Kiedy ginekolog może stwierdzić ciążę?

Pierwsze symptomy ciąży mogą różnić się od siebie u każdej kobiety. Co ciekawe, będąc w kolejnej ciąży przyszła mama może zaobserwować objawy, które we wcześniejszych nie występowały. Do najpopularniejszych z nich należą poranne nudności i wymioty. Dotykają nawet 70 proc. ciężarnych. Pojawia się również bolesność i obrzmienie piersi. Wiele kobiet zauważa także zaburzenia nastroju i zmianę samopoczucia. Objawami  mogącymi sugerować bycie w ciąży, są: brak miesiączki oraz powiększenie obwodu brzucha. Warto wiedzieć, że do prawdopodobnych symptomów ciąży zalicza się też dodatni wynik testu ciążowego.  

Do innych objawów wczesnej ciąży, zauważanymi podczas badania ginekologicznego, należą: 

• objaw Hegara, polegający na rozpulchnieniu cieśni macicy; 
• objaw Piskáčka, czyli asymetryczne powiększeniu jednego rogu macicy; 
• objaw Chadwicka, będący sino-purpurowym zabarwieniem błony śluzowej pochwy i części pochwowej szyjki macicy. 

W czasie wczesnej ciąży dochodzić może również do zawrotów głowy, nadmiernej senności czy wzmożonego apetytu u przyszłej mamy. Symptomy te wynikają ze zmian zachodzących w organizmie kobiety. Zalicza się do nich również powiększanie się macicy i zmiany w ukrwieniu narządów miednicy mniejszej, co może być przyczyną częstego oddawania moczu na początku ciąży. Utrzymująca się przez okres co najmniej 3 tygodni po jajeczkowaniu podwyższona temperatura (powyżej 37 stopni) również wskazywać może na wczesną ciążę.  

Hormonalne testy ciążowe opierają się na wykryciu produkowanej przez syncytiotrofoblast podjednostki beta gonadotropiny komórkowej we krwi lub w moczu. Jej obecność można wykryć we krwi już na początku 2. tygodnia po owulacji i zapłodnieniu, a najwyższy poziom osiąga ona między 60. a 80. dniem ciąży. Co ważne, do 9.-10. tygodnia ciąży jej stężenie ulega podwojeniu co około 2-3 dni.  

Najpopularniejszym testem ciążowym jest test beta-HCG w moczu. Jej stężenie wzrasta po zagnieżdżeniu się zarodka, dlatego najlepiej wykonać ten test w terminie spodziewanej miesiączki. Wcześniejsze robienie testu domowego może dać nam wynik fałszywie ujemny, te wykonywane przez laboratoria są bardziej czułe i są w stanie wykryć ciążę przed spodziewaną miesiączką.  

Testem, który wykonuje się nie tylko aby potwierdzić ciążę, ale również by kontrolować czy rozwija się prawidłowo w pierwszych tygodniach, jest badanie stężenia beta-HCG we krwi. Jeśli wynik jest ujemny, ciążę można wykluczyć.  

Gonadotropina kosmówkowa jest hormonem głównie produkowanym w czasie ciąży, ale należy mieć na uwadze, że jego stężenie wzrasta też między innymi w przypadku chorób nowotworowych, poronień oraz ciąży pozamacicznej. Dodatni wynik próby ciążowej jest zaś tylko prawdopodobnym objawem ciąży, którą należy zawsze potwierdzić podczas badania USG w gabinecie lekarza ginekologa. 

„Do pewnych objawów ciąży zalicza się:  

•  wysłuchanie czynności serca dziecka, 
•  wyczucie ruchów płodu, 
• wizualizację płodu w badaniu ultrasonograficznym. 

 Zdarza się jednak, że pacjentki czują ‘ruchy płodu’, które okazują się  ruchami robaczkowymi jelit” – dodaje dr n. med. Agnieszka Gardyszewska, specjalista ginekolog-położnik, onkolog ze szpitala klinicznego im. Anny Mazowieckiej w Warszawie. 

Kiedy iść do lekarza, by potwierdzić ciążę?

Dr Gardyszewska odpowiada: „Najlepiej najwcześniej udać się po skończonych 5 lub 6 tygodniach ciąży, kiedy to możemy uwidocznić w badaniu USG pęcherzyk ciążowy sam lub z zarodkiem. Wizyta u lekarza w terminie spodziewanej miesiączki mija się z celem, gdyż wtedy poza stwierdzeniem dodatniego testu ciążowego w moczu lub krwi nie jesteśmy w stanie jej wybadać.

Ma to sens tylko u pacjentek po samoistnych poronieniach, kiedy to jak najwcześniej włączamy dodatkowe leki i te kobiety powinny udać się do lekarza natychmiast po wykonaniu testu ciążowego. Zbyt wczesne badanie ginekologiczne lub ultrasonograficzne może błędnie sugerować ciążę pozamaciczną przy braku pęcherzyka ciążowego w macicy. Obraz pęcherzyka wraz z pęcherzykiem żółtkowym świadczy o ciąży wewnątrzmacicznej. Zarówno badanie ginekologiczne, jak i USG utrudnione może być u otyłych pacjentek.” 

Pierwszym objawem ciąży w badaniu USG dopochwowym jest obecność pęcherzyka ciążowego. Jest to możliwe do uwidocznienia już w 4. tygodniu ciąży. Od około 5.-6. tygodnia zaś, lekarz jest w stanie uwidocznić echo zarodka oraz jego czynność serca. W 6. tygodniu też można zmierzyć CRL, tzn. długość ciemieniowo-siedzeniową dziecka.  

Zgodnie z rekomendacjami PTGiP badanie USG przed 10. tygodniem ciąży nie jest badaniem obowiązkowym i wykonuje się je zazwyczaj ze wskazań lekarskich. Jego celami są między innymi uwidocznienie i lokalizacja jaja płodowego, ocena wieku ciążowego, obecności zarodka oraz ocena narządów płciowych kobiety ciężarnej.  

Pierwszym badaniem obowiązkowym w trakcie ciąży jest USG pierwszego trymestru, wykonywane między 11. a 14. tygodniem ciąży, które ma na celu ocenę struktur anatomicznych płodu.  

Konsultacja: 
Dr n. med. Agnieszka Gardyszewska, specjalista ginekolog-położnik, ginekolog onkolog, szpital kliniczny im. Anny Mazowieckiej w Warszawie.