W jaki sposób probiotyki wspierają mikrobiom dziecka?

By probiotyki zgodnie ze swoją grecką nazwą działały „dla zdrowia” mikrobiomu, powinny mieć w swoim składzie żywe kultury bakterii. Prawidłowy mikrobiom ma fundamentalne znaczenie dla wielu procesów fizjologicznych w organizmie człowieka już od  pierwszych chwil jego życia.

Mikrobiomem nazywamy kolonię drobnoustrojów zamieszkujących dane środowisko, np. człowieka czy inny żyjący organizm. Bakterie mamy wszędzie – na skórze, w nosie, gardle, uszach, płucach, a przede wszystkim w jelitach.

Skład mikrobiomu zależy od diety, sposobu życia, stanu zdrowia dziecka i okoliczności jego przyjścia na świat. Nasz pierwszy kontakt z bakteriami i punkt wyjścia do budowania własnego mikrobiomu ma miejsce w czasie narodzin. Dlatego ważne jest, czy poród odbył się siłami natury, czy w wyniku cesarskiego cięcia, a także jak był karmiony noworodek.

Dzieci już od pierwszych chwil życia mają kontakt z bakteriami bytującym w otaczającym je świecie. Po przyjściu na świat noworodki zaczynają budować własną, charakterystyczną tylko dla siebie tarczę. Proces ten jest symbolicznym biegiem z przeszkodami, ponieważ czynników osłabiających i niszczących prawidłowy skład mikrobiomu jest bardzo dużo. Należą do nich:

• zaniedbania dietetyczne,
• stres,
• nadmierna sterylność otoczenia,
• przebyte choroby,
• stosowane leki.

Budowanie mikrobiomu dziecka i dbanie o jego jakość to kapitał, jaki rodzice mogą dać dziecku już na początku jego życiowej drogi.

Dieta bogata w błonnik

Na jakość mikrobiomu dziecka istotny wpływ ma sposób jego żywienia i przygotowywania posiłków. Jeszcze kilkanaście lat temu standardem było sterylizowanie butelek, smoczków i naczyń. Obecnie wiemy już, że nie trzeba izolować dzieci od zarazków, bo tylko tak mogą budować swoją odporność.

Ważną kwestią jest odpowiednia dieta. WHO i inne wiodące instytucje medyczne rekomendują karmienie dziecka pokarmem matki i uzupełnianie diety dodatkowymi składnikami pokarmowymi po ukończeniu przez nie szóstego miesiąca życia.

Ze stałej diety dziecka powinno się wyeliminować żywność wysoko przetworzoną i zawierającą cukier. Priorytetowym składnikiem diety powinny być produkty zawierające bakterie probiotyczne i żywe kultury bakterii, takie jak kefiry, maślanki, twarogi i jogurty, komponowane z produktami pełnoziarnistymi i warzywami. Warto też spróbować podawać kilkuletniemu dziecku kiszonki – to prawdziwy hit w diecie probiotycznej dorosłych.

Aktywność fizyczna

Naukowcy dowiedli, że umiarkowany wysiłek fizyczny wpływa korzystnie na prawidłowe funkcjonowanie jelit – wspiera je we wchłanianiu i przyswajaniu składników odżywczych z pożywienia i przyspiesza tempo wydalania produktów przemiany materii. Lepsza praca jelit pomaga wyeliminować zaburzenia ich perystaltyki i może zapobiec wielu dolegliwościom przewodu pokarmowego.

Zdrowy sen

Nieprawidłowy mikrobiom może mieć wpływ na wiele zaburzeń organizmu, m.in. na prawidłowy sen. Zaburzenia snu, częste pobudki, zmiana rytmu dobowego, a nawet niektóre zaburzenia psychiczne mają swoje podłoże w nieprawidłowych powiązaniach osi mózg-jelito-mikrobiota. Niestety często ignorujemy te zaburzenia, szczególnie u dzieci. Tymczasem dziecko, które śpi płytkim, męczącym i przerywanym snem będzie gorzej się rozwijać i łatwiej ulegać chorobom.

Minimalizowanie stresu

Zwykle sądzimy, że tylko dorośli są zestresowani szybkim tempem życia, nadmiarem stymulatorów i nieoczekiwanymi wydarzeniami. Nie inaczej jest z dziećmi – współczesny świat bombarduje je nadmiarem głośnych i absorbujących bodźców.

