Trzydniówka – czym jest i co z nią zrobić?

Trzydniówka to wirusowa choroba zakaźna dotykająca najczęściej niemowlęta i najmłodsze dzieci. Uważa się, że 90 proc. zachorowań pierwotnych ma miejsce między 3. miesiącem a 3. rokiem życia dziecka. Trzydniówka wywoływana jest przez wirusy z rodziny herpeswirusów, a dokładnie HHV-6 i HHV-7. Okres wylęgania wynosi 7–17 dni. Osoby dorosłe w większości przeszły już infekcję tymi wirusami. Zdarza się bowiem, że zakażenie to nie daje żadnych objawów. 

Choroba trzydniowa przenosi się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt. Trzydniówka częściej dotyka dzieci w okresie jesiennym oraz na wiosnę. Z racji tego, że wywołują ją różne wirusy, każde dziecko może przechorować ją kilka razy. Aby zmniejszyć ryzyko zarażenia, warto pamiętać o odpowiedniej higienie rąk. Niedostępne jest bowiem szczepienie przeciwko HHV-6 i HHV-7.

W wielu przypadkach jedynym objawem trzydniówki jest bardzo wysoka gorączka, często wynosząca ponad 39 stopni Celsjusza. Mogą towarzyszyć jej także: 

• wykwity grudkowe na błonie śluzowej gardła, 
• kaszel, 
• katar, 
• biegunka lub wymioty. 

Na łukach podniebiennych widoczne są czasami grudki Nagayamy. Najczęściej gorączka utrzymuje się około 3–4 dni, niekiedy trwa nawet tydzień. Samopoczucie dziecka, mimo wysokiej temperatury, jest z reguły całkiem dobre. U wielu dzieci węzły chłonne szyi ulegają powiększeniu. Jeśli wysoka gorączka pojawi się u dziecka poniżej 3. miesiąca życia, należy niezwłocznie udać się do lekarza. 

Gdy gorączka ustąpi, występuje bladoróżowa wysypka. Ma ona charakter plamisto-grudkowy i obecna jest na skórze twarzy i tułowia. Co ważne, wysypka nie swędzi i nie pozostawia blizn. Zmiany bledną i samoistnie ustępują po kilku dniach. Czasami zdarza się jednak, że wysypka pojawia się i całkowicie znika w ciągu zaledwie kilku godzin. 

W przypadku wystąpienia objawów warto udać się do lekarza rodzinnego lub pediatry, który obejrzy zmiany skórne i ewentualnie wykluczy inne zakaźne przyczyny, takie jak odra czy szkarlatyna. Jeśli natomiast zmiany na skórze mają charakter wybroczyn i towarzyszy im wysoka gorączka, może to oznaczać, że nie mamy do czynienia z trzydniówką, ale znacznie groźniejszą chorobą, jaką może być np. posocznica. W takiej sytuacji wymagana jest natychmiastowa wizyta na izbie przyjęć

Trzydniówka stanowi jedną z najczęstszych przyczyn drgawek gorączkowych u dzieci. Objawiają się one m.in. jako niekontrolowane ruchy rąk, nóg i tułowia, a podczas drgawek dziecko traci przytomność. Może dojść także do wystąpienia sinicy i pojawienia się ślinotoku. Wielu rodziców nie wie, jak zareagować w przypadku pierwszego tego typu napadu u dziecka. Bardzo istotne jest, żeby nie panikować i ułożyć maluszka w bezpiecznej pozycji na boku, np. na dywanie, aby nie mogło przypadkiem spaść i zrobić sobie krzywdy. W czasie drgawek nie można wkładać nic do jamy ustnej, ponieważ w ten sposób może łatwo dojść do zadławienia. Najczęściej drgawki gorączkowe ustępują po 2–3 minutach. Jeśli napad trwa dłużej, konieczne jest wezwanie pogotowia. 

Jeśli pojawią się inne objawy neurologiczne, m.in. sztywność karku lub nadmierna senność, w celu wykluczenia innych groźnych przyczyn wystąpienia napadu drgawek i wysokiej gorączki wskazane może być wykonanie punkcji lędźwiowej. W przypadku pogorszenia się stanu ogólnego dziecka lub pojawienia się niepokojących objawów należy udać się na izbę przyjęć szpitala pediatrycznego. Trzeba również pamiętać, że wysoka gorączka u niemowląt w połączeniu z biegunką mogą doprowadzić do odwodnienia, które często wymaga hospitalizacji. 

Leczenie trzydniówki w większości przypadków opiera się na łagodzeniu jej objawów. Podawane są leki przeciwgorączkowe, a także płyny zapobiegające odwodnieniu. Bardzo ważne jest, aby zawsze dostosować dawkę podawanych leków do masy ciała dziecka. 

Pomocne w zbiciu wysokiej gorączki mogą być też chłodne okłady lub kąpiel w wannie z wodą o nieco niższej temperaturze niż ciało dziecka. Leki przeciwgorączkowe tzn. paracetamol czy ibuprofen można podawać dzieciom doustnie lub doodbytniczo w postaci czopków. Jeśli dziecko ma drgawki gorączkowe, zdecydowanie powinno wybrać się tę drugą opcję, aby nie doszło do zachłyśnięcia lub zadławienia. Jeśli wezwiemy pogotowie, może zostać zastosowane u dziecka leczenie przeciwdrgawkowe.