Drgawki u dziecka – co musisz wiedzieć

Drgawki to mimowolne, często rytmiczne skurcze różnych grup mięśni. Mogą dotyczyć całego ciała – są to drgawki uogólnione. Często incydentom towarzyszą dodatkowe objawy takie, jak zaburzenia świadomości lub utrata przytomności. Mogą też pojawić się nudności i wymioty. Po napadzie drgawek dziecko jest najczęściej senne i wyczerpane. Jeśli mamy do czynienia z drgawkami gorączkowymi, dziecko ma równocześnie inne objawy infekcji. 

U dzieci spotyka się również drgawki wynikające z napadu afektywnego bezdechu. Dziecko robi się najpierw blade lub sine, a gdy stan ten się przedłuża, mogą pojawić się drgawki. Najczęściej wywołane są one przez ból czy strach. Napad może się rozpocząć od gwałtownego płaczu, po którym dziecko traci przytomność i ma bezdech.

W zależności od konkretnego przypadku epizod drgawek może być łatwiej lub trudniej zauważalny przez rodziców. Najczęściej jednak ich początek jest nagły. Poza typowymi objawami, takimi jak: drgawki całego tułowia i kończyn, mogą pojawić się prężenie, ślinienie czy zesztywnienie ciała.

U małych dzieci łatwo jest pomylić drgawki z dreszczami. Należy pamiętać, że szczególnie najmłodsi narażeni są na szybkie wychłodzenie, a co za tym idzie, istnieje możliwość wystąpienia z tego powodu dreszczy. Towarzyszy im jednak gorączka lub uczucie zimna. Poza tym w przypadku dreszczy nie dochodzi do utraty świadomości u dziecka.

Często rodzice mają również problem z odróżnieniem drgawek od drżenia kończyn. Aby je zróżnicować, należy złapać kończynę dziecka, gdy nadal drży, mamy do czynienia z drgawkami, jeśli nie, są to drżenia występujące fizjologicznie, zazwyczaj w pierwszych trzech miesiącach życia. 

U najmłodszych dzieci spotyka się też drgawki subtelne, wynikające z nieprawidłowej czynności bioelektrycznej mózgu. Do objawów drgawek noworodkowych zalicza się: 

• objawy oczne, 
• napadowe mruganie, 
• oczopląs, 
• ruchy kończyn przypominające pływanie,
• wysuwanie języka.

Niedoświadczonej osobie trudno będzie odróżnić tego rodzaju napad od fizjologicznych zachowań u noworodka, dlatego niezbędna jest konsultacja z lekarzem. 

Należy pamiętać również o tzw. miokloniach przysennych występujących w czasie snu u małych dzieci. Są to szarpnięcia kończyn, którym nie towarzyszy nieprawidłowa czynność bioelektryczna mózgu. Co ciekawe, mogą one, tak jak drgawki gorączkowe, występować rodzinnie.

Nigdy nie można zostawiać dziecka samego w trakcie napadu drgawek. Bardzo istotne jest też zapewnienie drożności jego dróg oddechowych oraz zapobieganie zachłyśnięciu. Nie powinno się trzymać na siłę dziecka poza podtrzymywaniem głowy, co ma zapobiec ewentualnym jej urazom. 

W przypadku pojawienia się wymiotów w trakcie drgawek najlepiej jest położyć dziecko na boku. Poza tym bardzo ważne jest kontrolowanie oddechu, ponieważ w wyniku napadu może dojść do niedrożności dróg oddechowych. 

W przypadku wystąpienia drgawek rodzice powinni wezwać pogotowie ratunkowe, bo w wielu przypadkach trudno bez konsultacji z lekarzem wykluczyć możliwe poważne przyczyny drgawek. Bardzo istotne jest zachowanie spokoju, ponieważ przebycie napadu drgawek jest dla dziecka stresujące i bardzo nieprzyjemne, a stres rodzica może jedynie nasilać strach malucha. 

Gdy mamy do czynienia z powtarzającymi się drgawkami gorączkowymi, bardzo ważne jest unikanie kolejnych napadów poprzez stosowanie leków przeciwgorączkowych. W trakcie epizodu drgawek gorączkowych rodzice mogą również podawać doodbytniczo dziecku lek przeciwdrgawkowy, który przerwie napad. Po takim napadzie można też zaaplikować czopek przeciwgorączkowy.

Leczenie napadów drgawek u dzieci zależy od konkretnej przyczyny. Dlatego zawsze niezbędna jest odpowiednia diagnostyka, która dostarczy lekarzowi informacji na temat ewentualnej etiologii epizodu drgawek. Często dzieciom wykonuje się w takiej sytuacji badanie rezonansem lub EEG, a także dokładne badanie neurologiczne. 

W celu przerwania napadu drgawek w szpitalu lub w karetce pogotowia podawane są benzodiazepiny, np. diazepam. Ważne jest też sprawdzenie poziomu cukru we krwi i w przypadku hipoglikemii podanie dożylnie glukozy. Jeśli są to drgawki w przebiegu napadów padaczkowych, podawane są leki przeciwpadaczkowe, a gdy jest to lekooporna postać choroby, stosuje się u dzieci dietę z obniżoną zawartością cukrów (tzw. dieta ketogenna).