Jak wysoki powinien być 2-latek?

Tempo wzrostu dziecka uzależnione jest od kilku czynników, które działają jednocześnie. W okresie płodowym, który odpowiada za ok. 30 proc. całkowitego wzrostu dziecka, rośnie ono zdecydowanie najszybciej. Kiedy maluszek znajduje się w brzuchu mamy, jego wzrost uzależniony jest w głównej mierze od wzrostu mamy oraz składników odżywczych, które dostarcza ona wraz z pokarmem. Stymulują one hormony płodu, które mają za zadanie m.in. pobudzanie podziałów komórkowych, a co za tym idzie – jego wzrost. 

Po urodzeniu dziecko nieco zwalnia tempo wzrastania, jednak dalej utrzymuje się ono na bardzo wysokim poziomie. Do ukończenia pierwszego roku dziecko wzrasta o ok. 50 proc. Oznacza to, że przeciętny noworodek, który w chwili urodzenia mierzy 50 cm, po 12 miesiącach będzie miał ok. 75 cm długości. W tym okresie wzrost dziecka jest również uzależniony od stanu odżywienia, ale także m.in. od hormonów tarczycy. 

Po 18 miesiącach maluszek przechodzi w kolejny etap wzrostu, czyli tzw. okres dzieciństwa, który trwa do momentu rozpoczęcia przez dziecko okresu dojrzewania. Na tym etapie znajduje się właśnie twój dwulatek, a w jego procesie wzrastania coraz większą rolę zaczyna odgrywać hormon wzrostu, a także jego wzrost genetyczny. Okres dzieciństwa charakteryzuje się powolnym, acz w miarę stałym tempem rośnięcia dziecka i odpowiada za ok. 40 proc. jego ostatecznego wzrostu.

Każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim własnym tempie. Aby móc oszacować, czy rozwija się ono w prawidłowy sposób, należy posługiwać się uniwersalnym wzorem. Właśnie w tym celu zostały stworzone siatki centylowe. Są to diagramy, które w sposób obiektywny są w stanie dostarczyć informacji o tempie rozwoju dziecka oraz, w oparciu o wiedzę lekarza, ewentualnych nieprawidłowościach. Oprócz wzrostu, nanoszone są na nie również: waga dziecka, ciśnienie tętnicze czy obwód głowy. Ważne jest również to, że zarówno dziewczynki, jak i chłopcy mają osobne dla swojej płci siatki centylowe. 

Na siatkach centylowych umieszczone są poziome linie, które odpowiadają kolejno od dołu 3c, 10c, 25c, 50c, 75c, 90c oraz 97c. Informują one, ile procent dzieci tej samej płci i w tym samym wieku osiąga taką samą lub niższą wartość badanego parametru. Przestrzenie znajdujące się między tymi liniami to tzw. kanały centylowe. Bardzo ważne jest, aby pomiary wzrostu były nanoszone na siatki centylowe przy każdej wizycie kontrolnej dziecka, najczęściej podczas bilansów. W ten sposób lekarz może ocenić tempo wzrastania dziecka i w oparciu o posiadaną wiedzę zinterpretować, czy rozwija się ono prawidłowo.

Za normę wzrostu u dziecka uznaje się wartości pomiędzy 3. a 97. percentylem. W praktyce oznacza to, że dwuletni chłopiec może mieć zarówno ok. 84 cm wzrostu, jak i 93 cm. W przypadku dziewczynki według siatek centylowych jej wzrost powinien mieścić się w przedziale ok. 81 cm do 93 cm. Warto jednak podkreślić, że każde dziecko ma swoje tempo wzrastania, które uzależnione jest m.in. od wzrostu rodziców. 

Bardzo ważne jest również to, jak dziecko rosło do tej pory. Jeżeli pokrywa się ono od początku ze swoim kanałem centylowym, nie ma się z reguły o co obawiać, nawet w przypadku znajdowania się w okolicach 3c. Jeżeli jednak na kolejnych pomiarach dziecko „wypadło” ze swojego kanału centylowego o co najmniej dwa odchylenia standardowe, czyli dwa kanały, lekarz może zadecydować o wdrożeniu diagnostyki zaburzeń wzrastania. Może zdecydować się na taki krok nawet w sytuacji, kiedy dziecko dalej znajduje się w przedziale pomiędzy 3c a 97c. Z tego też powodu należy zawsze stosować się do zaleceń lekarza.

W niektórych przypadkach trudno jest ocenić, czy dziecko rośnie wolno, czy też szybko. Właśnie w tym celu wykorzystywane są siatki centylowe oraz nanoszone na nie dane z kolejnych pomiarów. Jeżeli natomiast dziecko znajduje się poniżej 3. percentyla lub w ostatnim czasie kanał centylowy dziecka zmniejszył się o dwa odchylenia standardowe, należy wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przyczyn takiego stanu może być bardzo wiele, a poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• niski wzrost rodziców, czyli rodzinnie uwarunkowana niskorosłość,
• przewlekłe choroby układu pokarmowego, takie jak nieswoiste zapalenia jelit czy celiakia,
• wady i zespoły genetyczne, np. zespół Turnera czy zespół Downa,
• choroby endokrynologiczne, np. niedoczynność tarczycy,
• choroby układu kostnego, np. chondrodystrofia,
• niedożywienie dziecka,
• przewlekłe stosowanie glikokortykosteroidów.

Pamiętaj jednak, że każde dziecko ma swoje tempo wzrastania i z reguły nieco mniejszy wzrost dziecka w tym wieku nie stanowi powodów do niepokoju. Wszelkie swoje wątpliwości najlepiej skonsultować z lekarzem pediatrą i zawsze stosować się do jego zaleceń.