Bolesna owulacja – jakie są nietypowe objawy owulacji i kiedy powinny cię zaniepokoić?

Owulacja to najważniejszy moment w cyklu menstruacyjnym, kiedy organizm kobiety jest gotowy na zapłodnienie dojrzałej komórki jajowej. Poprzedzająca tę chwilę faza folikularna cyklu jest przygotowaniem do tego wydarzenia. Proces ten monitorują hormony – estrogen, którego poziom właśnie w czasie owulacji jest najwyższy, i hormon luteinizujący wytwarzany przez przysadkę mózgową. Ich zadaniem jest stworzenie organizmowi jak najbardziej dogodnych warunków do zapłodnienia i prawidłowego zagnieżdżenia zarodka. Zmienia się więc tkanka wyściełająca macicę i narasta endometrium. 

W czasie owulacji pęka pęcherzyk Graffa zawierający gotową do zapłodnienia komórkę jajową, która przesuwa się w dół jajowodu i pozostaje tam od 12 do 24 godzin. Tyle więc trwa owulacja. Ponieważ na ogół nie rozpoznajemy tego momentu, za najbardziej płodny czas uważa się 2-3 dni w cyklu w okolicy przypuszczalnego dnia owulacji. 

Cały cykl menstruacyjny kobiety podporządkowany jest owulacji. Kiedy do zapłodnienia nie dojdzie, w kolejnej już fazie cyklu, lutealnej, organizm zacznie cofać dokonane zmiany, złuszczając endometrium i wydalając je w czasie miesiączki. Jednocześnie pierwszy dzień krwawienia jest początkiem nowego cyklu, czyli kolejnych przygotowań organizmu do przyjęcia zapłodnionej komórki.

Uwolnieniu komórki jajowej podczas owulacji często towarzyszy naprzemienny ból owulacyjny jajnika prawego lub lewego, nazywany też bólem międzymiesiączkowym. Z większym i mniejszym nasileniem może on występować w każdym cyklu i co jakiś czas. Dolegliwość ta jest ujęta w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) i ma kod N94.0. 

Trudno stwierdzić, czy ból poprzedza moment uwolnienia komórki jajowej czy towarzyszy przesuwaniu się jajeczka w dół jajowodu. Niektóre kobiety w ogóle go nie odczuwają, inne boli przez kilka godzin, jeszcze inne czują odmienność tego etapu cyklu miesiączkowego przez dobę lub dwie. W tym czasie obserwuje się także inne, charakterystyczne objawy. 

• Wyraźnym dowodem owulacji jest nadprodukcja i zmieniona konsystencja śluzu szyjkowego, który jest śliski i ciągnący jak kurze białko.  

• Większość kobiet odnotowuje wzrost temperatury od 0,1 do 0,5 stopnia.  

• Może wystąpić ból podbrzusza po stronie jajnika, który uwalnia komórkę jajową. Ból jajnika po owulacji może być łagodny, ale też nagły i kłujący.

Owulacji mogą towarzyszyć także objawy mniej typowe, które nie mają z nią związku. To np. ból stawów, który tłumaczy się powstaniem stanów zapalnych w stawach spowodowanych uwalniającymi się podczas dni płodnych prostaglandynami. U wielu kobiet występuje niewielkie plamienie z dróg rodnych, a także obrzęk warg sromowych.  

Niektóre kobiety skarżą się na bolące sutki po owulacji i wyraźnie powiększony brzuch, u innych występują problemy jelitowe. Znane są przypadki dyskomfortu podczas siedzenia – tak daje o sobie znać podrażniona szyjka macicy. Niecodziennym objawem towarzyszącym owulacji jest także zwiększone libido. Podczas owulacji wiele kobiet zauważa, że są bardziej pociągające dla partnerów i podobają się sobie. Pomaga w tym wysoki estrogen, który wpływa na urodę.  

Warto też pamiętać, że są choroby, których objawy można pomylić z bólem owulacyjnym, np.: 

• zapalenie wyrostka robaczkowego, 

• torbiel jajnika, 

• ciąża pozamaciczna. 

Jeśli ból w okresie okołoowulacyjnym pojawia się po raz pierwszy, powinno się skonsultować z lekarzem.

Na bolesne owulacje nie ma dedykowanego leczenia. Poza lekami rozkurczowymi i przeciwbólowymi w domu można pomóc sobie, stosując rozgrzewające kąpiele i ciepłe okłady na ból jajników. Niektóre kobiety stosują w tym celu termofor.  

Warto zrelaksować się i odprężyć, najlepiej z kubkiem ciepłej herbaty. Bóle bardziej uporczywe i utrudniające funkcjonowanie warto skonsultować z lekarzem. U kobiet, które nie planują w najbliższym czasie zajścia w ciążę, rozwiązaniem może być antykoncepcja hormonalna, która nie dopuści do owulacji.

Bibliografia: 

1. Czyżyk A., Olszak-Wąsik K., Kurzawa R., Zaburzenia owulacji – jak powinniśmy postępować w 2021 roku w świetle najnowszych wytycznych, Ginekologia po Dyplomie, 2021 (4).  
2. Powrózek T., Fizjologia rozrodu, materiały Katedry i Zakładu Fizjologii Człowieka, Uniwersytet Medyczny w Lublinie [dostęp: 4.07.2024 r.].
3. Makowiec-Dąbrowska T., Hanke W., Sprusińska E., Radwan-Włodarczyk Z., Koszada-Włodarczyk W., Zaburzenia cyklu miesięcznego. Czy jest to problem, którym powinien się interesować lekarz medycyny pracy?, Medycyna Pracy 2004; 55 (2): 161 — 167.