Jak zwalczyć moczenie nocne u dzieci?

Moczenie nocne u dzieci to oddawanie moczu w trakcie snu przez dziecko, które w ciągu dnia kontroluje swoje potrzeby fizjologiczne. 

– Do rozpoznania moczenia nocnego (MN) upoważnia stwierdzenie stałego (≥3 razy w tygodniu) lub okresowego mimowolnego i bezwiednego oddawania moczu w czasie snu przez dziecko, które ukończyło 5 lat – pisze lek. med. Katarzyna Gadomska-Prokop w artykule Moczenie nocne u dzieci opublikowanym w „Przeglądzie Urologicznym”. 

W przypadku, gdy moczenie zdarza się rzadziej niż trzy razy w tygodniu, mówimy o moczeniu okresowym. 

– Moczenie nocne jest najczęstszym problemem urologicznym u dzieci. Dolegliwość ta występuje u około 15–20 proc. pięciolatków i 5–7 proc. dzieci dziesięcioletnich oraz 1–3 proc. osób dorosłych – czytamy w artykule. 

Moczenie nocne u dzieci dzielimy na dwa rodzaje:

• pierwotne – występuje bez współistnienia żadnych dodatkowych chorób i objawów. Jest uwarunkowane genetycznie i rodzinnie. Przyczyną jest zwiększona produkcja moczu lub zbyt mały pęcherz.
• wtórne – występuje gdy dziecko po dłuższym okresie (co najmniej 6 miesięcy), kiedy kontrolowało już oddawanie moczu, bezwiednie moczy się podczas snu. Może stanowić jeden z objawów chorób układu moczowego lub też chorób innych narządów.

Do najczęstszych przyczyn pierwotnego moczenia u dzieci zaliczamy:

• nadmierną podaż płynów w godzinach wieczornych,
• opóźnienie wdrożenia prawidłowych nawyków higienicznych,
• opóźnienie dojrzewania prawidłowej kontroli nad czynnością pęcherza,
• zbyt małą pojemność czynnościową pęcherza,
• zaburzenia emocjonalne,
• zaburzenia snu (trudności z wybudzeniem się).

Wtórne moczenie nocne u dzieci może być spowodowane:

• niestabilnością pęcherza moczowego,
• zakażeniami układu moczowego,
• wadami układu moczowego (wadami moczowodów, wadami pęcherza moczowego),
• chorobami, którym towarzyszy wielomocz, np. chorobami nerek,
• kamicą moczową,
• uporczywymi zaparciami,
• zespołem bezdechu sennego,
• padaczką,
• alergią pokarmową,
• zaburzeniami emocjonalnymi.

Nauka korzystania z nocnika i kontrolowanie pęcherza to nie lada wyzwanie. Niemowlęta automatycznie oddają mocz na zasadzie prostego odruchu. Dzieci pomiędzy pierwszym a drugim rokiem życia, choć zaczynają odczuwać potrzebę oddania moczu, nie potrafią jeszcze nad nią świadomie zapanować. Z kolei trzylatek potrafi już świadomie powstrzymać oddanie moczu, a czterolatek – zrobić siusiu na polecenie rodzica, np. przed snem czy wyjściem z domu. 

Dzieci w pierwszej kolejności uczą się panowania nad potrzebami fizjologicznymi w dzień, dopiero później w nocy. Jednak zazwyczaj już trzy-, czasami czteroletnie dziecko przestaje się moczyć w nocy. O problemie moczenia mówimy u dzieci, które ukończyły 4-5 lat. Pojedyncze wpadki nie są powodem do niepokoju.

Jakie są domowe sposoby na moczenie nocne u dzieci? W pierwszej kolejności warto skorzystać z metod niefarmakologicznych. To niezwykle ważny element leczenia, który w głównej mierze zależy od działania rodziców. Wymaga cierpliwości, wyrozumiałości i współpracy dziecka. W ciągu dnia warto trenować pęcherz, zwiększając podaż płynów, i jednocześnie próbować wydłużyć przerwy między oddawaniem moczu. To bodziec dla pęcherza moczowego, który ma na celu zwiększenie jego pojemności. 

Ponadto warto ograniczyć wypijanie dużej ilości płynów w godzinach wieczornych. W zamian należy zwiększyć ich ilość w ciągu dnia. Wypijanie mleka w godzinach wieczornych u dzieci ze skłonnością do alergii może nasilać nocne moczenie. Rodzice powinni dopilnować, by tuż przed pójściem spać dziecko zrobiło siusiu. 

Niezwykle ważne jest, by nie obwiniać, nie krzyczeć i nie zawstydzać dziecka, które w nocy zrobiło siusiu do łóżka. Ponadto nie wysadzajmy śpiącego dziecka. Należy je delikatnie wybudzić, by samo zdecydowało, czy w tym momencie chce siusiu.

Jeśli dziecko ukończyło 4. rok życia i stale zmaga się z nocnym moczeniem, należy udać się do specjalisty. W pierwszej kolejności należy skonsultować się z pediatrą, który wykluczy lub potwierdzi przyczyny fizjologiczne niekontrolowanego oddawania moczu. Jeśli okaże się, że wynika  to z przyczyn psychicznych, warto poprosić o pomoc psychologa dziecięcego.