Pokrzywka u dzieci

Pokrzywka to powszechnie występująca choroba skórna, której przynajmniej raz w życiu doświadczyło około 20% populacji. Pokrzywka jest reakcją naczyniową organizmu, a zmiany skórne są efektem przedostawania się osocza z naczyń krwionośnych do skóry. Wspomniana reakcja może być wywołana przez histaminę lub inne substancje chemiczne uwalniane z komórek krwi.

Pokrzywka na ciele dziecka najczęściej spowodowana jest pojawieniem się drażniących czynników alergicznych, fizykalnych lub toksycznych. Pokrzywkowe bąble u dziecka powstają na skutek wzrostu przepuszczalności drobnych naczyń krwionośnych skóry. Drobne substancje drażniące przedostają się do górnych warstw skóry, co powoduje powstanie bąbli, świądu i zaczerwienienia.  

Czynniki alergiczne 

Najczęstsze  są alergeny pokarmowe –  jajka, cytrusy, mleko, a także alergeny kontaktowe i czynniki wziewne, np. kurz, sierść, roztocza, pyłki roślin. Pokrzywka u niemowlaka karmionego piersią może być spowodowana produktami zjedzonymi przez mamę, które wywołują alergię u maluszka. Ponadto przyczyną pokrzywki alergicznej są substancje chemiczne i detergenty wchodzące w skład proszku do prania czy kosmetyków do pielęgnacji, a także przyjmowane leki. Bąble skórne są częstą reakcją na ukąszenie owada.

Czynniki fizyczne

Jeśli objawy pokrzywki u dzieci wystąpiły tylko na nieosłoniętych częściach ciała, np. twarzy czy rękach, to być może zostały wywołane ekspozycją na promienie słoneczne. Do innych czynników fizycznych zaliczymy pocieranie skóry, długotrwały ucisk lub zbyt niską lub wysoką temperaturę powietrza. 

Czynniki objawowe

Pokrzywka u dziecka może być objawem choroby, z którą zmaga się organizm. Zmiany na skórze mogą świadczyć o chorobach tarczycy, wirusowym zapaleniu wątroby lub zakażeniu paciorkowcem. Jeśli pokrzywka nie znika przez dłuższy czas lub ma charakter nawracający, należy wykonać kompleksowe badania. 

Czynniki idiopatyczne

Zazwyczaj pozostają nieznane. Zdarza się, że ustalenie jednoznacznej przyczyny pokrzywki jest niemożliwe – w takim przypadku mówimy o pokrzywce idiopatycznej. Pokrzywka idiopatyczna u dzieci zdarza się stosunkowo często.

Najbardziej charakterystycznym objawem pokrzywki u dziecka są bąble pokrzywkowe, które wyglądem przypominają „poparzoną” liśćmi pokrzywy skórę. Zmiany na ciele nie mają określonego kształtu, są koloru różowego lub czerwonego  i wyraźnie „wystają” ponad skórę. Ich średnica może wynosić nawet do kilku centymetrów. Bąbel pokrzywkowy ma postać zmiany z lekkim rozjaśnieniem otoczonym rumieniem.

Pokrzywka ostra trwa krócej niż 6 tygodni – jednak w większości przypadków ustępuje po kilku godzinach lub dniach. Z kolei pokrzywka przewlekła utrzymuje się na skórze powyżej 6 tygodni. 

Pokrzywka występuje na różnych częściach ciała – może pojawić się na twarzy, rękach, stopach czy tułowiu. Zmianom często towarzyszy świąd i pieczenie. U niemowląt dodatkowo mogą wystąpić wymioty, podwyższona temperatura i katar. Dzieci stają się płaczliwe, marudne i mają kłopoty ze snem.

Trzeba mieć na uwadze, że podczas pokrzywki często pojawiają się obrzęki dotkniętej nią części ciała – puchną stopy, dłonie, czasami nawet i powieki. Gdy choroba ma ostry przebieg, dochodzi do obrzęku języka, gardła, krtani, co prowadzi do problemów z oddychaniem, zawrotów głowy czy obniżonego ciśnienia tętniczego. 

Leczenie pokrzywki u dzieci opiera się na usunięciu czynnika, który ją wywołuje. Niestety, jego ustalenie bywa trudne i często, pomimo wykonania badań diagnostycznych i laboratoryjnych, nie udaje się znaleźć przyczyny powstawania zmian skórnych. 

Rodzice powinni wnikliwie obserwować reakcję dziecka i bacznie przyglądać się jego skórze po spożyciu pokarmów, stosowaniu kosmetyków do pielęgnacji czy przebywaniu na świeżym powietrzu. 

Leczenie polega na stosowaniu leków łagodzących powstałe objawy. Ulgę swędzącej i zaczerwienionej skórze przyniesie zastosowanie żelu chłodzącego i maści łagodzących świąd i obrzęk. 

W przypadku gdy pokrzywka utrzymuje się długo lub ma charakter nawracający, diagnostykę warto poszerzyć o wizytę w poradni alergologicznej, gdzie można wykonać testy skórne lub płatkowe, które wskażą, na co maluch jest uczulony.  Jeżeli zmiany skórne utrzymują się powyżej 6 tygodni, lekarz najprawdopodobniej włączy leki z grupy glikokortykosteroidów.