Zestresowane dziecko jest niespokojne, ma problemy ze skupieniem, źle śpi, kiepsko je. Pod wpływem stresu dochodzi do zaburzeń równowagi pomiędzy bakteriami chorobotwórczymi i prozdrowotnymi. Organizm reaguje na to złym trawieniem, niekiedy biegunką, bolesnymi skurczami jelit. Wszystko to znacząco osłabia podatność organizmu na choroby, grozi zwiększoną przepuszczalnością jelit i stanami zapalnymi.

Probiotyki dla dzieci

Zdrowy, prawidłowy mikrobiom zawiera od 400 do 1000 różnych rodzajów bakterii, a także wiele innych organizmów beztlenowych. Probiotyki to nic innego, jak dobroczynne bakterie, które uzupełniają niedobory w składzie mikrobiomu dokonane przez szkodliwe czynniki zewnętrzne. Flora bakteryjna jelit buduje się od pierwszych dni życia, ale też może ulec zniszczeniu i osłabieniu. Dlatego warto podawać dzieciom probiotyki w okresach jesienno-zimowych, po przebytej antybiotykoterapii, czy po infekcjach rotawirusowych.

Niemowlęta urodzone siłami naturalnymi i karmione piersią już na starcie mają bardziej różnorodną florę bakteryjną, niż dzieci, które przyszły na świat drogą cesarskiego cięcia i z różnych przyczyn nie otrzymywały pokarmu matki. Różnorodność mikrobioty zwiększa się i różnicuje w pierwszych latach życia. Później wiele zależy od diety, przebytych infekcji i przyjmowanych leków.

Uzupełnianie diety dziecka produktami probiotycznymi i preparatami zawierającymi żywe kultury bakterii ma za zadanie uzupełniać florę bakteryjną jelit szczególnie w sytuacjach awaryjnych, np. po przebytej infekcji leczonej antybiotykami. Jest to szczególnie ważne w chłodniejszych miesiącach, kiedy podatność dziecka na choroby jest większa.

Warto pamiętać, że dbanie o dietę probiotyczną i podawanie probiotyków dzieciom przyniesie wymierne korzyści nie tylko teraz, ale i w wieku późniejszym. Daje szansę na wychowanie silnego, odpornego nastolatka i dorosłego. To kapitał na całe życie.

Dieta probiotyczna dla małych dzieci nie jest kłopotliwa. To po prostu mleko mamy lub mleko modyfikowane wzbogacone kulturami bakterii zbliżonymi do mleka kobiecego i uzupełnione polisacharydami. Starszym niemowlętom można już podawać mleczne produkty fermentowane, np. jogurty, kefiry, maślanki, serki, twarogi i mleko. To doskonały sposób na poprawę mikrobiomu u dzieci, oczywiście pod warunkiem, że nie mają one uczulenia na białka mleka krowiego.

Świetnymi naturalnymi probiotykami są kiszonki, jednak z powodu dużej ilości soli nie powinno się podawać ich niemowlętom. Żywe bakterie znajdziemy w popularnych w Polsce kiszonych ogórkach i kapuście, ale fermentować można właściwie wszystkie warzywa, włącznie z rzodkiewkami czy kalafiorem. Probiotyczne działanie ma także zakwas z buraków czy innych warzyw, chleb na zakwasie czy znane z kuchni azjatyckiej kimchi.

Probiotyki mają istotny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mikrobiomu jelitowego. Z powodzeniem mogą wspierać organizm w codziennym funkcjonowaniu, pomagając w eliminowaniu konsekwencji żywieniowych zaniedbań i niezbyt zdrowego trybu życia.

U dzieci warto rozważyć preparat Multilac Baby zawierający bakterie Lactobacillus rhamnosus GG, który można podawać już od 2. miesiąca życia. Może on być przydatny szczególnie po infekcjach czy antybiotykoterapii, ale też wzmacniająco i wspomagająco w sprzyjającym infekcjom okresie jesienno-zimowym.

Preparat dla najmłodszych ma postać kropelek, które możemy kropić prosto do ust dziecka lub podawać rozcieńczony wodą. Wystarczy 6 kropli dziennie, by mieć nadzieję, że nasz maluch przetrwa jesień i zimę bez infekcji.