Płaczące dziecko – dlaczego dzieci płaczą i jak je uspokoić?

Powodów, dla których dziecko płacze, jest wiele. Płacz dla malucha jest podstawową formą komunikacji z otoczeniem. Za najczęstszą przyczynę płaczu u małego dziecka uznaje się głód. Niemowlę najpierw jest niespokojne, potem zaczyna się kwilenie, które po chwili przeradza się w głośny płacz. Płacz może być też spowodowany zmęczeniem i rozdrażnieniem, a także dyskomfortem, który jest wynikiem m.in. przegrzania. Oprócz płaczu może pojawić się tarcie oczu, machanie rączkami i ziewanie. 

Za pomocą płaczu dziecko sygnalizuje swoje potrzeby, wyraża emocje czy informuje, że coś je boli. Niemowlę płacze, kiedy jest przytłoczone nadmiarem bodźców lub przestraszone. Potrzebuje ciszy, spokoju i przygaszonego światła. Płacz, któremu towarzyszy prężenie i podkurczanie nóżek, może być związany z bólem brzuszka, np. kolką u noworodka.

Płaczące dziecko wywołuje w rodzicach wiele emocji, a sposobów na to, jak uspokoić niemowlę, które płacze, jest sporo. Najważniejsze, to podchodzić do tego ze spokojem, ponieważ dzieci wyczuwają napięcie i emocje rodziców, a to podkręca ich złe samopoczucie. Tylko spokojny rodzic i spokojna atmosfera przywrócą maluchowi poczucie bezpieczeństwa.  

Ważną kwestią jest zminimalizowanie bodźców, które mogą wpływać na rozdrażnienie malca, np. wyłączenie telewizora, radia, muzyki, a także przyciemnienie światła. Dobrze jest zmienić otoczenie, pójść z dzieckiem do drugiego pokoju.  

Płacz może być też objawem tęsknoty, często świadczy o potrzebie bliskości. Kołysanie, przytulenie czy zaśpiewanie kołysanki pomoże uspokoić maluszka. Wiele dzieci uspokaja się, słuchając białego szumu, który przypomina dźwięki, jakie dochodziły do płodu w łonie matki. Niekiedy może też pomóc owinięcie malucha w kocyk i przytulenie.  

Współczesna medycyna i pedagogika dużą wagę przykładają do takiego sposobu wychowania dzieci, by ich potrzeby były zauważane i realizowane. Takie podejście naturalnie wyklucza dylemat, czy zostawić płaczące dziecko. Jeszcze dwie dekady temu wręcz zalecano, by malucha zostawić, by się „wypłakał”. Ciągle jeszcze znajdziemy zwolenników tej metody wychowawczej.  

Drugą skrajność z kolei stanowią opiekunowie, którzy reagują na każde kwilenie maluszka i nie wyobrażają sobie, by nawet na chwilę zostawić go samego. Wszystko zależy od dziecka – nie wszystkie są lękliwe i wymagające ciągłej obecności rodziców. Warto niekiedy dać maluchowi chwilę, być może sam się wyciszy. Jednak zbagatelizowanie płaczu i pozostawienie dziecka samego, by się wypłakało, nie jest dobrym rozwiązaniem. W pierwszej kolejności rodzic powinien ustalić, co jest przyczyną płaczu. Kolejnym krokiem jest znalezienie rozwiązania problemu.  

Płacz dziecka może mieć różne pochodzenie. Jeden sygnalizuje istotne potrzeby, np. głód, potrzebę bliskości, przytulenia i poczucia bezpieczeństwa, a inny jest naturalną reakcją na różne sytuacje i jest formą wyrażenia takich emocji, jak np. strach, lęk, niepokój. Dziecko płacze, by pokazać, że jego podstawowe potrzeby są zignorowane. Wzywa rodziców, kiedy czuje się zagrożone czy porzucone. Starszaki płaczem mogą reagować na niekomfortowe lub nieznane sytuacje. Badania naukowe potwierdzają, że długotrwały płacz może powodować nieodwracalne zmiany w mózgu dziecka. 

Noc kojarzy się z ciszą i spokojem, jednak w przypadku niemowląt nie zawsze tak jest. Nocne pobudki u dzieci najczęściej związane są z potrzebami fizjologicznymi. W takim przypadku nakarmienie i przewinięcie powinno przywrócić spokojny sen. Zdarza się jednak, że powód jest z pozoru błahy, np. zbyt wysoka temperatura pomieszczenia, jasne światło rzucane przez uliczną latarnię. Wybudzanie z płaczem może być też oznaką ząbkowania, dziecko może być także zwyczajnie spragnione.  

Zdarza się, że dzidziuś przestanie płakać, gdy usłyszy spokojny głos rodzica lub poczuje jego dotyk. Niekiedy wystarczy, by poczuł ciepło mamy. Kiedy wszystkie metody usypiania zawodzą i nie wiesz, jak uspokoić dziecko, być może przyczyną jest pogorszone samopoczucie lub choroba.  

Nie każde dziecko lubi jazdę samochodem czy lot samolotem. Są maluchy, które nie śpią w foteliku, całą drogę marudzą i płaczą. By temu zapobiec, warto poprawić komfort podróży. Dziecko może płakać, bo jest mu za ciepło lub za zimno.  

W aucie absolutną podstawą jest dobrze dopasowany fotelik, który nie tylko zapewni bezpieczeństwo, ale będzie też wygodny. Gdy dziecko nie lubi jazdy samochodem, w dłuższą podróż najlepiej wybierać się w godzinach drzemki. Kilkumiesięczny maluch może już potrzebować zajęcia, dlatego zawsze zabieraj do samochodu jego ulubione zabawki. Coś, co zajmie go na dłużej.

Jak uspokoić dziecko w samolocie? Płacz dziecka to nie tylko niekomfortowa sytuacja dla rodziców, ale i pozostałych pasażerów. Gdy maluch zaczyna marudzić, przytul, zapewnij poczucie bezpieczeństwa, zaśpiewaj ulubioną kołysankę. Małe dzieci nie potrafią wyrównać w uszach zmian ciśnienia, dlatego starty i lądowania są dla nich nieprzyjemnym przeżyciem. By zlikwidować dyskomfort, można spróbować odwrócić uwagę dziecka nową zabawką lub podać coś do picia. Jeśli żadne metody nie działają, należy uzbroić się w cierpliwość i próbować uspokoić malucha.

Jeśli niemowlę płacze, a ty nie możesz go uspokoić, powinnaś rozważyć wizytę u lekarza. Kiedy zwrócić się o pomoc? Z pomocy specjalisty powinnaś skorzystać, gdy dziecko płacze i nie znajdujesz sposobu na uspokojenie go, a do tego: 

• ma wzdęty brzuszek, wymiotuje i/lub jest osłabione, 
• gorączkuje, 
• nie ma apetytu, 
• nie chce się uspokoić, 
• ma mniej niż trzy miesiące.