Wyjazd na wakacje w ciąży – co warto wiedzieć o podróżowaniu w ciąży i na co uważać?

Wakacje są potrzebne nam wszystkim, także przyszłej mamie. Zmiana miejsca, inny rytm dnia, ciekawe wyzwania lub leniuchowanie – wszystko to pomaga zebrać siły do realizacji czekających nas wyzwań. Czas ciąży, jeśli oczywiście przebiega ona prawidłowo, sprzyja odpoczywaniu.  

Czy będzie to wyjazd pod miasto, do mamy do ogródka czy podróż życia, przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności, jest dozwolona. Wszystko zależy oczywiście od przebiegu ciąży i samopoczucia ciężarnej. Warto też sprawdzić, czy miejsce, do którego się wybieramy, spełnia warunki bezpieczeństwa: 

• czy jest dostęp do opieki medycznej; 
• czy nie ma ryzyka chorób tropikalnych; 
• czy nie będzie zbyt upalnie/sucho/wilgotno; 
• czy nie będzie zbyt wysoko, co może wpłynąć na oddychanie i ciśnienie krwi; 
• czy warunki mieszkaniowe będą spełniać standardy higieniczne; 
• czy dojazd odbędzie się wygodnym autem, wygodnymi drogami, nie po wybojach.  

Biorąc powyższe pod uwagę, idealnym rozwiązaniem są miejsca, do których dolecimy samolotem lub dojedziemy samochodem w ciągu kilku godzin, gdzie panują cywilizowane warunki sanitarne i medyczne, zjemy podobne jedzenie jak u siebie, nie ma ekstremalnych temperatur a warunki mieszkaniowe są komfortowe.  

Oczywiście jeśli ktoś w każde wakacje pokonywał wyczerpujące trasy w wysokich górach, także w czasie ciąży może zaplanować pobyt w górach, ale zdecydowanie niższych. Trasa powinna być dopasowana do stanu fizycznego przyszłej mamy i oczywiście być skonsultowana z lekarzem. Także wyjazd nad morze w ciąży czy za granicę może być dobrym wyborem, jeśli dopasujemy warunki podróży i pobytu do swoich możliwości.  

W czasie ciąży odradza się planowanie wakacji w tropikalnych rejonach świata, gdzie ze względów bezpieczeństwa powinno się szczepić przeciwko niektórym chorobom. W ciąży takie szczepienia nie powinny być wykonywane poza uzasadnionymi przypadkami.  

Każdy wakacyjny plan w czasie ciąży powinno się skonsultować z lekarzem, a termin dopasować do zaplanowanych badań lekarskich. Wiadomo też, że nie na każdym etapie ciąży wakacyjne wyprawy bywają w ogóle pożądane. 

1. W pierwszym trymestrze ciąży ryzyko poronienia jest szczególnie wysokie, dodatkowo jest to czas nasilonych mdłości, nudności i pogorszonego samopoczucia. Wiele kobiet stara się w tym czasie pozostać w domu, pod opieką swojego lekarza. 
2. W drugim trymestrze zarówno gospodarka hormonalna, jak i kondycja ciężarnej stabilizują się, to najbezpieczniejszy i najwygodniejszy czas na podróżowanie, kiedy ciąża nie jest jeszcze zbyt zaawansowana, by być dużym obciążeniem. To najlepszy czas na wyprawy samolotem, czy podróż w bardziej odległe miejsca. 
3. W trzecim trymestrze z każdym miesiącem ryzyko przedwczesnego porodu jest większe, narasta zmęczenie i obciążenie rosnącym brzuchem i warunkami pogodowymi. Najlepiej sprawdzi się niezbyt oddalone od szpitala spokojne miejsce, gdzie można uniknąć przegrzania czy nadmiernego zmęczenia. Warto też wiedzieć, że większość linii lotniczych nie zgadza się na loty kobiet po 32. tygodniu ciąży. 

