowe mogą wypływać z organizmu w różnej ilości. Ich nagłe odejście jest zwiastunem porodu. Natomiast, jeśli dochodzi do sączenia płynu owodniowego, to znak, że mogło dojść do uszkodzenia pęcherza płodowego. W takiej sytuacji należy udać się niezwłocznie do lekarza.

Ile jest wód płodowych?

Wraz z rozwojem ciąży, zwiększa się ilość płynu owodniowego.

Ilość wód płodowych – normy: Po pierwszym trymestrze – zwykle wód płodowych jest niewiele – ok. 100 ml. W trzecim trymestrze (w 8. miesiącu ciąży) objętość płynu owodniowego może dochodzić nawet do 1,5 litra. Tak przedstawiają się normy wód płodowych w ciąży. W 9. miesiącu ciąży wytwarzane są mniejsze ilości wód ze względu na brak miejsca. Niekorzystna dla dziecka jest zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża ilość płynu owodniowego i świadczy ona o zaburzeniach wytwarzania i wchłaniania płynu. W przypadkach znacznego nadmiaru (objętość ponad 2000ml), czy niedoboru (objętość poniżej 500ml) wykonuje się zabiegi pobrania części płynu (amnioredukcji), albo wstrzyknięcia płynu do worka owodniowego (amnioinfuzji).

Niedobór wód płodowych

O małowodziu mówimy, gdy ilość wód płodowych między 32., a 36. tygodniem ciąży jest mniejsza niż 500 ml. Niedobór płynu owodniowego objawia się: małą objętością macicy (względem wieku ciąży), niewielkim obwodem brzucha ciężarnej oraz małym przyrostem masy ciała matki. Zaś w badaniu położniczym części płodu są łatwo wyczuwalne.

Mała ilość płynu owodniowego, zwana małowodziem może być oznaką choroby układu moczowego dziecka albo wskazywać na choroby: nerek, naczyń krwionośnych, czy gestozę matki. Efektem takiej ciąży może być niedotlenienie podczas porodu, niedojrzałość płuc, czy niska masa urodzeniowa dziecka.

Czy można zwiększyć ilość wód płodowych?

Zbyt mała ilość płynu owodniowego jest niekorzystna dla dziecka. Choć ilości płynu owodniowego nie można zmierzyć dokładnie metodami nieinwazyjnymi, za jego wartość graniczną przyjmuje się 200 ml w zaawansowanej ciąży. Zabiegiem uzupełniającym ilość wód płodowych jest  amnioinfuzja.

Nadmiar wód płodowych

Wielowodzie rozpoznaje się, gdy ilość wód płodowych w 3. trymestrze ciąży wynosi 2000 ml i więcej. Nadmiar płynu owodniowego może wynikać ze schorzeń ze strony: nerek, serca, płuc, przewodu pokarmowego, toksoplazmozy wrodzonej albo ośrodkowego układu nerwowego dziecka. U kobiety zaś powodem jest cukrzyca. Postępowanie zależy od przyczyny nadmiaru wód. Amnioredukcję, czyli punkcję pęcherza płodowego i powolne spuszczenie nadmiaru płynu owodniowego stosuje się w przypadku ostrego wielowodzia, gdy jest zbyt wcześnie na ukończenie ciąży, a inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Badania wód płodowych

Skład, wygląd, a przede wszystkim ilość wód płodowych ma duże znaczenie w diagnostyce, dlatego przeprowadza się ich badania i dokonuje pomiarów objętości (w badaniu USG wykonywanym ok. 20. tygodnia ciąży). W czterech kieszeniach płynowych mierzona jest głębokość płynu i wyliczany indeks będący wyznacznikiem jego objętości. Indeks płynu owodniowego (AFI) jest niczym innym, jak sumą tych pomiarów. Fizjologiczne wartości mieszczą się w przedziale 5-20 cm. AFI mniejsze niż 5 jest oznaką niedoboru, czyli małowodzia, zaś większe niż 20 – wielowodzia.

W niektórych przypadkach wody płodowe poddaje się ocenie wzrokowej lekarza, wykonując badanie amnioskopii. Ponieważ jednak jest to badanie inwazyjne, wykonuje się je jedynie w celu wykrycia chorób genetycznych. Kontrola dojrzałości płuc, jak i infekcje płodu wirusem różyczki, cytomegalią, czy krętkiem kiły wykrywane są podczas amnioskopii niejako „przy okazji”.

Zobacz infografikę – Formalności po porodzie