Charczenie u niemowląt

Charczenie u niemowląt pojawia się na skutek zwężenia lub zablokowania dróg oddechowych. Ten objaw u najmłodszych występuje znacznie częściej niż u dorosłych. Wynika to z charakterystycznych cech anatomicznych dzieci, które powodują, że przy problemach z układem oddechowym charczenie rozwija się dużo łatwiej.

Wśród odrębności anatomicznych noworodków i niemowląt sprawiających, że są one bardziej narażone na wystąpienie tego objawu, wymienić można:

• mniejszą średnicę tchawicy i oskrzeli,
• typ budowy układu oddechowego, który powoduje nasilony opór w przepływie gazów,
• małą część oddechową nosa i wąskie przewody nosowe,
• słabiej rozwinięte dolne drogi oddechowe (przez co łatwiej o ich niedrożność),
• brak zdolności noworodków i niemowląt w pierwszym półroczu życia do oddychania przez usta,
• zdecydowanie większe niż u dorosłych zapotrzebowanie na tlen (w przeliczeniu na kilogram masy ciała), przy mniejszych możliwościach sprostania tym potrzebom.

Te odrębności anatomiczne sprawiają, że charczenie jest objawem powszechnie obserwowanym u noworodków i niemowląt. Szacuje się, że przynajmniej jeden epizod występuje u 25-30 proc. dzieci przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Mimo obecności cech anatomicznych, które mogą sprzyjać charczeniu przez najmłodsze dzieci, nie u każdego malucha tego rodzaju symptom się pojawia. Dlaczego noworodek lub niemowlę charczy przy oddychaniu?

O czym może świadczyć charczenie?

Charczenie u niemowląt może być łagodnym, samoograniczającym się stanem. Jednym z częstszych powodów wystąpienia tego objawu jest zatkanie nosa. Czasami charczenie bywa spowodowane obecnością poważniejszych nieprawidłowości lub chorób. Poniżej znajdziesz opis schorzeń, którym często u dzieci towarzyszy charczenie.

Astma

Epizody nawracającego charczenia u niemowląt są klasycznym objawem astmy. Najczęściej symptom pojawia się na skutek oddziaływania określonych czynników, takich jak kontakt z alergenem lub ekspozycja na zimne powietrze. Dla dziecka z astmą typowe są:

• obecność sezonowych zmian w występowaniu objawów,
• suchy, napadowy kaszel, pojawiający się głównie w nocy,
• odczuwanie wyraźnej poprawy po zastosowaniu leków rozszerzających oskrzela,
• występowanie astmy lub atopii w bliskiej rodzinie.

Refluks żołądkowo-przełykowy

Przyczyną charczenia u noworodka lub niemowlaka podczas karmienia często jest refluks żołądkowo-przełykowy. Choć typowo kojarzony w tej grupie wiekowej z wymiotami, czasami objawy są słabiej zaznaczone i mniej charakterystyczne. Mogą obejmować m.in. suchy kaszel. Charczenie pojawia się szczególnie w czasie karmienia, po jedzeniu oraz w nocy.

Infekcje

Powszechną przyczyną ostrego epizodu charczenia u niemowląt jest wirusowa infekcja układu oddechowego. Typowy przebieg zakażenia początkowo obejmuje katar, kaszel i przerywaną gorączkę. Na dalszym etapie choroby pojawia się charczenie i przyspieszenie oddechu.

Zakrztuszenie lub zadławienie

Jeśli charczenie u niemowlaka pojawiło się nagle, czasami świadczy o tym, że dziecko zakrztusiło się lub zadławiło ciałem obcym. Tę przyczynę można podejrzewać u każdego niemowlęcia, u którego obserwuje się jednostronny świszczący oddech i nierówne, ciężkie oddychanie.

Obturacyjny bezdech senny

Na obecność obturacyjnego bezdechu sennego u noworodka lub niemowlęcia może wskazywać występujące w nocy charczenie i kaszel. Istnieje również związek między tym schorzeniem i obserwowanym u dziecka chrapaniem. Objawy powodują u maluchów częste wybudzanie ze snu. Bezdech senny u niemowląt zazwyczaj wynika z anomalii twarzoczaszki.

Jak sobie radzić z charczeniem u niemowląt?

Po pierwsze, upewnij się, że u dziecka charczeniu nie towarzyszą objawy, które wymagają skontaktowania się z lekarzem:

• noworodek lub niemowlę ciężko oddycha, oddychanie jest bardzo szybkie lub nieregularne, towarzyszy mu widoczne opadanie skóry między żebrami,
• skóra dziecka staje się niebieskawa lub jest bardzo blada,
• dziecko nagle zaczyna kasłać, a nie towarzyszą temu objawy infekcji,
• dziecko ma wysoką gorączkę,
• niemowlę przez dłuższy czas nie chce spożywać pokarmu.

Jeśli przyczyną charczenia u niemowlaka jest zatkanie nosa, dziecku pomóc powinno oczyszczenie go za pomocą gruszki i kropli z solą fizjologiczną oraz nawilżanie powietrza w domu. Przy infekcjach należy zadbać o wystarczające nawodnienie dziecka, które umożliwi rozrzedzanie utrudniającej oddychanie wydzieliny.

Podejrzenie poważniejszej przyczyny charczenia u noworodka lub niemowlęcia albo obecność niepokojących objawów to sytuacje wymagające konsultacji z lekarzem, który dostosuje sposób terapii do rodzaju nieprawidłowości leżących u podłoża problemu.