Nieudana implantacja zarodka – objawy

Implantacja zarodka jest procesem zagnieżdżania się embrionu w błonie śluzowej macicy. To w tym miejscu w fizjologicznych warunkach rozwija się on aż do momentu porodu. Odpowiednim ułożeniem zarodka jest górna, tylna i boczna ściana macicy. Zagnieżdżenie się embrionu w odpowiednim miejscu i czasie stanowi podstawowy warunek prawidłowego rozwoju płodu.

Proces implantacji zarodka trwa do sześciu dni. Rozpoczyna się w szóstym lub siódmym dniu po zapłodnieniu, kiedy embrion zaczyna przylegać do nabłonka śluzówki macicy. Przez kolejne kilka dni coraz głębiej wnika w warstwę błony śluzowej. Około 12. dnia po zapłodnieniu zarodek jest już całkowicie zagnieżdżony w śluzówce macicy.

Naukowcy szacują, że zaledwie połowa zapłodnionych komórek jajowych przeżywa powyżej 20 tygodni ciąży, a nieudana implantacja zarodka stanowi przyczynę 75 proc. z tych niepowodzeń. Jest to także jeden z częstych powodów nieudanego procesu zapłodnienia in vitro. Dlaczego zarodek nie zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy?

Do głównych powodów nieudanej implantacji zaliczyć można:

• zaburzenia genetyczne embrionu,
• nieprawidłowości budowy lub funkcjonowania macicy,
• zaburzenia hormonalne.

Nieprawidłowości genetyczne zarodka są jedną z najczęstszych przyczyn problemów z implantacją. Występowanie zaburzeń chromosomalnych może powodować wczesne obumarcie embrionu zarówno w przypadku naturalnego poczęcia, jak i zapłodnienia in vitro. Problemy mogą wynikać z nieprawidłowości genetycznych nasienia lub żeńskich oocytów. Ryzyko wystąpienia takich zmian zarodka rośnie wraz z wiekiem rodziców. Szczególnie silnie widoczne jest to u kobiet – prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń chromosomalnych znacząco zwiększa się u nich już po 30. roku życia.

Według naukowców proces obumarcia zarodka przed implantacją, w przypadku występowania zaburzeń genetycznych, jest swego rodzaju naturalnym mechanizmem ograniczania częstości występowania wad wrodzonych u potomstwa.

Inną przyczyną nieudanej implantacji zarodka są nieprawidłowości związane z budową i funkcjonowaniem macicy. Występowanie zmian, takich jak polipy, mięśniaki lub zrosty macicy może zmniejszać szanse na wniknięcie embrionu w śluzówkę. Problem z zagnieżdżeniem się zarodka u części pacjentek wynika także z obecności zbyt cienkiej warstwy błony śluzowej macicy. Ta nieprawidłowość może być spowodowana m.in. wcześniejszym urazem endometrium, długotrwałym stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych lub zaburzeniami przepływu krwi przez macicę.

Hormony, takie jak progesteron i hormon luteinizujący pełnią ważną funkcję w zapewnieniu odpowiednich warunków do zagnieżdżenia zarodka w błonie śluzowej macicy. Nieprawidłowe stężenie tych hormonów we krwi może spowodować problemy z implantacją.

Nieudana implantacja zarodka właściwie nie daje objawów. Głównym symptomem tego, że embrion nie zagnieździł się, jest brak zmian wskazujących na zajście w ciążę.

Procesowi implantacji u części kobiet towarzyszy niewielkie plamienie trwające od kilku godzin do trzech dni (znane jako krwawienie implantacyjne). Pojawia się średnio dziewięć dni po zapłodnieniu. Wystąpienie tego objawu może świadczyć o zajściu implantacji zarodka.

Do innych objawów odczuwanych we wczesnej ciąży należą m.in.:

• tkliwość oraz obrzmienie piersi i brodawek – ten symptom może pojawić się już jeden lub dwa tygodnie po zapłodnieniu,
• zmęczenie – zauważalne może być po pierwszym tygodniu rozwoju zarodka; związane jest ze wzrostem poziomu progesteronu oraz zwiększonym przepływem krwi wynikającym z potrzeby odżywiania embrionu,
• nudności i wymioty – u części kobiet pojawiają się między drugim i ósmym tygodniem ciąży.

Objawy te są niespecyficzne, bywają wywołane innymi czynnikami niż ciąża. Ponadto część kobiet na początku ciąży nie zauważa żadnych objawów. Aby rozwiać wątpliwości, czy doszło do implantacji, po 12-14 dniach od zapłodnienia można wykonać badanie poziomu hCG w surowicy krwi.

Implantacja zarodka jest złożonym procesem, na który wpływ ma wiele czynników. Jak można ułatwić zagnieżdżenie zarodka? W przypadku, gdy już wcześniej doszło do nieudanej implantacji, potrzebna jest przede wszystkim diagnostyka przyczyn problemu.

Pomóc w zagnieżdżeniu zarodka w niektórych przypadkach może modyfikacja stylu życia obojga partnerów jeszcze przed zapłodnieniem. Należy unikać palenia papierosów, także biernego. Szanse na powodzenie procesu zwiększa także redukcja masy ciała w przypadku występowania nadwagi lub otyłości.

Ze względu na mnogość możliwych przyczyn nieudanej implantacji, najlepszymi rozwiązaniami będą te indywidualnie dostosowane do specyficznej sytuacji każdej starającej się o dziecko pary.