Czym jest przodozgryz u dzieci i co z nim zrobić?

Przodozgryz u dziecka to jedna z najrzadziej spotykanych wad zgryzu. Stanowi około 9 proc. wszystkich wad zgryzu występujących u ludzi.

– Przodozgryz występuje wówczas, gdy zęby dolne wyprzedzają zęby górne. Dolny łuk zębowy zostaje wysunięty względem łuku górnego – mówi specjalistka ortodoncji Agata Kozłowska-Czekała. 

Wyróżniamy trzy rodzaje przodozgryzu:

• przodozgryz całkowity – to wysunięcie całego dolnego łuku względem górnego,
• przodozgryz częściowy – to wysunięcie jedynie przedniej części łuku zębowego, 
• przodozgryz rzekomy – gdy doszło do zahamowania wzrostu szczęki do przodu, przez co wydaje się, że prawidłowy łuk dolny jest nadmiernie wysunięty.

Przodozgryz u dziecka może wynikać z przyczyn genetycznych – jeśli rodzic ma wadę zgryzu,  istnieje duże prawdopodobieństwo, że maluch ją odziedziczy. Może wynikać także z przyczyn środowiskowych. Na przodozgryz u dwulatka wpływają nawyki nabywane już w pierwszych miesiącach życia, tj. przodozgryz u niemowlaka może powodować przesadnie wysokie układanie go do snu, a dokładniej wyraźne nachylenie głowy do przodu. W takim przypadku dziecko odruchowo przesuwa żuchwę i język do przodu, w wyniku czego dochodzi do niewłaściwego ustawienia zgryzu. 

– Przodozgryz może być wynikiem nadmiernego wzrostu żuchwy, niedorozwoju szczęki lub kombinacji tych dwóch czynników. Wśród przyczyn takich anomalii możemy wymienić predyspozycje genetyczne, parafunkcje, nieprawidłową pozycję spoczynkową języka, nieprawidłowy tor oddychania czy nawet zwężone drogi oddechowe – dodaje Agata Kozłowska-Czekała. 

Nie bez znaczenia są nawyki mające niekorzystny wpływ na zgryz:

• ssanie kciuka, 
• zbyt długie ssanie smoczka,
• przygryzanie górnej wargi. 

Bezpośrednią przyczyną przodozgryzu może być też przerost migdałków podniebiennych lub rozszczep podniebienia.  Wspomnianą wadę często obserwuje się u dzieci z zespołem Aperta, Downa i Crouzona.

Występowanie przodozgryzu u dzieci wiąże się z powstaniem charakterystycznych zmian w wyglądzie twarzy. Można zauważyć wyraźne wysunięcie dolnej wargi i wygładzenie naturalnej bruzdy wargowo-bródkowej. Twarz staje się bardziej pociągła. Co ważne, przodozgryz jest nie tylko defektem estetycznym, ale sprzyja wadom wymowy, zaburza proces oddychania i może uniemożliwić prawidłowe żucie.

Obniżona pozycja języka, będąca wynikiem czynników środowiskowych, sprawia, że język zamiast opierać się na podniebieniu, leży na dnie jamy ustnej. Tym samym modeluje dolny łuk zębowy, zamiast wpływać pozytywnie na rozwój szczęki. 

– Przodozgryz u dzieci niesie różne konsekwencje. Wady zgryzu powodują nieprawidłową pracę mięśni, trudności w odgryzaniu i rozcieraniu pokarmów. Mogą mieć wpływ na profil twarzy – dodaje Agata Kozłowska-Czekała 

Nieprawidłowa pozycja języka często przyczynia się do tego, że dzieci oddychają przez usta, co należy eliminować. Ponadto niska pozycja spoczynkowa języka skutkuje nieprawidłowym sposobem połykania.

Leczenie przodozgryzu u dzieci może odbywać się na kilka różnych sposobów. W uzębieniu mlecznym zaczyna się od szlifowania guzków, które blokują cofanie się żuchwy. Celem zabiegów pomocniczych stosowanych przy doprzedniej wadzie zgryzu jest zahamowanie niewłaściwego wzrostu żuchwy z jednoczesnym pobudzeniem wzrostu szczęki. W uzębieniu mieszanym ortodonta zaleca stosowanie aparatów ortodontycznych. Jednak przed wykonaniem aparatu ortodontycznego warto, by dziecko wykonywało ćwiczenia polegające na cofaniu żuchwy. Wybór aparatu ortodontycznego przebiega indywidualnie i zależy od konkretnego przypadku. Jeśli przypadek jest szczególnie trudny – zwłaszcza gdy wada ma podłoże genetyczne – konieczna bywa operacja przodozgryzu. 

– Leczenie przodozgryzu u dzieci uzależnione jest od wieku, jak i od przyczyny powstania. Polega na reedukacji nieprawidłowych nawyków, poprawie drożności dróg oddechowych i pozycji języka lub ortodontycznej rozbudowie niedorozwiniętej żuchwy – tłumaczy Agata Kozłowska-Czekała. 

Z kolei u dzieci między czternastym a szesnastym rokiem życia, by zapobiec ewentualnym nawrotom wady zgryzu, lekarze często decydują się usunąć zawiązki ostatnich trzonowców, zwanych zębami mądrości. Plan leczenia przodozgryzu u dzieci zawsze należy ustalić indywidualnie z lekarzem ortodontą. Należy mieć na uwadze, że każdy przypadek jest inny i nie ma jednej, uniwersalnej metody leczenia.