Dopajanie niemowlaka przy karmieniu mieszanym

Karmienie mieszane polega na okresowym lub stałym dokarmianiu mlekiem modyfikowanym niemowląt karmionych piersią. Taka metoda żywienia dziecka ma na celu dostarczenie mu dodatkowej ilości pokarmu, niezbędnej do prawidłowego wzrastania. Pomimo dokarmiania mieszanką, to mleko matki powinno pokrywać jak największą część dobowego zapotrzebowania dziecka na składniki odżywcze.

Karmienia mieszanego nie powinno się wprowadzać pochopnie, bez konsultacji z lekarzem. Dokarmianie mieszanką jest uzasadnione w przypadku, gdy:

• u noworodka występuje hipoglikemia, odwodnienie, żółtaczka oraz spadek masy ciała powyżej 10 proc. w odniesieniu do masy urodzeniowej;
• noworodek nie ssie piersi pomimo prawidłowych technik przystawiania go do piersi,
• noworodek nie przybiera prawidłowo na wadze pomimo prawidłowej liczby karmień,
• niemowlę ma trudności z pobieraniem mleka spowodowane: nieprawidłową anatomią jamy ustnej (skrócone wędzidełko podjęzykowe, asymetryczna żuchwa), zaburzeniami odruchów ssania, niskim napięciem mięśni jamy ustnej, stanem chorobowym (infekcją, chorobami neurologicznymi, wadą serca, chorobą refluksową przełyku);
• produkcja pokarmu jest za mała, co może być skutkiem zaburzeń hormonalnych, niedorozwojem gruczołu piersiowego czy przebytym w poprzedniej laktacji ropniu piersi.

Nieefektywne karmienie, zbyt częste karmienia nocne lub niepokój dziecka mogą świadczyć o nieprawidłowej technice karmienia. Zanim podejmie się decyzję o dokarmianiu dziecka mlekiem modyfikowanym, zawsze warto omówić to z lekarzem, ponieważ nieprawidłowo prowadzone dokarmianie może negatywnie wpływać na sam proces laktacji. Zbyt duże porcje mleka modyfikowanego w porównaniu do ilości pokarmu dawanego dziecku z piersi mogą prowadzić do skrócenia czasu trwania laktacji. Za produkcję mleka odpowiadają mechanizmy hormonalne, które regulują wytwarzanie pokarmu w odniesieniu do stopnia opróżnienia bądź przepełnienia piersi. Jeśli w gruczole piersiowym jest dużo pokarmu, wzrasta stężenie inhibitora laktacji i proces wytwarzania mleka jest zahamowany.

Zgodnie z wytycznymi dziecko karmione wyłączenie naturalnie nie powinno być dopajane, natomiast dziecko karmione mlekiem modyfikowanym można dopajać w uzasadnionych sytuacjach. W przypadku niemowlęcia karmionego techniką mieszaną ilość i częstość podawania wody powinna być dostosowywana indywidualnie do potrzeb malucha.

Dziecku można dać dodatkowo wodę do picia w upalne dni, gdy wzrasta zapotrzebowanie organizmu na płyny oraz w sezonie grzewczym, kiedy w mieszkaniu jest wyjątkowo ciepło. Dopajać dziecko można także, gdy gorączkuje, wymiotuje lub oddaje twarde stolce. Warto jednak wiedzieć, że mleko modyfikowane przypomina składem mleko kobiece, a więc także dostarcza do organizmu dziecka wodę (w 90 proc. składa się z wody).

Czym dopajać niemowlęta?

Najlepiej podawać dziecku niskozmineralizowaną wodę niegazowaną lub przegotowaną, ostudzoną wodę. W pierwszym roku życia dzieci mogą pić słabe herbatki owocowe z suszu, np. herbatę malinową, z dzikiej róży, malwy lub jabłka. Niemowlętom do ukończenia szóstego miesiąca życia nie powinno się przygotowywać herbatek ziołowych, ponieważ nawet łagodne zioła mogą wpływać negatywnie na organizm malucha. Niemowlę może oczywiście wypić okazjonalnie herbatkę ziołową, ale należy pamiętać, aby napar był słaby i składał się raczej z pojedynczego zioła niż mieszanki ziół. Stosunkowo bezpieczne zioła dla dzieci to melisa, pokrzywa, czystek i kwiat lipy.

Szczególną ostrożność należy zachować przy sporządzaniu herbatek z anyżu, rumianku i mięty pieprzowej. Mamy powinny unikać kupowania granulowanych herbatek dla niemowląt, ponieważ zawierają one dużo dodanego cukru.

Jak dopajać niemowlę?

W jaki sposób dopajać niemowlęta? Przed rozszerzaniem diety niemowlęta mogą pić wodę z butelek lub kubków, które utrwalają prawidłowy odruch ssania u dziecka oraz aktywizują mięśnie języka. Choć dziecku najłatwiej jest pić z butelki ze smoczkiem, rodzice powinni z czasem zamienić ją na specjalny kubek do samodzielnego picia. Dzięki temu dziecko nauczy się prawidłowego ułożenia warg.

Ponadto na rynku dostępne są kubki ze słomką, które również wspierają pracę mięśni jamy ustnej. Choć niegdyś rodzice często korzystali z kubka-niekapka podczas podawania dziecku wody do picia, dziś już wiadomo, że może on działać szkodliwie na zgryz dziecka, powodując wady zgryzu oraz wady wymowy. Do innych negatywnych skutków używania kubka-niekapka należą: zwiększone ryzyko powstawania próchnicy zębów oraz nieprawidłowe oddychanie podczas picia.

Bibliografia:

1. Monika Żukowska-Rubik,“Dokarmianie dzieci karmionych piersią – kiedy, czym i jak?”, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2013, t. 11, s. 189-199.
2. Woś H. i wsp., Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy Medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15
3. Halina Weker, Marta Barańska, “Żywienie niemowląt i małych dzieci”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014.