Laktoferyna w anemii u kobiet ciężarnych i obficie miesiączkujących

Żelazo jest jednym z pierwiastków mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a jego rola związana jest m.in. z procesami oddychania komórkowego. Żelazo występuje w hemoglobinie (obecnej w czerwonych krwinkach), mioglobinie (występującej w komórkach mięśni), enzymach oraz w postaci formy zapasowej – ferrytyny. Wchłanianie żelaza z przeciętnej diety wynosi od 10 do 15 proc., a na jego niedobory są szczególnie narażone osoby stosujące dietę bezmięsną – jest lepiej przyswajalne z połączeń hemowych (pochodzenia zwierzęcego) niż niehemowych (pochodzenia roślinnego).

W czasie ciąży zapotrzebowanie na żelazo znacząco rośnie ze względu na konieczność pokrycia potrzeb komórek płodu, łożyska oraz zwiększającej się masy hemoglobiny, zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników ustanowiło graniczny próg niedokrwistości na poziomie 11 g/dl we wszystkich trymestrach ciąży.

Anemia u kobiet ciężarnych zwiększa ryzyko powikłań, takich jak:

• niedotlenienie mięśnia macicy,
• przedwczesne oddzielenie łożyska,
• poronienie lub poród przedwczesny,
• zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego płodu,
• urodzenie dziecka z niską masą urodzeniową.

Laktoferyna jest jednym z białek ustrojowych, które regulują gospodarkę żelaza. To naturalnie występujące w organizmie białko (a dokładniej – glikoproteina) z rodziny transferyn. Oprócz tego, że jest naturalnie produkowane przez organizm, możemy je przyjmować z zewnątrz – z pożywieniem (źródłem laktoferyny w diecie jest nabiał, niestety obróbka termiczna zmniejsza ilość tego białka w mleku, a jednak chętniej sięgamy po to pasteryzowane, a nie świeże) lub w suplementach diety.

Chociaż laktoferyna nie jest wymieniana w zaleceniach dotyczących suplementacji w czasie ciąży, badania wskazują na jej korzystny wpływ na zdrowie matki i płodu – nie tylko zmniejsza ryzyko anemii z niedoboru żelaza, ale i ryzyko porodu przedwczesnego, korzystnie wpływa na mikrobiotę dróg rodnych kobiety ciężarnej (zmniejszając ryzyko infekcji) oraz na zdrowie dziecka. Badania mówią o laktoferynie nie tylko w kontekście profilaktyki niedoborów żelaza, ale i jako o alternatywie dla uzupełniania niedoborów żelaza bez konieczności zwiększania dawek tego pierwiastka – niektóre badania z udziałem kobiet w ciąży, u których zdiagnozowano anemię z niedoborów żelaza, wskazują, że suplementacja laktoferyną w anemii ma przewagę nad suplementami zawierającymi żelazo. Dwie metaanalizy badań klinicznych potwierdziły przydatność bydlęcej laktoferyny (BLF) w profilaktyce i leczeniu anemii u kobiet (nieciężarnych i ciężarnych).

Laktoferyna została uznana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za substancję bezpieczną dla zdrowia. W związku z wielokierunkowym potencjałem, laktoferyna w ciąży może być stosowana nie tylko w profilaktyce i leczeniu anemii, ale i w przypadku innych schorzeń towarzyszących ciąży (głównie ze względu na jej działanie przeciwbakteryjne).

Kobiety, które mają regularne miesiączki o standardowej objętości, nie tracą takiej ilości krwi, aby doszło do negatywnych skutków ubocznych. Jednak zbyt długie i obfite krwawienie może prowadzić m.in. do anemii – wraz z krwią miesiączkową organizm traci także żelazo.

Badania pokazują, że suplementacja laktoferyny poprawia wskaźniki hematologiczne kobiet narażonych na anemię z niedoboru żelaza z powodu utraty krwi miesiączkowej. Laktoferyna wiąże żelazo i może je transportować do komórek nabłonkowych jelita, ułatwiając jego wchłanianie. Działanie to jest korzystne zarówno w profilaktyce, jak i w sytuacji, gdy dojdzie już do niedokrwistości.

Znaczenie laktoferyny dla zdrowia kobiet wynika z jej szerokich właściwości, to m.in. ochrona przed zapaleniem i zakażeniami (również w obrębie dróg rodnych), działanie ochronne i prebiotyczne w przewodzie pokarmowym i drogach rodnych, łagodzenie bólu miesiączkowego i objawów napięcia, normalizacja gospodarki cukrów i tłuszczów, ochrona przed osteoporozą. Suplementacja laktoferyny może być wsparciem nie tylko podczas wyjątkowych sytuacji, ale i w profilaktyce – w końcu nawet i w czasie “zwykłych” miesiączek co miesiąc tracimy żelazo.

Suplementy diety najczęściej zawierają bydlęcą laktoferynę – która nie różni się od tej ludzkiej i spełnia te same funkcje. Formę podania możemy dobrać do swoich preferencji (suplementy dostępne są m.in. w postaci proszku, kropli, tabletek czy kapsułek), pamiętajmy jednak, aby zwrócić uwagę na skład i unikać preparatów bogatych w zbędne dodatki, takie jak cukier.