Katar sienny u dzieci

Katar sienny, inaczej alergiczny, jest wynikiem alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. To reakcja na alergeny znajdujące się w powietrzu, zwane alergenami wziewnymi. Kiedy alergen dostaje się do dróg oddechowych malucha, aktywują się komórki tuczne i wydzielana jest duża ilość histaminy, co pobudza gruczoły do wydzielania śluzu. Rozpoczyna się stan zapalny. 

Katar sienny występuje sezonowo lub przez cały rok. W pierwszym przypadku dokucza dzieciom przeważnie wiosną i latem, związany jest z pyleniem roślin. Z kolei przyczyną całorocznego kataru siennego może być uczulenie na sierść psa lub kota, roztocza czy zarodniki grzybów. Także niektóre alergeny pokarmowe mogą przyczynić się do pojawienia kataru u dzieci. 

Ponadto ryzyko wystąpienia kataru alergicznego u maluchów związane jest z czynnikami genetycznymi. Może towarzyszyć schorzeniom o podłożu alergicznym np. astmie oskrzelowej czy atopowemu zapaleniu skóry.

Objawy kataru alergicznego, który pojawia się w odpowiedzi na ekspozycję alergenu w postaci pyłków roślin, sierści czy roztoczy, można porównać do tych, jakie występują przy przeziębieniu. 

Gdy dochodzi do kontaktu z alergenem, układ immunologiczny staje „w gotowości”, wydzielana jest histamina, która powoduje, że śluzówka staje się przekrwiona, swędzi i powstaje wydzielina. 

Objawy kataru siennego u dziecka – w szczególności gdy pojawiają się po raz pierwszy – często mylone są przez rodziców z infekcją górnych dróg oddechowych. Dolegliwości mają różny stopień nasilenia – mogą być ledwo zauważalne, ale czasami utrudniają normalne funkcjonowanie. Katarowi siennemu u dzieci towarzyszy:

• kichanie, 
• łzawienie oczu, 
• swędzenie nosa, oczu, a nawet gardła. 

Dolegliwości te najgorzej znoszą niemowlęta i małe dzieci, które nie potrafią powiedzieć, co im dolega. Maluch zmagający się z alergią często jest rozdrażniony, płaczliwy, senny, może uskarżać się na ból głowy. Nieżyt nosa przejawiający się wodnistym katarem sprawia, że dziecko ma problemy ze snem.

Katar sienny wynikający ze stanu zapalnego błony śluzowej podrażnionej przez pyłki roślin pojawia się co roku mniej więcej o tej samej porze i trwa do momentu, w którym rośliny przestaną pylić. Dokucza alergikom głównie wiosną i latem. Z kolei ten związany z sierścią, roztoczami czy grzybami utrzymuje się tak długo, jak dziecko narażone jest na kontakt z alergenem. To rodzaj kataru całorocznego. 

O katarze będącym wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej górnych dróg oddechowych czy zatok zazwyczaj mówimy, że „leczony czy nie – trwa siedem dni”. W rzeczywistości intensywny wyciek wodnistej wydzieliny trwa 3–4 pierwsze dni infekcji, później wydzielina zmienia charakter na bardziej stały, a jej zielonkawe zabarwienie wskazuje na nadkażenie.

Podstawą leczenia kataru siennego u dziecka jest próba eliminacji czynnika go wywołującego. Dlatego tak ważne jest zapoznanie się z kalendarzem pylenia roślin, który informuje w jakim czasie i w których miejscach występuje największe stężenie danych alergenów w powietrzu.

Znajomość okresu pylenia pozwoli na unikanie, chociaż w pewnym stopniu, kontaktu z alergenami – rodzice ograniczają wyjazdy czy wyjścia w miejsca o ich największym stężeniu. Należy unikać kontaktów ze zwierzętami, jeśli dziecko jest na nie uczulone, a także często sprzątać mieszkanie, by usunąć kurz i roztocza. 

Skuteczną, domową metodą stosowaną w leczeniu kataru siennego u dzieci jest aromaterapia, czyli wykorzystywanie do inhalacji i nawilżania śluzówki nosa olejków eterycznych. Do inhalacji można użyć rumianku, olejku rozmarynowego, jak i zwykłej soli kuchennej. Jednak nawet najzwyklejsza inhalacja, zwana potocznie „parówką”, nawilży i oczyści błonę śluzową nosa. Ponadto herbata z rumianku czy mięty posiada działanie łagodzące i kojące. U nieco starszych dzieci można przeprowadzić irygacje przy wykorzystaniu specjalnych zestawów dostępnych w aptece.

Jeśli domowe sposoby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów lub gdy u dziecka pojawią się inne niepokojące objawy, należy zgłosić się do lekarza. Podstawą diagnostyki kataru siennego u dzieci są testy wykonane pod okiem alergologa, które umożliwiają określenie konkretnego czynnika alergicznego. Ta wiedza pomoże unikać kontaktu z alergenem. 

Lekarz może zalecić podawanie dziecku kropli do nosa lub leków o działaniu przeciwhistaminowym. Leczenie kataru siennego u maluchów powinno odbywać się pod okiem doświadczonego alergologa. 

Nieustanne podrażnienie błony śluzowej nosa, jakie pojawia się przy katarze siennym, może doprowadzić do przewlekłego stanu zapalnego. Nieleczony katar sienny u dzieci może przyczynić się do rozwoju alergii, w tym reakcji alergicznej ze strony oskrzeli.