Kaszel po zapaleniu oskrzeli u dziecka

Najprawdopodobniej każdy z nas przynajmniej raz w życiu przechodził zapalenie oskrzeli. Najczęstsze objawy, na jakie skarżą się chorzy, to:

• uciążliwy kaszel z odkrztuszaniem plwociny, 
• gorączka, 
• złe samopoczucie,
• bóle mięśni. 

Te ostatnie pojawiają się, gdy przyczyną zapalenia oskrzeli jest przez wirus grypy lub paragrypy. 

Do cięższych objawów zapalenia oskrzeli, wymagających konsultacji z lekarzem, zaliczamy:

• świszczący oddech, 
• duszność,
• silny ból w klatce piersiowej pojawiający się w trakcie wdechu. Jest to tzw. ból opłucnowy.

Do lekarza należy także udać się, gdy słyszymy świszczący oddech u dziecka oraz gdy gorączka powyżej 38 st. C. utrzymuje się dłużej niż 3 dni i nie obniża się po lekach przeciwgorączkowych.

Najczęstsze pierwsze objawy zapalenia oskrzeli to nieżyt górnych dróg oddechowych, stan podgorączkowy i ogólne uczucie rozbicia. Następnie pojawia się suchy i męczący kaszel, który z czasem staje się mokry i produktywny. U noworodków i niemowląt występować mogą duszności. Starsze dzieci skarżą się zaś na ból w klatce piersiowej spowodowany uciążliwym kaszlem. Objawy osłuchowe takie, jak: świsty czy furczenia ustępują samoistnie po mniej więcej dwóch tygodniach. 

Zapalenie oskrzeli – podział

Zapalenie oskrzeli można podzielić na trzy rodzaje: ostre, podostre i przewlekłe. Różnią się one czasem trwania choroby. Ostre zapalenie oskrzeli rozpoznaje się, gdy kaszel utrzymuje się  mniej niż 3 tygodnie, podostre – 3-8 tygodni, a przewlekłe, gdy trwa ponad 8 tygodni. Ten ostatni jednak stosunkowo rzadko dotyka dzieci. Wynika raczej z ekspozycji np. na dym tytoniowy. 

Zapalenie oskrzeli – przyczyny

W 90 proc. zapalenie oskrzeli powodowane jest przez wirusy. Najczęściej jest to RSV, ale też wirusy grypy, paragrypy czy adeno- i rhinowirusy. Zdarza się, że zapalenie oskrzeli wywoływane jest przez bakterie atypowe, takie jak Mycoplasma pneumoniae. Niekiedy zapalenie oskrzeli jest wynikiem krztuśca, szczególnie gdy dziecko nie było szczepione i miało kontakt z osobą chorą. 

Rozpoznanie zapalenia oskrzeli

Zgodnie z definicją zapalenie oskrzeli powinno być rozpoznawane po wykluczeniu zapalenia płuc. Lekarz może podejrzewać zapalenie oskrzeli w przypadku wysłuchania stetoskopem w obrębie płuc zmian takich jak świsty i furczenia. W większości przypadków diagnozę postawić można na podstawie objawów u dziecka.

Przyczynami zapalenia oskrzeli u dzieci są najczęściej wirusy. Tylko 10 proc. zapaleń oskrzeli powodowanych jest przez bakterie i wymaga antybiotykoterapii. Z tego powodu leczenie zapalenia oskrzeli u dzieci zazwyczaj polega na odpoczynku oraz piciu dużej ilości płynów. Poza tym stosowane są leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, takie jak np. ibuprofen. 

Jeśli pojawia się mokry kaszel, lekarze przepisują leki wykrztuśne lub mukolityczne, które ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny. Najczęściej są to amboksol, karbocysteina i bromheksyna. Jeśli kaszel jest suchy, należy zażywać leki przeciwkaszlowe, np. lewodropropizynę. 

Czasami zdarza się, że podczas zapalenia oskrzeli pojawia się duszność i kaszel utrudniający swobodne oddychanie. W takiej sytuacji podawane są leki rozkurczające oskrzela, podobne do tych stosowanych w przypadku napadu astmy oskrzelowej. Rodzice stosują nebulizacje z roztworu chlorku sodu, które ułatwiają oczyszczanie dróg oddechowych, a także delikatne oklepywanie pleców, co pomaga w odkrztuszaniu wydzieliny. Należy jednak robić to zgodnie z zaleceniami lekarza.  

Bardzo ważne jest także wietrzenie pomieszczeń i odpowiednie nawilżenie pokoju dziecka. Suche powietrze bowiem dodatkowo podrażnia drogi oddechowe wzmagając odruch kaszlu.

Po zapaleniu oskrzeli u dzieci kaszel może utrzymywać się nawet kilka tygodni. Jest to wynik nadreaktywności oskrzeli na drażniące substancje. W trakcie infekcji może dojść do uszkodzeń nabłonka dróg oddechowych, przez co staje się on bardziej wrażliwy na działanie czynników zewnętrznych, co prowadzi do odruchu kaszlu. Gdy dziecko ma dodatkowe symptomy, należy wziąć pod uwagę możliwość kolejnej infekcji dróg oddechowych, która może wymagać leczenia. 

Najczęściej kaszel po zapaleniu oskrzeli jest suchy i trwa około miesiąca. Jeśli nie mija, warto wyeliminować w diagnostyce inne schorzenia, takie jak astma oskrzelowa, która może ujawnić się w wyniku infekcji dróg oddechowych. Aby zdiagmnozować przyczynę przewlekłego kaszlu, konieczne może być wykonanie RTG płuc lub badania spirometrycznego.