Pierwszy ząbek

Pojawienie się pierwszego ząbka jest bardzo emocjonującym wydarzeniem dla rodziców, zwłaszcza u ich pierwszego dziecka. Choć bezzębny uśmiech niemowlaka rozczuli każdego, to mały, biały, pierwszy ząbek skradnie jeszcze więcej serc. Rodzice, którzy z niecierpliwością go wyczekują, dogłębnie analizują, kiedy dziecku rosną zęby, a opóźnianie się ząbkowania wzbudza ich niepokój.

U wielu dzieci jest tak, że pierwsze objawy ząbkowania – drażliwość, ślinienie się i gryzienie występują wiele miesięcy przed tą szczególną chwilą, kiedy pierwszy ząb zastuka o łyżeczkę. Nic dziwnego zatem, że pytania o przebieg ząbkowania należą do najczęściej zadawanych lekarzom.

Nie można jednoznacznie i precyzyjnie określić, kiedy dziecku wychodzą zęby, bo proces ząbkowania jest sprawą bardzo indywidualną. Jednak w większości przypadków pierwszy ząbek u dziecka pojawia się około 6. miesiąca życia.

Każde niemowlę rozwija się w swoim własnym tempie, dlatego może się zdarzyć, że u jednego maluszka pierwsze ząbki pojawią się już w 4. miesiącu, a u drugiego dopiero w 8. A które zęby wychodzą jako pierwsze? Dentystka Agata Kozłowska-Czekała wyjaśnia: „Pierwszy ząb mleczny, jaki pojawia się w jamie ustnej to dolny siekacz przyśrodkowy (dolna jedynka). Możemy się go spodziewać około 6. miesiąca życia. Zgodnie z regułą „6/4” – co 6 miesięcy pojawiają się 4 zęby mleczne, czyli w wieku 12 miesięcy w jamie ustnej dziecka obecnych jest 8 zębów, w wieku 18 miesięcy – 12 zębów itd.”

Niektóre dzieci bardzo łagodnie przechodzą ząbkowanie, innym natomiast może towarzyszyć duży dyskomfort i ból. Symptomów – nie zawsze oczywistych – które mogą świadczyć o ząbkowaniu jest wiele. Pierwszym objawem, który powinien zwrócić uwagę rodziców jest nadmierne ślinienie się i nieustanne wkładanie do buzi rączek i innych napotkanych przedmiotów. Czerwone i rozpulchnione dziąsła są widocznym, jednoznacznym i niemalże w 100 proc. pewnym symptomem wskazującym na wyrzynanie się zęba. Z ząbkowaniem kojarzy się także inne objawy: „Wiele objawów ogólnoustrojowych przypadających na okres wyrzynania mleczaków, takich jak np. biegunka czy katar związanych jest właśnie z tym zjawiskiem. Jednak zależność tę równie trudno  potwierdzić, jak i jej zaprzeczyć” – dodaje Agata Kozłowska-Czekała.

Większość dzieci podczas ząbkowania jest marudnych, rozdrażnionych i płaczliwych, co związane jest z bólem dziąseł. U części może pojawić się gorączka lub katar – co nie jest oczywiście regułą i także nie ma udowodnionego, medycznego powiązania z ząbkowaniem. Rodzice ząbkujących dzieci sygnalizują także problemy z apetytem, niechęć do ssania piersi, wysypkę wewnątrz ust i na podbródku, zaczerwienienie skóry na policzkach.

Objawy ząbkowania występują u dziecka z różnym nasileniem przez cały okres wyrastania zębów,  który zazwyczaj trwa do 31. miesiąca życia. Trzylatek ma 20 zębów mlecznych.

Choć większość dzieci zaczyna ząbkować w okolicy 6. miesiąca życia, to data ta jest wyłącznie orientacyjna. Nie ma powodu do niepokoju, jeśli pierwszy ząb pojawi się w 8. czy nawet 9. miesiącu życia. Kiedy jednak zęby zaczynają wyrzynać się dopiero po 12. miesiącu życia, warto skonsultować się z lekarzem. Późne ząbkowanie nie musi być oznaką choroby.

„Czasami późne wyrzynanie zębów to coś, co dziecko po prostu odziedziczyło po rodzicach. Niekiedy jednak stan taki spowodowany jest przedwczesnym porodem, niską masą urodzeniową, niedoborami witamin w szczególności A i D, zaburzeniami hormonalnymi, a także może towarzyszyć niektórym chorobom o podłożu genetycznym” – mówi Agata Kozłowska-Czekała.

“Mamo boli!” Choć niemowlę nie umie nam jeszcze tego powiedzieć, to próbuje innymi metodami – płaczem, marudzeniem, niezadowoleniem – przekazać, że ząbkowanie nie jest niczym miłym. Jak zatem pomóc dziecku w nieprzyjemnym bólu dziąseł jaki towarzyszy wyrzynaniu się zębów?

Zacznijmy od naturalnych i łatwo dostępnych metod. Maluszkowi warto podać schłodzony – wypełniony specjalnym płynem – gryzak, najlepiej taki o chropowatej powierzchni. Gryzak wystarczy na kilka minut włożyć do lodówki, by jego chłód przyniósł ulgę niemowlakowi. Innym, z pewnością pomocnym sposobem, jest masaż dziąseł. Zamiast użyć w tym celu palca, lepiej wykorzystać specjalną, silikonową nakładkę lub szczoteczkę. Jeśli powyższe metody nie przyniosą oczekiwanego rezultatu, warto wykorzystać żel na ząbkowanie dostępny w każdej aptece. Jeśli i on nie pomaga, a maluszek cierpi, można sięgnąć po leki przeciwbólowe.