Wszystko, co musisz wiedzieć o bilansie dwulatka!

Bilanse dzieci wykonywane są zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej przez lekarza rodzinnego. Nie należą jednak do świadczeń obowiązkowych. Mimo tego rodzice nie powinni rezygnować z badań bilansowych, ponieważ ich celem jest odpowiednie i szybkie wykrycie ewentualnych zaburzeń w rozwoju dziecka. 

Często rodzice nie wiedzą, na co powinni zwrócić uwagę, a pierwsze kilkanaście miesięcy w życiu dziecka jest niezwykle istotne, jeśli chodzi o dalszy jego rozwój, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Z tego powodu też nie powinno unikać się bilansu dwulatka, a na wizyty chodzić zgodnie z zaproponowanym przez przychodnię kalendarzem. Mimo że nie przewidziano żadnych kar dla rodziców, lepiej aby dziecko regularnie było poddawane badaniu lekarskiemu.

Bezpłatny bilans dwulatka jest dostępny dla wszystkich dzieci mających polskie obywatelstwo, bez względu na to, czy rodzice są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym czy też nie. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami i zaleceniami lekarzy pediatrów, bilans dwulatka powinien odbyć się po ukończeniu przez dziecko 24. miesiąca życia. Badanie może być przeprowadzone w granicach +/- 3 miesiące.

Badanie bilansowe jest z założenia badaniem dzieci zdrowych. Oznacza to, że jeśli dziecko prezentuje objawy infekcji, wynik bilansu może być nieprawidłowy. Z tego powodu lepiej jest nie zabierać przeziębionego lub chorego dziecka na bilans, a wizytę przełożyć o kilka dni. 

Należy pamiętać, że bilans dwulatka to idealny moment na zadanie lekarzowi rodzinnemu czy pediatrze nurtujących rodziców pytań. Dlatego też warto przed wizytą spisać swoje wątpliwości czy pytania, aby specjalista mógł na nie odpowiedzieć i wszystko wytłumaczyć. Lekarza natomiast najczęściej interesować będą kwestie snu dziecka, jego aktywności ruchowej, spożywanie posiłków, a także fakt zgłaszania potrzeb fizjologicznych. Z tego powodu lepiej będzie, jeśli na wizytę bilansową z dzieckiem uda się rodzic, który zna odpowiedzi na te i inne pytania. 

Bilans nie wymaga specjalnego przygotowania, lecz warto zapewnić dziecku spokój i spróbować wyjaśnić cel podróży do przychodni. Wizyta u lekarza dla większości maluchów jest stresująca, dlatego miła atmosfera i spokój rodzica umożliwi dziecku przyjemniejszy przebieg bilansu. 

Na badanie bilansowe należy też zabrać ze sobą dokumentację dotyczącą ewentualnego dotychczasowego leczenia czy hospitalizacji dziecka. Nie można także zapomnieć o książeczce zdrowia, gdzie zamieszcza się informacje dotyczące bilansu i jego wyników.

Bilans dwulatka jest wykonywany w przychodni, do której przynależy dziecko i powinien odbywać się w obecności rodzica lub opiekuna dziecka. Badanie bilansowe wykonywane jest przez lekarza rodzinnego lub pediatrę. Obejmuje ono dokładne badanie podmiotowe oraz przedmiotowe. Wykonywane są pomiary masy ciała oraz jego długości. Dziecko w tym celu powinno być rozebrane do pieluszki, aby lekarz mógł dokładnie obejrzeć skórę dziecka oraz precyzyjnie wykonać niezbędne pomiary. Następnie zmierzone wartości nanoszone są na specjalne siatki centylowe, które dostarczą informacji, czy rozwój fizyczny danego dziecka jest prawidłowy. 

Ponadto podczas bilansu dwulatka wykonywany jest test Hirschberga, który wykrywa ewentualnego zeza, a także przeprowadzane jest badanie słuchu. Dziecko powinno mieć także wykonany pomiar ciśnienia tętniczego, lecz czasami jest to niemożliwe, szczególnie gdy dziecko płacze lub jest bardzo niespokojne. 

Bardzo ważne jest także badanie postawy dziecka w pozycji stojącej, leżącej oraz w skłonie. Lekarz ocenić może także chód dziecka i długość jego kończyn. Osłuchanie serca i badanie palpacyjne jamy brzusznej również stanowi element bilansu dwulatka.

W przypadku dzieci nie ma jednych norm, które maluch powinien spełniać. Wszystkie mierzone wartości nanoszone są na specjalne siatki centylowe i dopiero wynik określony na ich podstawie dostarcza informacji, czy dziecko rozwija się prawidłowo. 

Za wartości prawidłowe (tzw. szeroką normę) uważa się wynik mieszczący się między 3. a 97. percentylem w przypadku wzrostu oraz masy ciała dziecka. Nadwagę stwierdza się, gdy BMI dziecka znajduje się między 90. a 97. percentylem, a otyłość powyżej 97 percentyla. 

W przypadku pomiaru ciśnienia tętniczego bardzo istotne jest, aby wykonany był on dwukrotnie, a dziecko było spokojne. Prawidłowe ciśnienie nie przekracza 90 percentyla. Między 90. a 95. percentylem mówimy o wysokim prawidłowym, a z nadciśnieniem mamy do czynienia, gdy jego wartości są wyższe niż 95. percentyl dla płci, wzrostu i wieku.

Jeśli w bilansie dwulatka zostanie stwierdzone jakiekolwiek odchylenie od normy, lekarz najczęściej kieruje dziecko na dalszą diagnostykę lub do lekarza specjalisty, np. endokrynologa, co może mieć miejsce np. w przypadku zbyt małego lub wysokiego wzrostu dziecka.