Odpieluchowanie – jak zacząć?

Dawniej większość dzieci – głównie z powodów praktycznych – była odpieluchowana już w okolicy pierwszego roku życia. Namaczanie, pranie i prasowanie sterty pieluchy tetrowych było dla młodej mamy zajęciem czasochłonnym i męczącym. Czasy się zmieniły, a rodzice nie wywierają już na maluchach tak dużej presji jak jeszcze 30 lat temu. By odpieluchowanie było skuteczne, ale nie stało się dla dziecka traumatycznym przeżyciem, trzeba przeprowadzić je we właściwym momencie. Gotowość na zrezygnowanie z pieluchy najczęściej pojawia się pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia. Większość dzieci zaczyna sygnalizować, że jest gotowa na rozpoczęcie kolejnego etapu – funkcjonowania bez pieluchy. Wynika to z:

• uświadomienia sobie przez dziecko potrzeby wypróżnienia się – sygnalizowanej najczęściej słowami lub gestami. Maluch zaczyna szukać ustronnego miejsca, w którym w samotności chce załatwić swoje potrzeby.
• odczuwania dyskomfortu po załatwieniu się w pieluchę – dziecko komunikuje, że chce zmienić pieluszkę. Szarpie, denerwuje się lub wprost mówi, że jest mu mokro i czuje dyskomfort.
• zwiększenia pojemności pęcherza – coraz dłuższe przerwy pomiędzy przewijaniem. Zdarza się, że dziecko po drzemce ma suchą pieluszkę.
• znajomości słownictwa dotyczącego odpieluchowania – np. siusiu, kupka, nocnik.
• chęci naśladowania dorosłych i siadania na nocniku.

Jednym z częstszych błędów popełnianych przez rodziców jest zbyt wczesne rozpoczęcie odpieluchowania i nieustanne wypytywanie dziecka: czy chcesz zrobić siusiu?

Kiedy dziecko czuje i sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne, czas rozpocząć odpieluchowanie. Jak odpieluchować dziecko i pomóc mu oswoić się z nocnikiem?

• Sadzaj dziecko na nocnik wtedy, kiedy najczęściej zdarzało mu się załatwiać, np. po przebudzeniu.
• Gdy dziecko załatwi się do nocnika, pochwal i doceń postępy.
• W ciepłe i słoneczne dni pozwól maluchowi biegać bez pieluszki (w szczególności jeśli masz ogródek). 
• Nie zmuszaj dziecka do zbyt długiego przesiadywania na nocniku. Jeśli nie chce się w danej chwili załatwić, spróbuj później.
• Nie wywieraj presji, nie denerwuj się i nie krzycz. Stres źle wpływa na dziecko i utrudnia opanowywanie nowych umiejętności.
• Zakładaj maluchowi ubranka, które można łatwo i szybko zdjąć. 

Odpieluchowanie dziecka nie zawsze jest łatwym zadaniem. Często wymaga od rodziców ogromnego zaangażowania i mnóstwa cierpliwości. Najważniejszą rzeczą jest, by nie zmuszać malucha do korzystania z nocnika i dać mu tyle czasu, ile potrzebuje.

Odpieluchowanie dziecka to proces, którego opanowanie jednym maluchom przychodzi łatwiej, a innym trudniej. Jak długo trwa odpieluchowanie? Trudno to jednoznacznie określić. Choć całkowite pożegnanie z pieluszką niektórym maluchom przychodzi błyskawicznie i zajmuje zaledwie kilka dni, to większość dzieci potrzebuje ok. dwóch tygodni. Będą także dzieci, u których odpieluchowanie może trwać nawet kilka miesięcy. To, że dziecko zrezygnuje z pieluchy w dzień i zacznie sygnalizować swoje potrzeby, nie oznacza, że w nocy nie zrobi siusiu i nie zamoczy piżamki. 

W pierwszej kolejności uczymy dziecko załatwiania się do nocnika w ciągu dnia, a dopiero później rezygnujemy z zakładania pieluchy na noc. By wspomóc proces nocnego odpieluchowania, dobrze jest ograniczyć ilość płynów podawaną przed snem.

Przygodę z odpieluchowaniem należy zacząć od wyboru nocnika. Najlepszy będzie wygodny, stabilny, łatwy w czyszczeniu i dopasowany do płci. Niektóre nocniki posiadają dodatkowe udogodnienia – np. efekty dźwiękowe – jednak najważniejsza jest praktyczność. Początkowo zaznajamiamy dziecko z nocnikiem, pozwalamy mu na nim posiedzieć w ubraniu i posadzić misia, który chce zrobić siusiu. Gdy zauważymy, że nocnik nie jest maluchowi obcy i nie wywołuje negatywnych emocji, sadzamy go na nim już bez pieluchy. 

Elementem, który może ułatwić pożegnanie z pieluchą, są treningowe majtki do odpieluchowania, wykonane z bardziej chłonnego materiału niż te tradycyjne, bawełniane. Posiadają one kilka chłonnych warstw lub kieszonkę umożliwiającą ukrycie wkładu chłonnego. Przydatne są również książeczki o odpieluchowaniu, które w zabawny sposób opisują, jak załatwiać potrzeby fizjologiczne. Kształtują wiedzę dziecka, wspierają i motywują. 

Nie zapominajmy o nocnym moczeniu się, które może się zdarzyć jeszcze przez kilka miesięcy po zrezygnowaniu z pieluchy. Praktyczne jest podłożenie pod bawełniane prześcieradło z gumką podkładu, gumowej maty lub ceraty, która zatrzyma mocz, jeśli maluch w porę się nie obudzi.