Czy można kąpać przeziębione niemowlę?

Infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci zdarzają się bardzo często, szczególnie w okresie wiosennym i jesienno-zimowym. Ostre zapalenie nosa i zatok, potocznie nazywane przeziębieniem, powstaje na podłożu wirusowym (najczęściej wywołują je rhinowirusy, adenowirusy, coronawirusy) lub bakteryjnym (odpowiadają za nie bakterie: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis).

Charakterystyczne objawy przeziębienia u dziecka to:

• surowicza wydzielina z nosa,
• zatkany nos,
• ból głowy (szczególnie poranny),
• podwyższona temperatura ciała,
• nudności i wymioty,
• kaszel.

Niemowlę nie potrafi wyrazić swojego złego samopoczucia, dlatego należy bacznie je obserwować. Jeśli maluch płacze, jest niespokojny, ma problemy z zaśnięciem lub denerwuje się podczas jedzenia, może to wskazywać na przeziębienie.

W czasie przeziębienia należy zadbać o higienę nosa u dziecka. Zalegająca w nosie wydzielina jest źródłem patogenów, śluzówki muszą więc być oczyszczane z kataru. Dzieci do pierwszego lub drugiego roku życia nie potrafią samodzielnie wydmuchiwać nosa, dlatego konieczne jest stosowanie tzw. gruszek lub aspiratorów.

Gruszka to przedmiot wykonany z elastycznego kauczuku lub jego pochodnych. Aby oczyścić nos z wydzieliny, należy ścisnąć gruszkę i umieścić jej końcówkę w dziurce nosa dziecka. Drugą dziurkę nosa trzeba zatkać palcem od zewnętrznej strony. Następnie zwalniamy ucisk na gruszce, co powoduje zasysanie wydzieliny z nosa wraz z powietrzem.

Drugim urządzeniem do pozbywania się wydzieliny z nosa jest aspirator (elektryczny, na wdech lub na odkurzacz). Choć jego cena jest wyższa niż gruszki, łatwiej utrzymać go w czystości, ma też większą siłę ssącą.

W czasie przeziębienia ważne jest nawilżanie nosa. Można to zrobić za pomocą aerozolów, kropel do nosa lub nebulizacji. Dzięki nawilżaniu solą fizjologiczną katar będzie mniej gęsty i zalegający, przez co łatwiej da się odessać. Dodatkowo warto posmarować płatki nosa maścią majerankową o działaniu bakteriobójczym i łagodzącym podrażnienia. Zawarte w niej olejki eteryczne ułatwiają dziecku oddychanie.

W domu należy zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza. W tym celu warto zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza lub położyć mokry ręcznik na ciepłym kaloryferze. Dzięki temu śluzówki dróg oddechowych nie będą tak wysychać.

Choć przeziębienie jest zazwyczaj chorobą samoograniczającą się o łagodnym przebiegu, w przypadku niemowląt nie należy go lekceważyć. Im mniejsze dziecko, tym węższe drogi oddechowe, a co za tym idzie – większe ryzyko wystąpienia zaburzeń oddychania i obrzęku spowodowanego zalegającą wydzieliną.

Jeśli u dziecka pojawią się niegroźne objawy sugerujące infekcję, np. katar lub kaszel, nie jest to jeszcze powód do odwiedzenia lekarza. Co więcej, wizyty z małym dzieckiem w miejscu, gdzie inne dzieci kaszlą, kichają i dotykają różnych przedmiotów, mogą przyczynić się do zarażenia malucha i pogorszenia jego obecnego stanu zdrowia. Jeśli przeziębienie nie mija po dwóch bądź trzech dniach i dodatkowo pojawi się stan podgorączkowy lub gorączka oraz trudności z oddychaniem, trzeba pilnie udać się do pediatry. U starszych dzieci gorączka nie zawsze wymaga wizyty u specjalisty. W pierwszej kolejności można zastosować leki przeciwgorączkowe oraz wspomagająco napary i herbaty ziołowe.

Wielu rodziców zastanawia się, czy można kąpać przeziębione niemowlę i czy w ogóle kąpać dziecko, które jest chore. Wbrew niektórym opiniom nie ma przeciwwskazań do kąpieli, pod warunkiem że w łazience jest wystarczająco ciepło, a kąpiel dziecka w czasie choroby nie trwa długo. Po wyciągnięciu malucha z wanny trzeba go dokładnie wytrzeć i ubrać.

Kąpiel ochładzająca może być stosowana głównie u starszych dzieci oraz dorosłych, szczególnie po podaniu leku przeciwgorączkowego. Warto jednak pamiętać, iż temperatura wody powinna być niższa jedynie o jeden stopień w stosunku do temperatury ciała.

Podczas przeziębienia nie należy rezygnować z karmienia dziecka. Pokarm kobiecy zawiera przeciwciała, leukocyty oraz enzymy, które wspierają układ immunologiczny. W czasie gorączki nie trzeba dziecku podawać dodatkowo wody, ponieważ mleko nawadnia. Mamy karmiące naturalnie powinny być przygotowane na to, że dziecko będzie częściej domagać się karmień i krócej ssać pierś, ponieważ maluchowi ciężej się oddycha z zatkanym nosem. Aby karmienie było efektywniejsze, przed jego rozpoczęciem można położyć dziecko na brzuchu i oklepać mu plecy. W przypadku gdy kobiety karmią swoje dzieci mlekiem modyfikowanym, dziecko trzeba dodatkowo poić.

Bibliografia:

1. Rafał Zieliński, Anna Zakrzewska, “Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia”, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 366–371.
2. Radzikowski A., “Postępowanie przeciwgorączkowe”, w: Grygalewicz J. (red.), “Gorączka u dzieci”, Biblioteka Pediatry, tom 51. Warszawa, PZWL, 2008: 73–95.
3. Anna Nowicka-Zuchowska, Aleksander Zuchowski, “Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci”, Lek w Polsce, VOL 29 NR 11/12’19 (342/343).