Czy aspiryna w ciąży jest bezpieczna?

Aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy, to związek chemiczny będący pochodną kwasu salicylowego. W zależności od dawki stosowana jest w dolegliwościach przebiegających z gorączką lub lekkim bólem, na przykład w przeziębieniu (w dawce 300-1000 mg) i jako środek rozrzedzający krew, m.in. w chorobie niedokrwiennej serca, zakrzepicy czy profilaktyce zawału serca (w dawce 75-150 mg). 

Jednak czy branie aspiryny podczas ciąży, kiedy chcemy zwalczyć przeziębienie lub zapobiec zakrzepicy, jest dobrym pomysłem?

Jeśli czytasz ten artykuł jako ciężarna kobieta zmagająca się z bólem głowy i zastanawiająca się, czy można brać aspirynę w ciąży, odpowiedź brzmi: nie. Duże przeciwbólowe dawki aspiryny, podobnie jak innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych, są w ciąży bezwzględnie przeciwwskazane. Najbezpieczniejszym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym jest w tym przypadku paracetamol.

Nieco lepiej wygląda kwestia zażywania niższych dawek aspiryny. Stosowanie preparatów zawierających 75 mg kwasu acetylosalicylowego jest dopuszczalne w pierwszym i drugim trymestrze, po ocenie stosunku korzyści do ryzyka przez lekarza prowadzącego ciążę. Nie należy jednak przyjmować aspiryny, w jej profilaktycznych i przeciwzakrzepowych wskazaniach, w trzecim trymestrze ani bezpośrednio przed samym porodem. 

Aspiryna w ciąży – kiedy ją stosować?

Istnieje jednak sytuacja, kiedy branie aspiryny w ciąży może pozytywnie wpływać na jej przebieg i jest wręcz zalecane przez lekarzy. Mowa o zapobieganiu preeklampsji, znanej jako stan przedrzucawkowy, u kobiet obciążonych wysokim ryzykiem wystąpienia tego schorzenia. Objawem stanu przedrzucawkowego jest ciśnienie krwi ≥140/90 mm Hg stwierdzone po 20. tygodniu ciąży i białko w moczu. 

Badania wskazują, że aspiryna zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego i hipotrofii płodu nawet o 40 proc. Jednak powinna być przyjmowana już od 16., a najlepiej 12. tygodnia ciąży. W związku z tym, że preeklampsja ujawnia się dopiero w połowie drugiego trymestru, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia profilaktykę kwasem acetylosalicylowym można stosować jedynie u kobiet, u których stwierdzono:

• stan przedrzucawkowy w poprzedniej ciąży,
• hipotrofię płodu w poprzedniej ciąży,
• nadciśnienie tętnicze przedciążowe,
• przewlekłe choroby nerek,
• cukrzycę przedciążową,
• otyłość (BMI>30),
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń układowy),
• zespół antyfosfolipidowy,
• trombofilię.

Oczywiście zażywanie aspiryny w tym przypadku bezwzględnie musi wynikać z decyzji lekarza i nie powinno być wdrażane na własną rękę!

Zależność między przyjmowaniem niskich dawek aspiryny w ciąży a poronieniem i innymi zagrożeniami dla życia i zdrowia płodu wciąż stanowi temat wielu badań. Jak już wspomniano, branie aspiryny nawet we wczesnej ciąży jest obecnie, zgodnie z aktualnymi wytycznymi, mocno odradzane. 

W ostatnich latach ukazały się jednak obiecujące doniesienia, które, podobnie jak to miało miejsce z profilaktyką stanu przedrzucawkowego, mogą wpłynąć na ocenę stosunku korzyści do ryzyka. Opublikowane w ubiegłym roku badanie, obejmujące ponad 1200 kobiet planujących ciążę po 1-2 poronieniach, sugeruje, że regularne stosowanie niskich dawek kwasu acetylosalicylowego przed zapłodnieniem i we wczesnej ciąży może zwiększyć szansę na jej donoszenie. 

Wyniki te wciąż wymagają potwierdzenia w większych badaniach klinicznych i zdecydowanie nie warto eksperymentować tutaj na sobie. Jednakże pokazuje to, że nawet najpopularniejsze, stosowane od dziesiątek lat leki wciąż kryją przed nami tajemnice.