Ból nerek w ciąży – objawy i przyczyny

Nerki zlokalizowane są po obu stronach kręgosłupa zaotrzewnowo. Oznacza to, że w przypadku pojawienia się bólu nerek odczuwamy go najczęściej w okolicy lędźwiowej pleców.  

Aby zdiagnozować pochodzenie bólu lekarz może wykonać proste badanie fizykalne. Lekko uderza ręką w miejsce położenia każdej nerki. Jeśli kobieta ciężarna odczuwa wtedy ostry ból, jest to dodatni objaw Goldflama. Objaw ten towarzyszy schorzeniom wynikającym z patologii w obrębie nerki. 

W ciąży ograniczone są możliwości wykonywania badań obrazowych, takich jak rentgen czy tomografia komputerowa, ale lekarze często sięgają po badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Dzięki niemu można stwierdzić obecność złogów (kamieni nerkowych) czy też torbieli.

Bardzo przydatnym badaniem w diagnostyce bólu nerek w ciąży jest badanie ogólne moczu oraz posiew moczu wraz z antybiogramem. Są one regularnie zlecane przyszłym mamom, aby wykryć ewentualny bezobjawowy bakteriomocz, który może prowadzić do ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Przyczyny bólu nerek w trakcie ciąży mogą być różne. Dopiero dokładniejsza diagnostyka pozwala specjaliście postawić rozpoznanie i rozpocząć odpowiednie leczenie. 

Kolka nerkowa w ciąży

Kolka nerkowa związana jest z kamicą moczową (nerkową). Złogi obecne w układzie moczowym przemieszczają się, wywołując bolesne dolegliwości. Dominującym objawem jest bardzo silny ból w okolicy nerek. Poza tym pojawiają się także:

• wymioty, 
• nudności,
• gorączka. 

Atak kolki nerkowej zdarza się częściej u kobiet, u których pojawiały się podobne sytuacje przed ciążą. Diagnostyka kolki nerkowej w ciąży opiera się na badaniu ogólnym moczu oraz ultrasonografii. W szczególnych sytuacjach przydatny może być też rezonans magnetyczny. Leczenie zależy najczęściej od nasilenia objawów oraz wieku ciążowego. Istotne jest odpowiednie nawodnienie oraz leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe. W przypadku dodatkowego zakażenia mogą być niezbędne również antybiotyki. 

Z racji zmian fizjologicznych mających miejsce w czasie ciąży, tzn. poszerzenia moczowodów, objawy kamicy moczowej pod postacią kolki są stosunkowo rzadkie i nie niosą za sobą poważnych powikłań ani dla przyszłej mamy, ani dla rozwijającego się płodu. Według statystyk objawowa kamica pojawia się w 1 na 2000 ciąż.

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek w ciąży

W trakcie ciąży dochodzi do różnego rodzaju zmian w budowie i funkcjonowaniu układu moczowego. Dochodzi do poszerzenia moczowodów i miedniczek nerkowych, co prowadzi do zastoju moczu i sprzyja gromadzeniu się bakterii. To zaś zwiększa ryzyko wystąpienia odmiedniczkowego zapalenia nerek. Najczęstszą przyczyną jest obecność bakterii E.coli, odpowiedzialnych również za pojawienie się bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży. Z tego też powodu każda przyszła mama ma regularnie wykonywane badania moczu, a w razie wykrycia bakterii przyjmuje antybiotyk, nawet jeśli nie prezentuje żadnych objawów. 

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek w ciąży ma następujące objawy: 

• silny ból nerek,
• dreszcze,
• nudności,
• wymioty, 
• podwyższona temperatura ciała. 

W większości przypadków symptomy te pojawiają się nagle. Zapalenie odmiedniczkowe dotyczy częściej prawej nerki, lecz może występować obustronnie. Leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek u kobiet ciężarnych zawsze powinno odbywać się w szpitalu. Powikłaniami w przypadku nieleczonego zapalenia mogą być m.in. poród przedwczesny, wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu czy nawet posocznica. 

Torbiele nerek w ciąży

Torbielami nerek określa się przestrzenie płynowe w miąższu nerki. Pojawiają się one u wielu osób dorosłych. W większości przypadków nie powodują żadnych objawów, a wykrywane są przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego. Jeśli jednak osiągają duże rozmiary, mogą powodować ból nerek. Torbiele nerek nie stanowią przeciwwskazania do zajścia w ciążę. Zmiany najczęściej są kontrolowane w badaniach USG, a w przypadku uciążliwych objawów mogą zostać opróżnione przez lekarza urologa. 

Ból kręgosłupa lędźwiowego w ciąży

Większość kobiet w czasie ciąży odczuwa ból w okolicy nerek, który pochodzi z odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Okres ciąży to czas zmian zachodzących także w układzie kostno-stawowym. Pod wpływem hormonów dochodzi do rozluźnienia więzadeł, a wraz z kolejnymi tygodniami zmienia się środek ciężkości w ciele przyszłej mamy. 

Ponadto u kobiet ciężarnych obserwowana jest nadmierna lordoza lędźwiowa, która może powodować bóle w dolnej części kręgosłupa, mylnie uznawane przez przyszłe mamy za ból nerek. Lekarz musi wykluczyć możliwe przyczyny bólu z układu moczowego. Jeśli okaże się, że ból dotyczy kręgosłupa, najprawdopodobniej skieruje przyszłą mamę na konsultację do fizjoterapeuty lub lekarza ortopedy. 

Wiele kobiet ciężarnych zastanawia się, czy można leczyć ból nerek w ciąży domowymi sposobami. Należy pamiętać, że czas ciąży to wyjątkowy okres, w którym musimy pamiętać nie tylko o bezpieczeństwie kobiety, ale i rozwijającego się płodu, dlatego w razie pojawienia się bólu nerek najlepiej jest udać się do lekarza, który zdiagnozuje pojawiające się objawy. 

Leczenie często opiera się na stosowaniu leków przeciwbólowych. W przypadku zapalenia stosowane są antybiotyki. Istotne jest też odpowiednie nawodnienie organizmu. Nie powinno się zażywać żadnych leków na własną rękę.