Chodzik dla dziecka – pomaga czy szkodzi

Do niedawna nikt nie miał wątpliwości, czym jest chodzik dla dziecka: specjalne siedzisko na kółkach, które umożliwia maluchowi samodzielne przemieszczanie się po pokoju w pozycji pionowej, zanim jeszcze posiądzie on umiejętność samodzielnego chodzenia. Uważano go za bardzo przydatną zabawkę pomocną w nauce chodzenia. Chodziki szczególnie chwalili sobie rodzice bardziej aktywnych dzieci, którzy po zabezpieczeniu ich w siedzisku mogli przez chwilę zająć się czymś innym. Przez kilka dziesięcioleci chodziki były popularne i chętnie używane. 

Dziś zarówno fizjoterapeuci, ortopedzi, pediatrzy, jak i sami rodzice nie mają wątpliwości, że chodzik  nie jest niezbędny dla rozwoju dziecka, przeciwnie – może mu zaszkodzić. Dlatego śmiało można wymienić go na inne zabawki, jak choćby na uwielbiany przez maluchy i coraz bardziej popularny chodzik-pchacz.  

Jeśli są jeszcze osoby, które zastanawiają się, czy chodzik jest dobry dla dziecka, warto by wiedziały, dlaczego nie rekomenduje się tej zabawki. Przede wszystkim ze względu na jej negatywny wpływ na kształtowanie postawy i na rozwój umiejętności motorycznych malucha.

Procesy przygotowujące malucha do samodzielnego stawiania pierwszych (a potem kolejnych) kroczków są naturalne, a chodzik je zaburza. Pełzanie, raczkowanie i podpieranie się rozwijają mięśnie dziecka, przygotowując je do biegania i skakania w przyszłości. Dzieci uczące się chodzić powinny w naturalny sposób nabywać zdolności utrzymywania równowagi, oceniania odległości oraz bezpiecznego upadania. Wkładając malucha w chodzik i zmuszając go tym samym do przebywania w pozycji wyprostowanej i do chodzenia na paluszkach, zaburzamy ten proces.

Tradycyjny chodzik dla dziecka powoduje, że:

1. Maluch przyjmuje niebezpieczną i nieprawidłową dla jego rozwoju postawę. Brzuszek jest wypięty do przodu, a przez to miednica i kręgosłup również są wygięte.
2. Stopy maluszka są nieprawidłowo obciążone – poruszanie się w chodziku oznacza dla dziecka konieczność odpychania się na palcach. 
3. Mięśnie nie są wzmacniane, przez co opóźnia się proces samodzielnego chodzenia. 
4. Dziecko nie nabywa umiejętności prawidłowej oceny odległości.
5. Maluch ma problemy z utrzymaniem równowagi i nie potrafi bezpiecznie upadać.

Od kiedy chodzik dla dziecka

Zdarza się, że rodzice – mając świadomość niebezpiecznych konsekwencji, jakie pociąga za sobą korzystanie z tego gadżetu – zastanawiają się, czy siedmiomiesięczne dziecko również będzie odczuwało te negatywne skutki. Mówimy tu oczywiście o wieku orientacyjnym – takim, w którym maluchy zazwyczaj zaczynają samodzielnie siadać, a niektóre, opierając się o meble, próbują wstawać i rwą się do nauki chodzenia. 

Należy otwarcie powiedzieć, że nie ma takiego wieku, w którym używanie chodzika dla dzieci byłoby dla nich bezpieczne i dobre. Nie ma znaczenia, czy maluch dopiero zaczyna naukę chodzenia, czy już przemieszcza się samodzielnie. Konstrukcja chodzika wymusza na małym ciałku przebywanie w nieprawidłowym ułożeniu i jest to najważniejszy argument, by z niego nie korzystać. 

– Wielu rodzicom wydaje się, że w chodziku dziecko jest dobrze zabezpieczone przed wieloma zagrożeniami. W rzeczywistości już sam chodzik jest dla niego zagrożeniem, bo poza nim dziecko nie potrafi prawidłowo funkcjonować. Wiele wad postawy w dorosłym życiu i problemów rozwojowych u dzieci jest spowodowanych przebywaniem w chodziku nawet przez krótki czas. Są to np. brak reakcji obronnych, koślawość kolan i stóp (nieprawidłowe ustawienie stóp), wady postawy – skoliozy, skrzywienia boczne kręgosłupa – wylicza Agnieszka Nowicka w artykule Wpływ chodzika na rozwój dziecka – postępowanie fizjoterapeutyczne opublikowanym w czasopiśmie „Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja”.

Czy chodzik jest dobry dla dziecka

Tak jak podkreślono, dla kilkumiesięcznego dziecka przebywanie w chodziku jest nienaturalne i wpływa negatywnie na jego postawę. Trudno więc wyobrazić sobie okoliczności, w których chodzik byłby dla dziecka wskazany. 

Maluch na pewno będzie zachwycony przebywaniem w siedzisku na kółkach, a i rodzice będą mieć szansę na chwilę odpoczynku. Trzeba jednak rozważyć, czy dla chwili spokoju warto ryzykować zdrowiem dziecka. Oczywiście kilkuminutowy „spacer w chodziku” nie powinien od razu uszkodzić mu kości ani zaburzyć prawidłowej postawy, ale jeśli takie sytuacje staną się normą, nie można tego wykluczyć. Niektóre skutki uszkodzeń wynikających z nadużywania chodzika widoczne będą dopiero za jakiś czas.

Czy te argumenty jednoznacznie eliminują chodzik dla dziecka? Warto szukać rozwiązań pośrednich, które są bezpieczne, wygodne i satysfakcjonujące zarówno dla rodziców, jak i dla „szukających wsparcia” w nauce chodzenia maluchów. Takim rozwiązaniem może być chodzik-pchacz, czyli rodzaj jeździka, który maluch może prowadzić przed sobą trochę jak wózek. Bardzo często zabawka ta wyposażona jest w drewniane, atrakcyjne dla małych rączek elementy, pomagające w rozwoju motoryki małej. Są też zabawki wykonane z innych tworzyw, z funkcjami dźwiękowymi, pełne świecących guziczków. 

Jeździk pozwala dziecku na podnoszenie się i samodzielne stawianie pierwszych kroczków. Taka zabawka to rzeczywiście komfortowe oparcie podczas nauki chodzenia. Nie zwolni on wprawdzie rodziców z konieczności asekuracji malucha, ale spacery z pchaczem z pewnością pomogą wzmacniać mięśnie i ułatwią naukę prawidłowej koordynacji ruchów. Chodzik w formie pchacza nie zaburza żadnych procesów rozwojowych ani nie wymusza określonej postawy.

Później, gdy dziecko wyrośnie już z jeździka, będzie mogło dalej z niego korzystać, by rozwijać motorykę małą i dużą.