Podwyższone monocyty u dziecka – jaka jest przyczyna i czy trzeba iść do lekarza?

Monocyty to zróżnicowana grupa białych krwinek (leukocytów). Powstają w szpiku kostnym, a gdy dojrzeją, zaczynają pełnić funkcje makrofagów i komórek dendrytycznych. Podczas infekcji to one jako pierwsze docierają do ogniska zakażenia, eliminując chorobotwórcze drobnoustroje. Monocyty mają też zdolność alarmowania limfocytów (komórek odpornościowych, białych krwinek) o obecności antygenów. Ponadto:

• zabijają egzogenne czynniki zakaźne,
• pochłaniają degradujące się erytrocyty i resztki innych komórek, również tych nagromadzonych w miejscach zakażeń i uszkodzeń tkankowych,
• wytwarzają cytokiny prozapalne (monokiny),
• produkują metaloproteinazy, stymulujące proces zapalny.

Monocyty pełnią więc ważną rolę w systemie immunologicznym. Stanowią 5-10 proc. wszystkich krwinek białych w krwi obwodowej u dorosłych, u dzieci 2-7 proc., i pozostają w krwiobiegu przez kilka dni. Podwyższony poziom monocytów świadczy o przebytym lub aktywnym stanie zapalnym i zakażeniu. Najczęściej nie powinien być powodem do niepokoju.

Podwyższony poziom monocytów nazywa się monocytozą. Wzrost liczby leukocytów w krwi najczęściej wynika z infekcji wirusowych i bakteryjnych, w tym:

• gruźlicy,
• ospy wietrznej,
• półpaśca,
• cytomegalii, 
• kiły (objawy wrodzonej kiły u dzieci mogą wystąpić z opóźnieniem).

Podwyższone monocyty u dziecka zauważa się zarówno w trakcie przeziębienia lub innego zakażenia, jak i w okresie zdrowienia. Monocytozę zauważa się także podczas chorób autoimmunologicznych – atopowego zapalenia skóry, astmy, alergii. Bywa też skutkiem silnego stresu oraz depresji.

Czasem rodzice, którzy kontrolują stan zdrowia swojej pociechy po chorobie, martwią się, widząc wyniki morfologii. Chociaż podwyższone monocyty w rozmazie krwi dziecka przy prawidłowych wartościach CRP mogą wydawać się niepokojące, zwykle nie świadczą o żadnych zaburzeniach, lecz są skutkiem przebytej choroby. 

CRP, czyli białko C-reaktywne, to marker stanu zapalnego. Pozwala rozpoznać infekcje o różnej etiologii i wdrożyć odpowiednie leczenie. Białko C-reaktywne modyfikuje aktywność komórek odpornościowych organizmu, w tym monocytów i limfocytów.  Dlatego podwyższone monocyty i CRP u dziecka chorego na zapalenie płuc czy gardła będą czymś oczywistym. Nieoczywiste może być natomiast dla rodziców utrzymywanie się nieznacznie zawyżonych leukocytów po chorobie, jednak to tylko efekt działania odporności, czym nie należy się przejmować. 

Inaczej jest, gdy monocyty u dziecka są znacznie podwyższone, a monocytoza utrzymuje się przez dłuższy czas. Podwyższone leukocyty i monocyty u dziecka mogą być sygnałem alarmowym. 

Co oznaczają podwyższone monocyty u dziecka? Na przykład sarkoidozę. To choroba ogólnoustrojowa. W jej przebiegu w miejscach chorobowych gromadzą się limfocyty Th1 i makrofagi (monocyty), tworzące nieserowaciejące ziarniniaki. Sarkoidoza u dzieci objawia się przede wszystkim powiększeniem węzłów chłonnych i zmianami miąższowymi w płucach, wywołującymi kaszel, duszność i ból w klatce piersiowej. 

Złe wyniki morfologii mogą wskazywać także na choroby jelit. Jeśli oprócz podwyższonych monocytów u dziecka występuje ból brzucha, warto skonsultować się z gastrologiem. Zaniepokoić powinny wszelkie sytuacje, w której nieprawidłowe parametry krwi idą w parze z nasilonymi i/lub przewlekłymi dolegliwościami różnego pochodzenia. Trzeba bowiem wiedzieć, że podwyższone monocyty u dzieci pojawiają się też w przebiegu chorób nowotworowych. Wiele z nich daje się wyleczyć, pod warunkiem, że zostaną wcześnie wykryte.

Zarówno interpretację wyników badań, jak i leczenie należy pozostawić lekarzowi. Podwyższony poziom monocytów u dziecka wymaga przede wszystkim monitorowania stanu zdrowia małego pacjenta, a czasem również rozszerzenia diagnostyki o specjalistyczne badania. Niekorzystne wyniki krwi są wskazaniem do powtórzenia morfologii z rozmazem ręcznym; rozmaz automatyczny ma większy margines błędu i jest mniej miarodajny. 

Jeśli chodzi o to, jak obniżyć poziom monocytów u dziecka, należy postępować zgodnie z zaleceniami pediatry. Przyczyny monocytozy są bardzo różne, a to właśnie od nich musi być uzależnione dalsze postępowanie. Niemniej jednak zdrowa dieta, pełna owoców i warzyw, solidny wypoczynek i pełny komfort psychiczny wspierają pracę organizmu i odporności. Są bezpieczne i mogą wspomóc regenerację organizmu.