Wady wymowy: kiedy reagować?

Dziecko uczy się mówić od pierwszych chwil na świecie. Tak, tak – na rozwój mowy wpływa nie tylko osłuchanie z brzmieniem języka i aktywne ćwiczenie, ale też na przykład sposób karmienia. Jak poznać, że coś idzie nie tak? Kiedy leczyć wady wymowy?

Im wcześniej, tym lepiej

Rodzice dogadują się z dzieckiem, nawet jeśli mówi niewiele, a do tego niewyraźnie albo wręcz zupełnie dla otoczenia niezrozumiale. Wspólny tajemny język to powód do dumy jedynie wtedy, gdy maluch korzysta z niego z rozmysłem, wyłącznie w zabawie. Jeśli jest inaczej, trzeba reagować. Im wcześniej, tym lepiej.

Prawidłowy rozwój a wady wymowy

„Chłopcy tak mają”, „Pójdzie do dzieci, to nadgoni”, „Najważniejsze, że wy rozumiecie, co mówi”. Gdzieś już to słyszeliście? Owszem, dzieci rozwijają się w różnym tempie, ale norma, choć szeroka, ma swoje ramy. Niemowlę bawi się dźwiękami, gaworzy i odpowiada na gaworzenie rodziców, przed ukończeniem roku potrafi poprawnie zareagować na zadane pytanie (np. wskazać przedmiot czy osobę), a do dwóch lat – powtarza proste słowa i używa wyrazów dźwiękonaśladowczych. W następnych latach pojawiają się kolejne prawidłowo wypowiadane głoski, a zasób słów się poszerza. Starszy przedszkolak buduje coraz bardziej skomplikowane zdania, choć czasem jeszcze potknie się na gramatyce. Szykujący się do szkoły maluch powinien już mówić nie tylko poprawnie gramatycznie, ale też wyraźnie i w sposób zrozumiały dla otoczenia.

Tyle norma. Niepokojące mogą być wszelkie od niej odstępstwa, a żeby niczego nie przegapić, malucha trzeba bacznie obserwować. Oprócz niezgodnego z normą rozwoju (przy czym normy nie ma co liczyć co do dnia, najlepiej dać sobie kilkumiesięczny margines, ale cały czas trzymać rękę na pulsie) konsultacji lekarskiej wymagają sytuacje, gdy dziecko:– wydaje się źle słyszeć: niemowlę nie odwraca główki w kierunku głosu, starszak siada coraz bliżej telewizora albo zbytnio go pogłaśnia – mówi bardzo niezrozumiale lub długo nie mówi wcale.

Wady wymowy można korygować

Dobra wiadomość jest taka, że możemy wspierać prawidłowy rozwój mowy i to od pierwszych dni życia dziecka. Lista aktywności jest długa i zaczyna się od… karmienia piersią, które świetnie ćwiczy mięśnie warg i języka. Co jeszcze korzystnie wpływa na wyraźną artykulację i bogate słownictwo?

• mówienie do dziecka, nawet tego najmłodszego,
• opowiadanie o codziennych czynnościach, relacjonowanie tego, co właśnie robimy
• powtarzanie krótkich rymowanek,
• naśladowanie różnych dźwięków i zachęcanie malucha do prezentowania, jak "robi" kotek, piesek, krówka…
• słuchanie rytmicznych piosenek, najlepiej tych dla dzieci, bo ich tekst szybko wpada w ucho,
• czytanie, czytanie, czytanie (tego nigdy za wiele!).

Z jakimikolwiek wątpliwościami warto zgłosić się do logopedy, bo wady wymowy z wiekiem nie znikają, a utrwalają się. Im dziecko młodsze, tym szybsze i skuteczniejsze będzie jego leczenie.