Jak rozpoznać rodzaj kaszlu?

Są rodzice, którzy na dziecięcy kaszel reagują nerwowo. Słysząc najdrobniejsze pokasływanie, snują czarne scenariusze. Są i tacy, którzy podchodzą do niego ze stoickim spokojem, myśląc: pokaszle i przestanie. Kaszel nie zawsze wymaga interwencji lekarza, nie można go jednak lekceważyć.

Czym jest kaszel?

Kaszel to odruchowa reakcja obronna organizmu na podrażnienie dróg oddechowych. Różne jego rodzaje wymagają odmiennego postępowania, ale nie z każdym kaszlem trzeba natychmiast pędzić do przychodni. Dobrze jest umieć rodzaj kaszlu rozpoznać (a to wcale nie jest wiedza tajemna), po pierwsze – żeby właściwie go leczyć, po drugie – żeby wiedzieć, kiedy potrzebna będzie pomoc pediatry.

Jak rozpoznać rodzaj kaszlu?

Warto znać podstawowe cechy różnych rodzajów kaszlu. Wyróżniamy następujące jego rodzaje:

1. Kaszel suchy

Gdy towarzyszy infekcji – a najczęściej jest typowy dla jej początkowej fazy – zazwyczaj bardzo męczy dziecko (nocą stawia na nogi cały dom!) i do tego jest zupełnie bezproduktywny. Taki kaszel silnie podrażnia drogi oddechowe, nie dając nic w zamian, i trzeba go łagodzić. Ulgę przyniesie podawanie dużej ilości płynów, wietrzenie i nawilżanie mieszkania. Podczas łagodnych infekcji, oprócz domowych metod z sokiem malinowym i herbatką z lipy na czele, dobrze sprawdzają się dostępne bez recepty naturalne syropy wspomagające drogi oddechowe i wspierające mechanizmy obronne organizmu.

Gdy sytuację naprawdę trudno opanować, trzeba sięgnąć po preparaty kaszel łagodzące, a na noc hamujące odruch kaszlowy i dające szansę na odpoczynek oraz regenerację śluzówki.

Zdarza się, że suchy kaszel pojawia się pod koniec choroby i utrzymuje nawet do kilku tygodni. To tzw. kaszel poinfekcyjny spowodowany podrażnieniem oskrzeli – jeśli z czasem jest go coraz mniej, nie ma powodu do niepokoju.

Suchy kaszel niekoniecznie wiąże się z chorobą. Może być reakcją na gwałtowną zmianę temperatury (np. gdy z chłodnego powietrza na dworze wchodzimy do ciepłego mieszkania), intensywne zapachy kosmetyków czy chemii gospodarczej lub na suche powietrze w nagrzanym, niewietrzonym pomieszczeniu.

2. Kaszel mokry

Kaszel mokry jest dźwięczny, z charakterystycznym echem – wyćwiczone w boju rodzicielskie ucho z pewnością go rozpozna. O ile kaszel w ogóle może być dobry, ten właśnie taki jest. Zwykle pojawia się w czasie infekcji po kaszlu suchym i wskazuje, że choroba rozwija się w dobrym kierunku. Kaszel mokry pomaga oczyścić drogi oddechowe z zalegającego śluzu i nie należy mu w tym przeszkadzać. Mówiąc inaczej – takiego kaszlu nie hamujemy i nie podajemy syropów przeciwkaszlowych.

W odkrztuszaniu pomagają preparaty wykrztuśne i rozrzedzające wydzielinę, ale uwaga: nie stosujemy ich wieczorem. Dlaczego? Pobudzając odruch wykrztuśny, zamiast spokojnego snu fundujemy maluchom (i sobie) noc przerywaną atakami kaszlu i niebezpieczeństwo zakrztuszenia się śluzem. Leki rozrzedzające wydzielinę dobrze jest łączyć z oklepywaniem pleców, które pomoże oderwać ją od ścian oskrzeli.

3. Kaszel alergiczny

Gdy kaszel powraca regularnie w określonych sytuacjach czy porach roku, a nie towarzyszą mu typowe dla infekcji objawy, np. katar czy gorączka, winna może być alergia – tu o leczeniu na własną rękę nie ma mowy. Śluzówkę podrażniać mogą na przykład pyłki roślin, sierść zwierząt domowych czy kurz. Diagnostyka alergii bywa długa, ale alergie nieleczone mogą prowadzić do astmy.

Kiedy do lekarza?

Nie każdy kaszel wymaga od razu wytoczenia ciężkich dział w postaci lekarstw na receptę. Łagodne infekcje, którym towarzyszy (zwłaszcza te u starszych dzieci), zazwyczaj da się opanować domowymi sposobami. Są jednak sytuacje, gdy konsultacja z lekarzem jest niezbędna. Wzmożona czujność jest szczególnie wskazana, gdy:

Jeżeli kaszel utrzymuje się przez kilka tygodni, nie towarzyszą mu żadne inne objawy i nie można powiązać go z niedawną chorobą, przyczyną może być alergia, ale też np. pasożyty, refluks lub ukryta infekcja, do zdiagnozowania której niezbędne będą szczegółowe badania. Przewlekłego kaszlu nie wolno lekceważyć, a puścić go mimo uszu można dopiero wtedy, gdy wszystkie potencjalne powody zostaną wykluczone.