Jaką rolę pełni jod w ciąży?

W organizmie człowieka jod odgrywa bardzo ważną rolę. Przede wszystkim wchodzi on w skład hormonów tarczycy – tyroksyny oraz trójjodotyroniny. Biorą one udział w przemianach białek, tłuszczów oraz węglowodanów i odpowiadają tym samym za regulację metabolizmu. Co więcej, u kobiet będących w ciąży jod jest szczególnie ważny, gdyż to właśnie hormony tarczycy odgrywają kluczową rolę w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u płodu oraz w trakcie pierwszych miesięcy życia dziecka. 

Warto również podkreślić, że jod nie jest syntetyzowany w ciele człowieka, zatem musi być w pełni dostarczany do organizmu wraz z pokarmem. Do oceny potencjalnego niedoboru jodu wykorzystuje się m.in. wydalanie jodu wraz z moczem. Jest to jednak metoda stosowana w ocenach populacyjnych, a nie w diagnostyce pojedynczych osób. Dlatego stosuje się inne miarodajne oceny niedoboru jodu: pomiar stężenia TSH oraz tyreoglobuliny przeprowadzany u noworodków, a także samo wystąpienie niedoczynności tarczycy i wola u kobiet. 

Wpływ jodu na ciążę

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego na początkowych etapach ciąży jest w pełni uzależniony od hormonów tarczycy produkowanych przez matkę. W przypadku niedostatecznej ilości tyroksyny u dziecka dochodzi do nieodwracalnych zmian oraz uszkodzeń układu nerwowego. Objawiają się one m.in. opóźnionym rozwojem i jednostką chorobową zwaną kretynizmem. Co więcej, niedobór hormonów tarczycy powoduje również wyższą śmiertelność u dzieci w pierwszych tygodniach życia. Wpływ jodu na ciążę jest więc bardzo konkretny, gdyż jedną z przyczyn upośledzonej produkcji hormonów tarczycy u kobiety może być właśnie niedobór tego pierwiastka.

Aktualnie w Polsce problem niedoboru jodu nie jest już tak powszechny, jak jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Jest to związane m.in. z dodawaniem jodu do codziennie spożywanych produktów, np. soli. Specjaliści oceniają, że przy odpowiedniej diecie organizm kobiety gromadzi zapasy na okres mniej więcej od roku do dwóch lat i spokojnie wystarczają one na pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na jod w ciąży. Mimo to suplementacja jodu w ciąży w dawce profilaktycznej zalecana jest we wszystkich wytycznych dotyczących opieki nad kobietami ciężarnymi.

Jaka dawka jodu w ciąży jest odpowiednia

Zapotrzebowanie kobiety ciężarnej na jod wzrasta ze 150 µg  na dobę do 220 µg w trakcie trwania ciąży oraz nawet do 290 µg w okresie karmienia piersią. Eksperci jednoznacznie stwierdzają, że sama dieta nie pokrywa zapotrzebowania kobiety na jod w trakcie ciąży i choć odpowiedni sposób odżywiania sprawia, że ma ona potrzebne zapasy, to według wytycznych w każdym przypadku zalecana jest suplementacja. Dawka jodu w ciąży uznawana za profilaktyczną to 150 µg na dobę od samego początku ciąży. Co więcej, zauważono również pozytywny wpływ jodu na rozwój płodu u kobiet, które rozpoczęły suplementację jeszcze przed zajściem w ciążę. Suplementacja jodu jest bezpieczna, gdyż spożycie jodu w ciąży uznawane jest za nadmierne dopiero po przekroczeniu 500 µg na dobę.

Suplementacja jodu w ciąży jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju płodu. Stąd zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w rozdziale o suplementacji w ciąży oprócz żelaza, witaminy D, kwasów DHA oraz kwasu foliowego dotyczą także jodu. Ważne jest jednak, aby poza suplementacją w postaci tabletek dbać o to, żeby codzienna dieta była odpowiednio zbilansowana i bogata we wszystkie potrzebne mikro- i makroelementy. Do produktów bogatych w jod należą:

• ryby morskie, szczególnie ryby białe,
• owoce morza,
• orzechy laskowe,
• szpinak,
• sól,
• jaja.

Pamiętaj również, aby zawsze stosować się do zaleceń swojego lekarza prowadzącego, który w oparciu o swoją wiedzę i twoje wyniki badań zadecyduje, jakiej dawki jodu potrzebujesz.