Ścieżka sensoryczna – jak ją stworzyć?

Ścieżka sensoryczna to swego rodzaju tor przeszkód, na którym każdy z elementów stanowi wyzwanie. Dziecko, pokonując trasę ścieżki sensorycznej, doświadcza rozmaitych bodźców, poznaje różne struktury i materiały. Chodzi po niej, ale mogą tam być również elementy, których można dotknąć rękami. Najczęściej ścieżka sensoryczna składa się z elementów dających się (jak puzzle) układać w dowolnej kolejności i uzupełniać elementami wykonanymi z materiałów o różnych strukturach, fakturach i grubości.

Choć ścieżka sensoryczna pomyślana została jako wsparcie terapii dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej, przyda się wszystkim dzieciom, nie tylko tym, które potrzebują dodatkowej stymulacji zmysłów. To także mądra zabawa, będąca alternatywą dla tradycyjnych, plastikowych zabawek.

Specjaliści integracji sensorycznej uważają, że warto proponować ten sposób spędzania czasu wszystkim dzieciom. Warunkiem jest, by wykorzystane do zrobienia ścieżki elementy wykonane były z bezpiecznych materiałów, ich kształty były łatwe do chwytania, a elementów nie można było oderwać i połknąć.

W sklepach, szczególnie internetowych, można bez problemu kupić różne warianty ścieżek sensorycznych, jednak przygotowując ją samodzielnie, możemy nie tylko zaoszczędzić fundusze, ale także wykazać się kreatywnością. Elementy wykorzystane do zabawy można dowolnie zmieniać, co jakiś czas tworzyć nowe, bardziej wymagające. 

Najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem w warunkach domowych jest składana ścieżka sensoryczna. Potrzebne będą małe pojemniki (pudełka lub skrzyneczki), do których przed zabawą wsypywać będziecie zgromadzone w woreczkach elementy. Jeśli dysponujecie przestrzenią, czasem i umiejętnościami plastyczno-technicznymi, można stopniowo wyklejać poszczególne „podkładki”, np. kartony w określonych kształtach, aby ścieżka sensoryczna była bardziej stabilna. Można też zrobić ścieżkę na materacu, sztywniejszym kocu lub karimacie z gąbki. Porozkładane w pewnej odległości od siebie przedmioty mogą mobilizować dziecko do przemieszczania się, turlania, chodzenia na czworakach. 

Z czego zrobić ścieżkę sensoryczną

Zastanawiając się, jak wypełnić pojemniczki i z czego zrobić ścieżkę sensoryczną, warto rozważyć: 

• elementy miękkie – pompony kupione w pasmanterii, kawałki tkanin, wstążki, sznurki, folia aluminiowa;
• elementy drobne – cukier, sól, piasek, trawa;
• elementy grube – tu z powodzeniem sprawdzą się produkty z szafek kuchennych: ziarna kawy, ryż, soczewica, fasola, groch;
• elementy naturalne – oprócz wspomnianej wcześniej trawy czy piasku można wykorzystać liście, szyszki, kasztany lub żołędzie, muszle, siano, żwirek i kawałki kory.

To, co znajdzie się w woreczkach na ścieżce sensorycznej, zależy od rodziców. Warto jednak dopasować wykorzystywane elementy do dojrzałości dziecka i dobrze je zabezpieczyć – nie chcemy przecież, by dziecko zadławiło się ziarnami grochu, kawy czy połknęło kawałki kory. Trzeba również uważać, aby elementy wykorzystane na ścieżce nie były zbyt ciężkie, by dziecko nie uderzyło się nimi. 

Gdzie zrobić ścieżkę sensoryczną

Jeśli ścieżka sensoryczna dla dzieci będzie miała „ruchomą” formułę i związana będzie z wsypywaniem poszczególnych elementów do pudełek, można zrobić ją wszędzie – w pokoju, w kuchni czy na balkonie. O czym jednak warto pamiętać?

• Produkty mogą się rozsypać, trzeba więc rozłożyć ścieżkę sensoryczną w miejscu, które łatwo będzie można odkurzyć.
• Ścieżka powinna być odpowiednio przymocowana do podłoża, tak by pudełka nie zmieniały położenia. 
• Pozwalajmy dziecku eksplorować i poznawać poszczególne elementy w swoim czasie – nie ograniczajmy go w zabawie, ale też obserwujmy dziecko, by nie brało do buzi substancji, które nie są do jedzenia.
• Elementy ścieżki sensorycznej można rozkładać w ogrodzie, na działce, nawet w parku. Muszą to być jednak miejsca bardzo bezpieczne, by dziecko mogło biegać boso.

Ścieżka sensoryczna dla dzieci to przede wszystkim świetna zabawa, aktywnie spędzony czas i nowe doświadczenia, nie tylko dotykowe. Ziarna kawy to też trening zapachu. Z kolei zróżnicowanie kolorystyczne elementów na ścieżce będzie stymulować zmysł wzroku i zachęcać malucha do zabawy i pokonywania kolejnych kafelków. Dla dziecka ciekawą zabawą i doświadczeniem może być także pokonywanie ścieżki sensorycznej na czworakach, na jednej nodze lub tyłem do kierunku ruchu. Jednocześnie trenujemy z dzieckiem zarówno motorykę małą, jak i dużą. 

Ścieżka sensoryczna to doskonała pomoc i wsparcie w rozwoju dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej (zwłaszcza nadwrażliwych lub niewrażliwych dotykowo), ale także maluchów bez deficytów. Prawidłowy rozwój zmysłów jest niezwykle ważny w dalszym życiu – odgrywa istotną rolę w procesie nauki samodzielnego stania, chodzenia, mowy, a także uczenia się, pisania i czytania.