Wiele kobiet zastanawia się, czy na L4 w ciąży można jechać na wakacje. Nie jest to zgodne z prawem, choć istnieje kilka wyjątków od tej zasady. Lekarz, wypisując L4 wskazuje adres, pod którym ciężarna powinna przebywać w razie kontroli ZUS. Jeśli do takiej kontroli dojdzie, można stracić zasiłek. Złamaniem prawa jest także sytuacja, gdy będąc na L4 w ciąży jedziesz na wakacje za granicą.  

Wyjątkiem jest wyjazd mający na celu poprawę zdrowia – z takim uzasadnieniem i dodatkowo zaświadczeniem od lekarza, że np. masaże lecznicze w ośrodku nad morzem są potrzebne, można zmienić miejsce pobytu. W ZUS-ie trzeba także zgłosić dłuższy pobyt np. u rodziny poza miejscem swojego zamieszkania.

Już na etapie planowania podróży w czasie ciąży zadbajmy o zdobycie wszelkich potrzebnych informacji o miejscu swojego pobytu, zwłaszcza sprawdźmy:  

• w jakiej odległości znajduje się profesjonalna opieka medyczna;  
• czy najbliższy szpital ma oddział ginekologiczny i czy jest to miejsce godne zaufania;  
• czy służby medyczne mówią w znanym nam języku; 
• jakie są warunki bytowe w miejscu noclegu; 
• jakie są odległości do miejscowych atrakcji; 
• jakie jest miejscowe menu. 

Must have wyjazdu w ciąży to wyrobienie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) i wykupienie odpowiedniego ubezpieczenia zdrowotnego, które uwzględnia różne nieprzewidziane wydarzenie i zgromadzenie dokumentacji medycznej. Kopia książeczki ciąży i dokumentacji medycznej a także zażywane leki powinny się znaleźć w bagażu osobistym, a nie dużej walizce, która trafi do luku samolotu lub bagażnika.  

Niektóre linie lotnicze wymagają od ciężarnej okazania zaświadczenia lekarza o braku przeciwwskazań do lotu. Nawet jeśli otrzymaliśmy je w wersji po polsku, bezpiecznie jest przetłumaczyć je na język angielski.  

Koniecznie trzeba mieć przy sobie wodę i przekąski, jeśli puchną nam nogi – wygodne klapki i żel chłodzący. Niekiedy podróż może nasilać mdłości, warto mieć przy sobie środki, które w tym pomogą. Warto też pamiętać, że nie ma zdrowotnych przeciwwskazań do stosowania przez kobiety ciężarne środków przeciwko komarom i kleszczom zawierających DEET w stężeniu poniżej 35%.

Przy wyborze garderoby na wakacyjny wyjazd w ciąży warto kierować się przede wszystkim wygodą, nie zapomnieć o przewiewnych ubraniach (na miejscu możemy mieć kłopot z kupieniem czegoś odpowiedniego), kremach z solidnym filtrem UV (w czasie ciąży nie powinno się intensywnie opalać, dlatego należy się chronić przed słońcem), wygodnych butach i oczywiście nakryciu głowy.  

Latem, zwłaszcza w czasie upałów, konieczne jest picie dużych ilości wody – butelkę lub bidon warto zawsze mieć pod ręką i często po nie sięgać. W ciąży najlepiej unikać największych upałów, przekładając czas największej aktywności na godziny poranne i popołudniowe. Ważnym elementem wakacyjnego wyposażenia powinna być apteczka turystyczna.  

Wakacje i wysokie temperatury sprzyjają psuciu się jedzenia. U ciężarnych zatrucia pokarmowe mogą przebiegać bardzo gwałtownie i być bardzo wyczerpujące. Dlatego lepiej nie jeść niczego od ulicznych sprzedawców i unikać eksperymentów kulinarnych.  

Bibliografia: 

1. Korzeniewski K., Kobieta ciężarna w podróży, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 3, 135–141. 
2. https://www.lot.com/pl/pl/podrozuj/specjalne-wymagania/lot-dla-dzieci/podroz-kobiety-w-ciazy [dostęp: 19.08.2024] 
3. https://pacjent.gov.pl/ekuz [dostęp: 19.08.2024]