Pemfigoid ciężarnych – przyczyny, objawy, leczenie

Pemfigoid ciężarnych jest dermatozą charakterystyczną dla okresu ciąży. Jest to choroba skóry pojawiająca się najczęściej w drugiej połowie ciąży oraz połogu. Może też nawracać w kolejnych ciążach. Charakterystycznym zmianom skórnym towarzyszy często świąd oraz pieczenie. Przebieg choroby może być więc uciążliwy dla wielu przyszłych mam. Pemfigoid ciężarnych może też prowadzić do powikłań w postaci ograniczenia wzrastania płodu czy też porodu przedwczesnego.

Pemfigoid ciężarnych nazywany był w przeszłości opryszczką ciężarnych, lecz nazwa ta była myląca z uwagi na fakt, że choroby tej nie wywołuje wirus opryszczki. Pemfigoid ciężarnych nie jest chorobą wirusową, a autoimmunologiczną, co oznacza, że organizm kobiety ciężarnej zaczyna produkować przeciwciała przeciwko swoim własnym komórkom. 

Pemfigoid występujący poza ciążą jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, dotykającą głównie osoby w podeszłym wieku. W jej przebiegu, podobnie jak w przypadku pemfigoidu ciężarnych, dochodzi do powstawania autoprzeciwciał skierowanych przeciwko antygenom błony podstawnej.

Powstawanie zmian skórnych w przebiegu pemfigoidu ciężarnych związane jest z występowaniem w surowicy przyszłej mamy autoprzeciwciał przeciwko białkom strukturalnym łączącym keratynocyty błony podstawnej ze skórą właściwą. 

Wśród możliwych czynników sprzyjających pojawieniu się pemfigoidu ciężarnych wymienia się również czynniki genetyczne oraz hormonalne. Choroba może nawracać w kolejnych ciążach. Znika zaś najczęściej po porodzie. Większe ryzyko wystąpienia pemfigoidu ciężarnych mają kobiety zmagające się z chorobą Gravesa-Basedowa, zaliczaną także do chorób autoimmunologicznych.

Pemfigoid ciężarnych objawia się zmianami skórnymi, które najczęściej najpierw lokalizują się wokół pępka przyszłej mamy. Zmiany mają charakter pęcherzy i rozległych rumieni. Po czasie rozprzestrzeniają się na tułów oraz kończyny. Zmianom pojawiającym się w przebiegu pemfigoidu ciężarnych towarzyszyć może silny świąd.

Początkowo zmiany w pemfigoidzie ciężarnych to grudki i bąble pokrzywkowe, które po czasie zmieniają się w pęcherzyki i większe pęcherze. Zmiany rzadko pojawiają się na twarzy i błonach śluzowych. Najczęściej są wtedy spowodowane przewlekłym przebiegiem choroby.

Podczas diagnozowania pemfigoidu ciężarnych należy wykluczyć inne możliwe przyczyny świądu oraz zmian skórnych. Leczenie choroby związane jest z nasileniem jej objawów. Pemfigoid ciężarnych leczony jest jednak najczęściej miejscowo za pomocą glikokortykosteroidów. W przypadku dużego nasilenia objawów stosowane mogą być glikokortykosteroidy doustne oraz leki antyhistaminowe.

Niektórzy określają pemfigoid ciężarnych uczuleniem na własne dziecko. Może być to związane z tym, że choroba występuje tylko w przebiegu ciąży. Białko BP180 obecne jest bowiem zarówno w skórze, jak i w komórkach łożyska i błony owodniowej. Autoimmunizacja prowadzi do utraty tolerancji na obecność wcześniej wspomnianego białka i do wykształcenia się swoistej odpowiedzi, skutkującej pojawieniem się zmian skórnych. Może dojść również do przeniesienia powstałych przeciwciał do krwi dziecka i pojawienia pęcherzy u niemowlęcia po urodzeniu. Najczęściej zmiany te ustępują samoistnie po około 3–4 miesiącach.