Szczepienie na odrę

Odra to choroba zakaźna wieku dziecięcego, którą wywołuje paramyxovirus. Rozprzestrzenia się drogą kropelkową, a najczęstszym źródłem zakażenia jest kontakt z osobą chorą. Dzieci na odrę często zarażają się w żłobku czy przedszkolu. 

Szczepienie przeciw odrze należy do szczepień obowiązkowych (bezpłatnych), a jego skuteczność po podaniu dwóch dawek wynosi około 98 proc. Odporność utrzymuje się do końca życia. 

– Argumentów przemawiających za tym, żeby dzieci szczepić na odrę, jest wiele. Najbardziej przemawiającym do wyobraźni rodzica jest stwardniające zapalenie mózgu, które występuje w przebiegu zakażenia dzikim wirusem odry. Choroba ujawnia się średnio po siedmiu latach po przebytym zakażeniu odrą i wiąże się z dużym ryzykiem śmiertelności – tłumaczy pediatra Małgorzata Szymańska. 

Szczepienie na odrę wykonuje się skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR). W jej skład wchodzą żywe, osłabione wirusy. 

Jak donosi Polski Komitet Narodowy UNICEF, w ostatnich latach straciliśmy odporność stadną na odrę. Poziom zaszczepienia spadł do 93 proc. Coraz więcej rodziców nie szczepi maluchów na choroby zakaźne, a co za tym idzie, do Polski może wrócić wiele zapomnianych chorób, jedną z nich jest właśnie odra.

By dziecko nabyło pełnej odporności, należy podać dwie dawki szczepionki MMR. Pierwszą już kilka tygodni po ukończeniu pierwszego roku życia, a drugą w wieku 6 lat. 

– Szczepionka MMR jest obowiązkowa i zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień (2021 r.) pierwsza dawka powinna być podana w 13.–15. miesiącu życia, dawka uzupełniająca zaś od 2019 roku podawana jest w 6. roku życia – wyjaśnia pediatra Małgorzata Szymańska. Jak tłumaczy, przyspieszenie dawki przypominającej z 10. roku na 6. rok życia miało związek ze wzrostem zakażeń odrą na terenie Polski. 

Drugą dawkę szczepionki na odrę należy podać w 6. roku życia dzieciom, które:

• urodziły się w 2014 r. i mają 6 lat, ale w dniu kwalifikacji do szczepienia nie ukończyły jeszcze 6. roku życia (większość dzieci urodzonych w 2013 r.)
• dzieci starsze w 7., 8. i 9. roku życia zostaną zaszczepione po ukończeniu 9 lat. 

Pełną odporność i ochronę przed zachorowaniem na odrę dziecko osiąga po podaniu dwóch dawek szczepionki MMR. Szczepienie dzieci jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, co oznacza, że jest bezpłatne. 

– Ze względu na podejrzenia w połowie lat 90. ub. wieku o istnieniu związku między szczepieniem MMR a wystąpieniem autyzmu, przeprowadzono wiele badań klinicznych z grupą kontrolną, które dotychczas nie wykazały tego związku – informuje Małgorzata Szymańska, odpowiadając na podstawowe argumenty przeciwników tego szczepienia. 

Ze względów bezpieczeństwa szczepienia na odrę nie należy wykonywać u dzieci w następujących sytuacjach:

1. Jeśli po podaniu pierwszej dawki szczepionki wystąpiła silna reakcja alergiczna, mogąca zagrażać zdrowiu lub życiu. 
2. Jeśli u dziecka zdiagnozowano ciężkie zaburzenia odporności, np. po chemioterapii, przeszczepie narządów. 
3. Szczepienie należy odłożyć również w przypadku, jeśli dziecko jest chore i gorączkuje, a także gdy doszło do zaostrzenia objawów choroby przewlekłej.

Szczepienie wykonane szczepionką skojarzoną przy wysokiej skuteczności jest bezpieczne. Powikłania nie pojawiają się u każdego dziecka, a jeśli już wystąpią, obejmują w głównej mierze obrzęk, ból w miejscu wkłucia i zaczerwienienie. 

Najczęściej spotykanymi objawami niepożądanymi po szczepieniu MMR jest gorączka powyżej 39˚C, która może pojawić się pomiędzy 6. a 12. dobą po szczepieniu. W przypadku dzieci z predyspozycją do drgawek gorączkowych mogą towarzyszyć jej drgawki. 

– Spotyka się reakcje alergiczne, najczęściej skórne, które mają łagodny przebieg, w odpowiedzi na neomycynę i żelatynę, będące składnikami szczepionki. Stosunkowo rzadkim powikłaniem jest przejściowa małopłytkowość, czyli stan, w którym liczba płytek krwi spada poniżej 100 tysięcy i na skórze dziecka mogą wystąpić wybroczyny/podbiegnięcia krwawe – dodaje Małgorzata Szymańska.